Inhalacje na katar, przeziębienie i kaszel – jak zrobić inhalacje w domu?
Kiedy stosować inhalacje?
Inhalacje są niezwykle skuteczne w przypadku leczenia infekcji jamy nosowej oraz w przypadku kaszlu, kataru, zapaleniu zatok lub oskrzeli, jak i przy wysuszonej śluzówce przez suche powietrze. Inhalacje na ból gardła są stosowane w celu nawilżenia i ochrony przed przesuszeniem się śluzówki. Podczas inhalacji możemy skorzystać z nebulizatora, który zmieni lek lub inny specyfik w parę wodną bądź aerozol. Poprawnie wykonana inhalacja rozrzedza zalegającą w organizmie wydzielinę, przez co ułatwia odkrztuszanie. Jej kolejną zaletą jest fakt, że nie obciąża żołądka i przewodu pokarmowego, a do tego jest tania i łatwa w wykonaniu. Inhalacje można stosować u dzieci, dorosłych i kobiet w ciąży. Jednak przed ich rozpoczęciem zaleca się konsultacje ze specjalistą w celu ustalenia dawki i właściwych preparatów. W dalszej części artykułu podpowiadamy, co daje inhalacja?
Jak zrobić inhalacje?
Jak prawidłowo zrobić inhalację inhalatorem?
Do specjalnego pojemnika wlewamy sól fizjologiczną lub lek. Całość zakręcamy i przykładamy do twarzy specjalną maseczkę do inhalacji. Następnie włączamy urządzenie i wdychamy rozproszony na mniejsze cząstki roztwór. Jest to bardzo bezpieczna metoda, nie ma tu ryzyka poparzenia.
Jak prawidłowo zrobić inhalację parową?
Do miski należy wlać gorącą wodę i dodać na przykład suszone zioła lub olejki eteryczne. Następnie pochylmy głowę nad miską i połóżmy na nią czysty ręcznik, tak aby zasłaniał również miskę. W kolejnym kroku głęboko wdychamy nosem lecznicze opary, a wydychamy ustami. Bezpieczną odległością „parówki” od głowy jest około 40 centymetrów. Podczas tego zabiegu należy pamiętać o zamkniętych oczach, to ochroni je przed wysoką temperaturą i ewentualnymi podrażnieniami. Parówka należy do budżetowych sposobów, ale ratuje też sytuacje, gdy nasz inhalator ulegnie awarii lub gdy jesteśmy poza domem.
Po wykonanej inhalacji nie należy wychodzić na dwór przez około pół godziny do 2 godzin, jeśli temperatura w domu znacząco różni się od tej na zewnątrz. W tym zakresie należy skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać najlepsze dla naszego zdrowia zalecenia.
Inhalacje na katar dla dzieci
W przypadku najmłodszych inhalacje są często zalecane przez pediatrów, ponieważ nie obciążają żołądka, a lek w formie mgiełki bezpośrednio dostaje się do dróg oddechowych dziecka. Młodzi rodzice często zastanawiają się, jak zrobić domową inhalację dla dziecka? Ważne jest, abyśmy stosowali się do zaleceń lekarza, oklepywali dziecko po wykonanym zabiegu oraz higiena. Inhalator powinien być obsługiwany czystymi dłońmi, aby nie zanieczyścić jałowych leków i po każdym użyciu starannie umyty oraz osuszony.
