Szczepienie na pneumokoki – dlaczego jest obowiązkowe dla wszystkich dzieci?
Co to są pneumokoki?
To bakterie dość dobrze rozpowszechnione w naszym środowisku, gram-dodatnie, hemolizujące w śrosowisku tlenowym i beztlenowym. Kuliste, nieruchliwe, występujące w parach. Wielu z nas jest ich bezobjawowymi nosicielami, gdyż zamieszkują one nasze drogi oddechowe górne i dolne. Nasza odporność pozwala im przebywać w organizmie, nie dopuszczając jednocześnie do zezłośliwienia i spowodowania choroby. Możemy jednak być źródłem choroby dla innych, mniej odpornych czy podatnych osób: głównie dzieci i osób starszych. Pneumokoki to bakterie szczególnie niebezpieczne dla noworodków.
[show_products product=”263471, 263563, 263465, 191241 „]
Dwoinka zapalenia płuc jest najczęstszą przyczyną występowania zapalenia płuc oraz pneumokokowego zapalenia opon mózgowych. U osób zakażonych wirusem HIV może być śmiertelna. Ponadto bywa przyczyną częstych infekcji bakteryjnych: zapalenia oskrzeli, zatok, ucha środkowego, spojówek, a także: sepsy, zapalenia kości, septycznego zapalenia stawów, wsierdzia i osierdzia, otrzewnej, tkanki łącznej czy ropnia mózgu.
Zakażenie pneumokokami leczy się specjalistycznymi lekami, na które bakteria jest wrażliwa. Należy jednak pamiętać, że im słabszy organizm, tym większego spustoszenia pneumokoki dokonają. W bardzo młodych organizmach, które nie posiadają jeszcze właściwej odporności, zwykły kontakt kropelkowy z zakażonym dorosłym bądź młodzieżą może być zabójczy.
Pneumokoki – objawy u dziecka
Zakażenie pneumokokami u wielu dzieci bardzo trudno rozpoznać, ponieważ wiele infekcji bakteryjnych czy wirusowych ma bardzo podobne objawy. Szczególnie jeśli do czynienia mamy z pneumokokowym zapaleniem zatok, oskrzeli, ucha czy płuc – chorobami, na które zapada wiele dzieci żłobkowych czy przedszkolnych.
Z objawami infekcji bakteryjnej należy przede wszystkim udać się do lekarza, który symptomy chorobowe oceni i w razie potrzeby wyda skierowanie na wymaz. Takie badania, oraz CRP, można również zlecić prywatnie w laboratorium i z wynikiem udać się do lekarza.
Pneumokoki u dziecka w zapaleniu płuc
Objawami pneumokokowego zapalenia płuc są:
- wysoka gorączka
- kaszel produktywny
- poty i dreszcze
- duszność i przyspieszony oddech
- zmiana kolorytu skóry
- ból w klatce piersiowej.
Zapalenie płuc wywołane przez pneumokoki zazwyczaj rozwija się szybko i gwałtownie. Dowiedziono, że chociaż szczepionka nie chroni w 100% przed zakażeniem, może spowolnić lub złagodzić przebieg choroby, nie nadwyrężając organizmu. Dlatego często stosuje się zasadę trzech dni przyjmowania leków przeciwgorączkowych i przeciw objawom grypy. Po trzech dniach, jeśli stan chorego nie ulegnie poprawie, zaleca się konsultację z lekarzem. Jeśli stan jest zły lub ulega pogorszeniu przed tym czasem, należy szybciej udać się po pomoc.
W przypadku niemowląt warto z objawami udać się do lekarza wcześniej, ponieważ konieczne jest osłuchanie płuc i oskrzeli w celu wyeliminowania zakażenia bakteryjnego.
Pneumokoki – objawy zapalenia opon mózgowych
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych rozpoznaje się m.in. na podstawie następujących objawów:
- sztywność karku
- światłowstręt
- wymioty lub nudności
- gorączka z bólem głowy
- wzmożony niepokój.
Jeśli obserwujemy powyższe objawy u dziecka, nie należy czekać trzech dni z podawaniem leku, a skonsultować się z lekarzem jak najszybciej, niezależnie od pory dnia czy nocy. Sztywność karku bez innej przyczyny (np. urazu) to objaw, który najczęściej zwraca uwagę lekarza, natomiast sami jako rodzice możemy go łatwo przegapić.
Czym jest szczepienie na pneumokoki?
Preparat leczniczy w postaci gotowego do wstrzyknięcia roztworu podawanego domięśniowo (nigdy donaczyniowo czy śródskórnie). Zawiera odpowiednio 10 (Synflorix) lub 13 (Prevenar 13) serotypów pneumokoków w postaci polisacharydów z białkowym nośnikiem. Polisacharydy sa oczyszczone i pochodzą z otoczki bakterii, dzięki czemu nie wstrzykujemy inaktywowanej bakterii, a jedynie jej część, która ma uruchomić w organizmie reakcję obronną i pomóc wytworzyć odporność.
Szczepionka 10 i 13-walentna może być stosowana u noworodków po 6. tygodniu życia i jest w większości przypadków dobrze tolerowana. Produkt ma wysoki profil bezpieczeństwa. Na rynku od 2022 roku dostępna jest też szczepionka 20-walentna, która została dopuszczona do stosowania u osób powyżej 18. roku życia (Apexxnar). Jest to szczepienie 1-dawkowe.
Szczepionka na pneumokoki – ile dawek?
Ile dawek powinno otrzymać dziecko zależy od jego stanu zdrowia oraz momentu urodzenia. Stosowane są dwa schematy: 2+1 oraz 3+1.
