Antybiotyki na boreliozę – kiedy i jakie zleca lekarz?

Borelioza jest chorobą bakteryjną, na którą narażeni jesteśmy w zasadzie przez cały rok. Ich bytowaniu sprzyjają szczególnie wysoka wilgotność i temperatura dodatnia. Ocieplenie klimatu sprawia, że insekty te rozprzestrzeniają się, żyją i operują dłużej, a także, znajdują swoje miejsce na obszarach, które do tej pory były dla nich zbyt zimne. Razem z kleszczami narażeni jesteśmy na choroby odkleszczowe, z których dość powszechną jest borelioza. Czy można ją wyleczyć i jakie specyfiki stosuje się w tym celu?

Leczenie boreliozy antybiotykami

Jako że borelioza wywoływana jest przez bakterię, prawidłowym wydaje się jej zwalczanie za pomocą znanych nam i dostępnych antybiotyków. Ich rodzaj oraz dawkowanie zależy od wieku, objawów ogólnoustrojowych, które przedstawia pacjent, jego wykluczeni farmakologicznych (przeciwwskazań) oraz ogólnego samopoczucia.

W pierwszej, początkowej fazie choroby, kiedy obserwujemy rumień po kleszczu, antybiotyki stosuje się przez dwa do czterech tygodni, najczęściej jest to 21 dni. Przyjmuje się je doustnie, o ile pacjent jest w stanie przełykać kapsułki/tabletki lub spożywać zawiesinę. W przypadku leczenia późniejszej fazy, która najczęściej diagnozowana jest na podstawie badań, zaleca się podawanie antybiotyków dożylnie.

Ponieważ borelioza nieleczona z czasem atakuje poszczególne układy organizmu, musimy pamiętać, że leczenie będzie ukierunkowane bezpośrednio na patogen wywołujący chorobę, nie zaś na objawy w innych aspektach, które wywołała. Nie naprawi również szkód, które borelioza już wyrządziła, np. w zakresie funkcjonowania układu nerwowego. Z tego względu zaleca się bardzo uważną obserwację po usunięcia kleszcza z ciała, a w przypadku pojawienia się rumienia, nacieku limfocytarnego lub objawów grypopodobnych, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Prawdopodobnie najważniejszym aspektem leczenia antybiotykami boreliozy jest dokończenie pełnego cyklu terapii. Zakończona przedwcześnie może spowodować odporność bakterii i wywołanie jeszcze silniejszych objawów. Dlatego nigdy nie kończymy leczenia antybiotykiem samodzielnie, tylko dlatego, że lepiej się poczuliśmy.

Jaki antybiotyk na boreliozę

Nie wszystkie antybiotyki nadają się do stosowania na typ bakterii wywołującej chorobę z Lyme. W pierwszej kolejności bierze się pod uwagę trzy leki: doksycyklinę, amoksycylinę i cefuroksym. Każdy z nich ma określone przeciwwskazania, które lekarz bezwzględnie bierze pod uwagę, zlecając kurację.

Antybiotyk na boreliozę – doksycyklina

Jego szerokie spektrum działania znalazło zastosowanie m.in. w leczeniu boreliozy. Hamuje wzrost i proces rozmnażania bakterii, przez co organizmowi łatwiej zwalczyć infekcję. Poza typowymi infekcjami dróg oddechowych, moczowych czy płciowych, bywa przepisywana na trądzik, w tym różowaty, choroby przyzębia i podaje się ją profilaktycznie przed podróżą do krajów z wysokim ryzykiem zachorowania na malarię.

Przeciwwskazania do stosowania doksycykliny obejmują:

• znane uczulenia na tę substancję,
• ciąża i karmienie naturalne,
• wiek poniżej 8. lat (w przedziale 8-12 lat podawana jest tylko w wyjątkowych przypadkach),
• uszkodzenie nerek i wątroby,
• Myastenia Gravis.

Antybiotyk ten nie powinien być przyjmowany jednocześnie z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, suplementami magnezu, wapnia, żelaza, cynku oraz środków niwelujących działanie kwasu żołądkowego. Bywa rzadziej przepisywany latem z uwagi na jej działanie zwiększające wrażliwość skóry na promienie ultrafioletowe. Jeśli więc ktoś przebywa dużo na słońcu, pracuje w takich warunkach lub spędza czas z dziećmi na zewnątrz podczas słonecznej pogody, lekarze starają się unikać przepisywania doksycykliny, chyba że jest to absolutnie konieczne.