Pediatrzy najczęściej zalecają inhalacje na katar dla dziecka z:
- sól fizjologiczna – w zależności od wieku dziecka i zaleceń lekarza, jest wykorzystywana cała ampułka lub jej część. Sól fizjologiczna może być używana jako samodzielny preparat lub mieszana z innymi produktami, zgodnie ze wskazaniami pediatry. Zawartość ampułki jest jałowa i po otworzeniu służy do jednorazowego użytku
- Zabłocka mgiełka solankowa – może być stosowana u niemowląt od pierwszego dnia życia. Zawiera brom, który łagodzi podrażnienia błon śluzowych i ułatwia oddychanie, jod zaś rozrzedza śluz. Produkt nawilża drogi oddechowe i jest również pomocny podczas dolegliwości związanych z częstym przebywaniem w klimatyzowanych pomieszczeniach
- Nebu-dose roztwór hipertoniczny – zawiera 3% roztworu chlorku sodu i jest pomocny nie tylko podczas kataru, ale i kaszlu. Ułatwia samooczyszczanie dróg oddechowych. Produkt może być nośnikiem dla innych leków podczas inhalacji. Preparat może być stosowany zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. W przypadku najmłodszych pacjentów zaleca się konsultacje z lekarzem lub farmaceutą
- Nebu-dose hialuronic roztwór izotoniczny – jest stosowany podczas zapalenia górnych dróg oddechowych, ułatwia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny i zmniejsza lepkość śluzu. Zawiera jałowy roztwór chlorku sodu 0,9% oraz hialuronian sodu. Wspiera leczenie kataru oraz mokrego kaszlu, oraz zmniejsza ryzyko ponownej infekcji. Może być stosowany przez dorosłych i dzieci, po wcześniejszych uzgodnieniach ze specjalistą.
Domowa inhalacja na katar — z czego ją zrobić?
Co powoduje katar? Najczęściej jest wywoływany przez infekcje wirusowe, alergie i niską temperaturę otoczenia. Inhalacja na katar w domu powinna się składać z:
- sól fizjologiczna, czyli wodny roztwór chlorku sodu (NaCl) w stężeniu 0,9% lub sól hipertoniczną (na przykład 3 i 6%) – jest tania i powszechnie dostępna w aptekach. Dzięki swoim właściwością nawilża i oczyszcza drogi oddechowe, przynosząc choremu ulgę
- mieszaka soli fizjologicznej z dodatkiem kwasu hialuronowego – może być pomocna w sytuacji, gdy nasza błona śluzowa jest podrażniona i przesuszona. Przed zastosowaniem tego połączenia zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ przekroczenie odpowiedniej dla nas dawki może spowodować wysuszenie błony śluzowej, duszności, a także kaszel. Inhalacji z soli fizjologicznej i kwasu hialuronowego nie należy stosować na noc
- Inhalol krople do inhalacji – to produkt, która zawiera między innymi olejki eteryczne z sosny, tymianku i mięty, które łagodzą stany zapalne górnych dróg oddechowych i ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Może być stosowany przez dorosłych oraz dzieci powyżej 7. roku życia. Preparat można dodać do kąpieli, nebulizatora lub miski z gorącą wodą w celu wykonania inhalacji parowej. W zależności od pojemności naczynia, do inhalacji zaleca się użycie od 5 do 10 kropli produktu
- napar z tymianku – to zioło jest nazywane naturalnym antybiotykiem, wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Zawiera olejki lotne, między innymi tymol, karwakroli linalol, a także flawonoidy i witaminę C oraz witaminy z grupy B. Do miski z gorącą wodą można dodać kilka łyżeczek suszonego ziela lub odrobine kropli olejku z tymianku i rozpocząć „parówkę”, czyli pochylić głowę nad naparem, nakryć ją ręcznikiem i zacząć głęboko oddychać. Tymianek nie jest