Schemat 1 stosuje się dla wszystkich dzieci urodzonych o czasie i bez wrodzonych niedoborów odpornościowych. Dwie dawki podstawowe podawane są w pierwszym roku życia, w odstępach przynajmniej 8-tygodniowych. Dawkę uzupełniającą podaje się w drugim roku życia po upływie przynajmniej 6 miesięcy przerwy.
Schemat 3+1 stosuje się u dzieci urodzonych przedwcześnie oraz w grupach ryzyka. Dzieci w swoim pierwszym roku życia otrzymują 3 dawki podstawowe w odstępach przynajmniej miesiąca, a dawkę uzupełniającą – w roku drugim.
W pewnych przypadkach, jeśli dziecko nie było wcześniej szczepione z różnych powodów, można cykl szczepień przeprowadzić przed ukończeniem przez nie 5. roku życia. Są to jednak przypadki rzadkie, np. u dzieci pochodzących z innych krajów lub charakteryzujących się przeciwwskazaniami w poprzednich latach życia.
Ile kosztuje szczepienie na pneumokoki
W Polsce dostępne są różne szczepionki przeciw zakażeniu pneumokokowemu. Szczepionka 10-walentna Synflorix jest bezpłatna dla całej populacji dzieci. Szczepionka 13-walentna jest bezpłatna dla niektórych wcześniaków oraz dzieci z grup ryzyka zakażeniem pneumokokami.
Osoby starsze, tj. w wieku 65+ mogą szczepionkę otrzymać za połowę jej ceny rynkowej, jeśli w ich przypadku współistnieją czynniki zwiększonego ryzyka zakażenia.
Dzieci, które nie kwalifikują się do szczepienia refundowanego 13-walentnego, a rodzice chcieliby im zapewnić szersze spektrum ochrony, mogą tę szczepionkę wykupić za 100% ceny. Można to zrobić już w przychodni lub na podstawie recepty przepisanej przez lekarza rodzinnego, pediatrę lub internistę, a która zostanie podana w punkcie szczepień w przychodni.
Ceny szczepionki 13-walentnej wahają się nieco w zależności od apteki, ale można przyjąć, że wynosi ona ok. 300 zł za dawkę. Szczepionka 10-walentna jest nieco tańsza – jej cena wynosi ok. 200 zł za dawkę. Szczepionki, jeśli są dostępne, można kupić w aptekach stacjonarnych lub internetowych, pod warunkiem, że mają one siedzibę stacjonarną. Ze względów sanitarnych oraz przez fakt, że jest to produkt dostępny z przepisu lekarza, jest on wyłączony ze sprzedaży wysyłkowej.
Czy szczepić na pneumokoki?
Lekarze zdecydowanie zalecają, aby szczepić na pneumokoki nie tylko najmłodsze dzieci, ale i osoby starsze, które są równie narażone na zakażenie, jeśli przebywają wśród dzieci. Jako że dla najmłodszych szczepienie jest obowiązkowe, zwolnić z niego może wyłącznie zaświadczenie od lekarza o istnieniu przeciwwskazań.
W przypadku osób starszych zaleca się szczepienie przeciw pneumokokom, ponieważ w naszym środowisku odpowiadają one za ponad połowę przypadków zapalenia płuc u dorosłych. Zapalenie płuc jest u ludzi powyżej 65. roku życia bardzo niebezpieczne, a w przypadku wyleczenia rekonwalescencja trwa długo.
Szczepić należy również ze względu na ryzyko komplikacji pochorobowych. Infekcje wywołane przez pneumokoki należą do poważnych, a po wyleczeniu organizm potrzebuje dużo czasu na całkowite dojście do siebie. Z tego względu, jeśli można zmniejszyć ryzyko komplikacji zdrowotnych takiego zakażenia, właśnie na tym aspekcie skupiają się specjaliści.
Co daje szczepienie na pneumokoki osobom dorosłym?
Szczepienie osób dorosłych przeciw pneumokokom daje szereg korzyści.
U osób starszych chroni je przed zakażeniem, które mogą przenosić inne osoby nieszczepione w populacji, w tym również dzieci uczęszczające do szkół, młodzi dorośli – studenci, z którymi taki senior przebywa.
U osób dorosłych, które nie były w młodości szczepione, chroni je przed zwiększonym ryzykiem zachorowania na zapalenie płuc.
Zapobiega nosicielstwu bakterii, które mogłoby być niebezpieczne dla osób z obniżoną odpornością przebywającym w tej samej rodzinie czy gospodarstwie domowym.
Szczepionka na pneumokoki dla dorosłych
Na pneumokoki każdy dorosły może zaszczepić się w swojej lokalnej przychodni lub w prywatnych ośrodkach zdrowia, które prowadzą punkt szczepień. Przed każdym szczepieniem odbywa się wizyta kwalifikacyjna z badaniem. Osoby dorosłe, którym nie należy się refundacja, mogą kupić preparat w aptece na podstawie recepty od lekarza. Produkt musi być przechowywany w lodówce, jednak ze względów sanitarnych zaleca się, aby była to lodówka w przychodni czy poradni lekarskiej. Warto w ośrodku zdrowia zapytać, czy po zakupie możemy ją przynieść i przechować do daty wizyty lekarskiej. W aptece możemy też zakupić specjalne torby termoizolacyjne, które pozwalają bezpiecznie przetransportować szczepionkę do miejsca docelowego.
Tworzymy zespół ekspertów i pasjonatów tematyki zdrowotnej, dietetycznej i kosmetologicznej. W pisaniu opieramy się na aktualnej wiedzy medycznej, zaleceniach i badaniach naukowych. Przede wszystkim, nie ustajemy w edukowaniu się, aby dostarczyć naszym Czytelnikom jak najszersze i najaktualniejsze informacje z zakresu zdrowia i urody.