Amoksycylina na chorobę z Lyme

Amoksycylina jest szeroko stosowana w leczeniu boreliozy, szerokiego zakresu infekcji bakteryjnych organizmie, w tym zębów (przepisuje się ją np. podczas leczenia kanałowego i stanów zapalnych zębów) oraz w profilaktyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia. Jest też częstym lekiem w terapii zakażenia Helicobacter pylori – bakterii wywołującej wrzody żołądka.

Do przeciwwskazań do stosowania amoksycyliny w leczeniu boreliozy czy jakiejkolwiek innej infekcji należą:

• uczulenie na ten lek, inne leki z grupy penicylinowych, w tym penicylinę,
• mononukleoza,
• zaburzenia czynności wątroby i nerek,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego – jest to przeciwwskazanie względne, ponieważ stosowanie antybiotykoterapii u osób z tą chorobą przewlekłą może powodować zakażenia C.difficile, jednak przy uważnym, ograniczonym podawaniu rozważa się stosunek korzyści do ryzyka,
• astma
• przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, których skuteczność może zostać obniżona podczas antybiotykoterapii.

Jeżeli u pacjenta kiedykolwiek wystąpiła reakcja anafilaktyczna lub uczuleniowa na jakiekolwiek leki zawierające penicylinę, amoksycylina nie zostanie mu przepisana.

Cefuroksym – dla kogo jest przepisywany?

Cefuroksym podawany jest pacjentom cierpiącym na szereg infekcji, w tym dróg oddechowych, zapalenia ucha, bakteryjnych zakażeń zatok, dróg moczowych, tkanek miękkich i skóry oraz, w niektórych przypadkach, infekcji przenoszonych drogą płciową. Jest zalecany w boreliozie, szczególnie w początkowej fazie, jeśli poprzednie dwa leki – doksycyklina i amoksycylina, nie mogą być przepisane z uwagi na przeciwwskazania. Bywa stosowany w bakteryjnym zapaleniu opon mózgowych, posocznicy oraz podawany w profilaktyce zakażeń pooperacyjnych.

Przeciwwskazaniami do stosowania oraz czynnikami szczególnej ostrożności w stosowaniu cefuroksymu są m.in.:

• alergie na cefalosporyny i uprzednie reakcje anafilaktyczne,
• zaburzenia czynności nerek,
• rzekomobłoniaste zapalenie jelit,
• ciężkie choroby układu pokarmowego, w których lek ten powinien być stosowany ostrożnie z uwagi na możliwość nasilenia objawów,
• Myastenia Gravis

Warto pamiętać, że antybiotyk przepisywany jest na jak najkrótszy czas, w którym możliwe jest wyeliminowanie infekcji. Jeśli się to nie dzieje, dopiero wtedy kuracja jest przedłużana. W tym czasie należy koniecznie stosować dobrej jakości probiotyki, które nie tylko zmniejszają ryzyko wystąpienia biegunek poantybiotykowych i zwiększają odporność organizmu na innego rodzaju infekcje, ale w długiej kuracji mogą zapewnić niezbędne wsparcie pacjentowi. Bakterie kwasu mlekowego oraz dobroczynne drożdżaki przywracają naturalny stan flory bakteryjnej jelit, co jest szczególnie istotne u osób mających tendencje do zaburzeń pracy układu pokarmowego podczas leczenia.

Jakie antybiotyki na boreliozę w bardziej zaawansowanych stadiach?

Boreliozę we wczesnym stadium możemy rozpoznać po rumieniu migrującym i objawach grypopodobnych, które pojawiają się najczęściej do czterech tygodni po ugryzieniu. Co jednak, gdy o boreliozie dowiadujemy się dużo później, np. w wyniku przeprowadzonych badań? Uważa się, że antybiotykoterapia jednym lekiem jest skuteczna w I fazie, natomiast w II i III, jest to nieco bardziej skomplikowane. Istnieją dwa rodzaje wytycznych: według Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych (IDSA) oraz Międzynarodowego Towarzystwa Boreliozy i Chorób z Nią Powiązanych (ILADS). Według drugiego schematu, w dalszych stadiach należy włączyć leczenie antybiotykowe nawet wielomiesięczne czy polegające na połączeniu kilku leków jednocześnie. Obecnie rekomendowaną ścieżką leczenia jest ta promowana przez IDSA, tj. zastosowanie antybiotyku w pierwszej fazie tylko w przypadku wystąpienia objawów po ukłuciu kleszcza, a w dalszych etapach nie powinna różnić się w znaczący sposób. Antybiotyk ma przecież wyeliminować bakterię, ewentualnych szkód, jakie borelioza wyrządziła nie naprawi.

Sprawdź, jak usuwać kleszcze w bezpieczny sposób i jakie są pierwsze objawy boreliozy.