wskazany dla kobiet w ciąży oraz dla osób z poważnymi dolegliwościami serca, ponieważ może wywołać zaburzenia krążeniowo-oddechowe, a także porażenie układu nerwowego. Jest to szczególnie ważne w przypadku użycia olejku z tymianku, który może być stosowany podczas inhalacji parowych, czyli tak zwanych „parówek” - napar z majeranku – to zielone ziele zawiera olejki eteryczne, z przewagą terpinenu, flawonoidy, glikozydy, sterole i sole mineralne. A w młodych pędach można również znaleźć rutynę, kwas askorbinowy i karoten. Majeranek wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Inhalacje z majeranku stosuje się nie tylko podczas kataru, są polecane także podczas problemów z zatokami. Majeranek zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa i wodnisty katar, ułatwia także oddychanie. Najpierw należy przygotować napar, czyli do dużej miski wsypać 2 łyżki suchych liści majeranku i zalać wrzątkiem – około pół litra i całość wymieszać. Następnie można pochylić głowę nad naparem, przykryć ją ręcznikiem i wdychać domowy preparat. Podczas inhalacji należy zamknąć oczy, ponieważ związki zawarte w majeranku mogą na nie niekorzystanie wpłynąć
- olejki eteryczne – są wskazane tylko do inhalacji parowej, czyli wykonanej przy pomocy miski z gorącą wodą i ręcznika. Do klasycznego inhalatora nie wkrapiamy olejków eterycznych, ponieważ mogą podrażnić tkanki oskrzeli i pęcherzyków płucnych. Inhalacje parowe można wykonać na przykład z olejku eukaliptusowego, tymiankowego, miętowego i sosnowego. Mają właściwości przeciwzapalne i pomagają rozrzedzić wydzielinę zalegającą w nosie. Podczas zakupu olejków należy zwrócić uwagę, aby były eteryczne, a nie tylko zapachowe. Do „parówki” można dodać 15 kropli olejku eterycznego lub 2 łyżeczki świeżych bądź suszonych ziół, na przykład: szałwię, rozmaryn, rumianek, igły sosnowe.
Inhalacje na gardło
Ból gardła może towarzyszyć katarowi, przeziębieniu, anginie, kaszlowi oraz ospie wietrznej i odrze. Aż 90% przypadków tej niedyspozycji zdrowotnej ma podłoże wirusowe. Ból gardła leczy się objawowo, dlatego pomocne mogą okazać się inhalacje z:
- sól fizjologiczna, czyli NaCl w stężeniu 0,9% – nawilża gardło i błonę śluzową, powoduje również, że zalegająca wydzielina łatwiej odrywa się od dróg oddechowych. Inhalacje solą fizjologiczną należą do jednych z najpopularniejszych
- rumianek – jego kwiatostan zawiera olejki eteryczne, w tym chamazulen, glikozydy kumarynowe i flawonowe, sole mineralne i witaminę C. Ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Stosuje się go do inhalacji w stanach zapalnych gardła i tchawicy. Do przygotowania naparu z rumianku potrzebujemy 1 łyżkę kwiatów, którą należy zalać szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 15 minut. Po tym czasie można wykonać inhalację parową
- lawenda – jej kwiaty zawierają do 3% olejku eterycznego, w którym dominuje octan linalolu, oraz do 12% garbników. Ta roślina wykazuje działanie przeciwbakteryjne. Ułatwia oddychanie i ewakuację zalegającej plwociny. Inhalacje wykonuje się przy użyciu olejku z lawendy w formie „parówki”. Taka kuracja jest zalecana podczas zmagania się z zapaleniem gardła, zatok, oskrzeli lub migdałków
- olejki eteryczne – są doskonałym dodatkiem do inhalacji parowej. Olejek herbaciany wykazuje działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, dzięki czemu jest stosowany podczas bólu gardła. Olejek sosnowy działa przeciwzapalnie i antyseptycznie. W sytuacji, gdy poza bólem gardła pojawia się katar i problemy z oddychaniem wskazany jest olejek eukaliptusowy, który zmniejsza stany zapalne gardła i pomaga pozbyć się zalegającej wydzieliny
- preparaty do inhalacji bez recepty – w aptekach są dostępne różnego rodzaju produkty, które możemy w domowym zaciszu użyć do inhalacji zarówno parowej, jak i przy użyciu nebulizatora. To wygodne rozwiązanie dla osób, które nie mają pod ręką olejków eterycznych ani ziół.
Inhalacje na suchy kaszel
Uporczywy suchy kaszel bywa bardzo męczący i w ostrych przypadkach może utrudniać funkcjonowanie. Najczęściej towarzyszy infekcjom wirusowym, na przykład przeziębieniu. Najczęstszymi przyczynami pojawienia się suchego kaszlu jest infekcja układu oddechowego, nadwrażliwość oskrzeli po przebytym zakażeniu dróg oddechowych, astma oskrzelowa i niektóre alergie.
Wiele osób zadaje sobie pytanie: z czego inhalacje na suchy kaszel lub jakie inhalacje na suchy kaszel? Odpowiedzią jest klasyczna inhalacja z użyciem soli fizjologicznej lub tak zwane „parówki” z dodatkiem olejku eukaliptusowego, który ma właściwości przeciwbakteryjne i przynosi ukojenie podczas nie tylko kaszlu, ale i bólu gardła, zapalenia zatok i kataru. Do inhalacji parowej można wykorzystać olejek z kopru włoskiego, który charakteryzuje się działaniem wykrztuśnym i zmniejsza gęstość plwociny.
Z czego inhalacje na mokry kaszel?
Najczęstszą przyczyną mokrego kaszlu jest zakażony bakteriami śluz, który spływa po tylnej ścianie gardła i powoduje zapalenie dróg oddechowych. Plwocina może przybierać różną konsystencję oraz kolor, a także być odkrztuszana przez pacjenta w różnej ilości. Jej opis może pomóc lekarzowi w znalezieniu przyczyny niedyspozycji. Domowe inhalacje na kaszel mogą przynieść choremu ulgę, najczęściej robi się je z ziół i soli fizjologicznej.
Inhalacja za pomocą inhalatora:
- sól hipertoniczna – czyli taka, która zawiera od 1 do 10% chlorku sodu. Na kaszel mokry zwykle stosuje się sól hipertoniczną w stężeniu 3%. Inhalacje z solą hipertoniczną rozrzedzają zalegającą wydzielinę i przyczyniają się do jej usunięcia razem z kaszlem
Inhalacja parowa na mokry kaszel – z czego ją zrobić?
Do miski należy wlać około 2 szklanki gorącej wody i dodać do niej:
- zioła o właściwościach wykrztuśnych – na przykład tymianek, majeranek, koper włoski, podbiał – w postaci świeżej lub suszonej. Do wrzątku można dodać jedno zioło lub dwa, pochylić się, przykryć głowę ręcznikiem i rozpocząć inhalację
- olejki eteryczne o właściwościach wykrztuśnych – na przykład eukaliptusowy, sosnowy, miętowy i tymiankowy wkropić do gorącej wody w ilości około 5 do 10 kropelek. Przykryć głowę ręcznikiem i spokojnie wdychać lecznicze opary. Olejek można również wkropić do gorącej kąpieli i w ten sposób „przy okazji” wykonać inhalację.
Inhalacje na zatoki – domowe sposoby
Zapalenie zatok najczęściej jest wywołane na przykład przez wirusy, ale może też być spowodowane alergenami, bakteriami, grzybami, próchnicą, wadami anatomicznymi lub niedoleczonym przeziębieniem. W czasie tej niedyspozycji pojawia się miejscowy stan zapalny nabłonka błony śluzowej, co przyczynia się do powstania obrzęku i produkcji wydzieliny.
Domowa inhalacja na zatoki – jak ją zrobić?
Inhalacja z soli fizjologicznej na zatoki
Do nebulizatora należy wlać sól fizjologiczną, która jest sprzedawana w jałowych pojemniczkach o pojemności 5 ml. Każda fiolka służy do jednorazowego użytku. Ampułki soli fizjologicznej można kupić w zbiorczym opakowaniu lub na sztuki. Inhalator wytwarza mgiełkę z roztworu, dzięki czemu nawilża drogi oddechowe i ułatwia ewakuacje zalegającemu śluzowi.
Inhalacja parowa
Do miski z gorącą wodą można dodać:
- zioła o właściwościach antybakteryjnych – na przykład szałwię, rumianek, tymianek lub lipę. Produkty mogą być świeże lub ususzone. Następnie przykrywamy głowę ręcznikiem i wdychamy leczniczy napar, uważając, aby się nie poparzyć
- olejki eteryczne – na przykład z lawendy i rumianku mają właściwości przeciwzapalne, a z mięty pieprzowej i eukaliptusa obkurczające
- Amol – inhalacje z Amolu mogą być stosowane pomocniczo podczas zapalenia zatok. Amol zawiera olejki eteryczne z goździków, które mają właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Do około litra gorącej wody należy wlać 1 łyżeczkę Amolu i rozpocząć „parówkę”. Inhalacje z Amolu mogą być również stosowane podczas leczenia kataru i kaszlu. Zaleca się, aby ten sposób leczenia skonsultować wcześniej z lekarzem.
Do której godziny można robić inhalacje?
Ostatnia inhalacja powinna zostać zrobiona minimum na dwie godziny przed planowanym snem, a w przypadku mokrego kaszlu nawet 4 godziny przed pójściem spać. Inhalacji nie należy wykonywać również w nocy, ponieważ może to doprowadzić do częstego kaszlenia, które może utrudnić spokojny sen.
Jak oddychać podczas inhalacji?
Podczas inhalacji należy oddychać głęboko i spokojnie, wdechy powinny odbywać się nosem, a wydechu ustami.
Jak długo robić inhalacje?
Standardowa pojedyncza inhalacja powinna zająć nam od 10 do 20 minut. Dzieci na początku inhaluje się poniżej 10 minut i wraz z wiekiem wydłuża się ten czas. W przypadku wątpliwości, ile powinna trwać jedna inhalacja, zalecana jest rozmowa ze specjalistą.
Inhalacje ile razy dziennie?
W zależności od objawów inhalacje można wykonywać do 3 razy dziennie. W przypadku, gdy nasz stan nie będzie się poprawiał lub wręcz się pogorszy, należy skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia indywidualnego planu leczenia.
Źródła:
A. Angelika Talar-Śpionek, „Jak prawidłowo wykonać inhalację?”, Gdzie po lek, https://www.gdziepolek.pl/artykuly/jak-prawidlowo-wykonac-inhalacje, [Dostęp dn. 12-01-2024 r.]
Dr. Aastha Manchanda, „Essential Oils for Congestion: A Research-Based Guide for Relief“, Pharm Easy, https://pharmeasy.in/blog/essential-oils-for-congestion-a-research-based-guide-for-relief/#How_to_Use_Essential_Oils_for_Congestion_Relief [Dostęp dn. 12-01-2024 r.]
D. Tuszyńska-Kownacka, T. Starek, „Zioła w polskim domu”, Wydaw. Warta, Warszawa, 1987 r., str. 200-201, 137-138
J. Volak, J.Stodola, „Rośliny lecznicze”, wydaw. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1987, str. 186
K. Katarzyńska, „Domowe inhalacje. Co stosować na ból gardła, a co na kaszel mokry lub suchy?” , Dziennik.pl,https://zdrowie.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/9357378,domowe-inhalacje-co-stosowac-na-bol-gardla-a-co-na-kaszel-mokry-lub.html [Dostęp dn. 12-01-2024 r.]
M. Wiercińska, „Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?”, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel#:~:text=Kaszel%20mokry%20jest%20wywo%C5%82any%20najcz%C4%99%C5%9Bciej,astm%C4%99%20lub%20eozynofilowe%20zapalenie%20oskrzeli, [Dostęp dn. 15-01-2024 r.]
N. Kryger, „Jak szybko pozbyć się kataru? Poznaj najskuteczniejsze domowe sposoby na katar”, U Pacjenta, https://upacjenta.pl/poradnik/domowe-sposoby-na-katar [Dostęp dn. 12-01-2024 r.]
„Z czego zrobić i jak poprawnie wykonać inhalacje na zatoki?”, Kto ma lek, https://ktomalek.pl/blog/z-czego-zrobic-i-jak-poprawnie-wykonac-inhalacje-na-zatoki/w-3906 [Dostęp dn. 15-01-2024 r.]
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
