Ruta zwyczajna właściwości
Ruta zwyczajna – opis rośliny
- wieloletnia roślina z rodziny rutowatych, o wiecznie zielonych pędach;
- w zależności od warunków osiąga do 90 centymetrów wysokości;
- szarozielone łodygi są wzniesione i zdrewniałe;
- jej pędy są rozgałęzione i kolczasto zakończone;
- w pierwszym roku wytwarza rozetę liści, a w następnym pędy kwiatowe;
- szarozielone liście są pierzastosieczne i ułożone naprzemianlegle. Zawierają małe zbiorniczki z olejkiem;
- kwiaty są małe i żółtozielone; tworzą baldachokształtny kwiatostan, który wyrasta na szczytach rozgałęzień;
- roślina kwitnie od czerwca do lipca;
- owocem jest wielonasienna brunatna torebka;
- cała roślina pokryta jest niebieskawym woskowym nalotem.
Ruta zwyczajna – gdzie rośnie?
Rutka występuje dziko w Europie i Afryce. W średniowiecznej Polsce rosła w przydomowych i klasztornych ogródkach. Traktowano ją jako roślinę ozdobną i obrzędową. Obecnie jest uprawiana na plantacjach zielarskich. Roślina preferuje słoneczne stanowiska osłonięte od wiatru. Najlepiej rośnie w średnio zwięzłej ziemi bogatej w wapń.
Ruta zwyczajna – kiedy zbierać?
Surowiec zielarski pozyskujemy przed kwitnięciem rośliny, najlepiej w słoneczne poranki. Podczas zbiorów najlepiej mieć ubrane rękawiczki, aby uchronić dłonie przed przebarwieniami lub podrażnieniem. Roślina może okazać się trująca, dlatego zachowajmy ostrożność. Ścinamy górne części pędów. A następnie suszymy je w suchym i przewiewnym miejscu. Inną możliwością jest skorzystanie z suszarni lub delikatnie uchylonego piekarnika ustawionego na 40 stopni Celsjusza. Gotowy susz przekładamy do szczelnych pojemników bez dostępu do światła.
Ruta zwyczajna – substancje aktywne
Liście i ziele ruty zawierają alkaloidy furanochinolinowe, chinolinowe i akrydynowe, które wykazują między innymi działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Dzięki nim roślina jest składnikiem końskiej maści rozgrzewającej czy maści niedźwiedzi ząb. Zawiera także flawonoidy, na przykład rutozyd, furanokumaryny, olejek eteryczny oraz kwasy organiczne, witaminę C i sole mineralne.
Ruta graveolens – działanie
Wyciągi z ruty wykazują działanie przeciwskurczowe i nieznacznie uspokajające. Kolejną ich funkcją jest stymulacja menstruacji oraz wydzielania żółci. Ruta pobudza także krążenie obwodowe i może obniżyć wysokie ciśnienie krwi. Dodatkowo uszczelnia ściany naczyń krwionośnych i zapobiega ich kruchości. A co za tym idzie, ruta zmniejsza ryzyko powstania pajączków na nogach. Nie dziwi więc fakt, że wchodzi w skład Venal żelu. Dzięki zawartym składnikom aktywnym ruta wykazuje również działanie moczopędne i wiatropędne. Stosowanie tej rośliny może zwiększyć wrażliwość skóry na promienie słoneczne.
Ruta zwyczajna – na co pomaga?
W medycynie ludowej ruta była wykorzystywana między innymi do pobudzania soków żołądkowych i jako afrodyzjak. Obecnie wchodzi w skład preparatów łagodzących objawy menopauzy. Wyciągi z ruty są stosowane między innymi podczas skurczów żołądka i jelit, a także pęcherzyka żółciowego. Ponadto wchodzą w skład środków stosowanych podczas leczenia miażdżycy, nadciśnienia oraz nadmiernej łamliwości naczyń włosowatych, którą można zaobserwować u starszych ludzi. Zewnętrznie produkty z rutą aplikuje się na skórę dotkniętą bielactwem, łuszczycą, czy do pielęgnacji trudno gojących się ran. Poprawia też kondycję podrażnionej skóry, dlatego jest składnikiem maści pielęgnacyjnej Panavulsin.
Napar z ruty zwyczajnej – przepis
Napój z ruty zwyczajnej można stosować jako środek pobudzający menstruację. Nasze babcie stosowały go również w celu pobudzenia krążenia obwodowego oraz zmniejszenia ciśnienia krwi. Przed przystąpieniem do tej kuracji zalecamy konsultację z lekarzem, ponieważ ruta może wykazać szereg skutków ubocznych. Jej stosowanie nie jest wskazane dla kobiet spodziewających się dziecka oraz osób zmagających się z niektórymi chorobami.
Składniki
- pół łyżeczki suszonego ziela ruty zwyczajnej
- 1 szklanka wrzątku
Przygotowanie
Ziele wsypmy do szklanki, zalejmy wrzątkiem, przykryjmy spodkiem i odstawmy do zaparzenia na kwadrans. Po tym czasie napój przecedzamy i wypijamy. Można go pić 2 razy dziennie po 1 szklance.
Ruta zwyczajna – przeciwskazania
Należy jednak stosować to ziele z rozwagą i najlepiej pod kontrolą lekarza, ponieważ w dużych dawkach ruta może być toksyczna. Odradza się przyjmowanie preparatów z ruty w ciąży, ponieważ mogą doprowadzić do poronienia. A to za sprawą kumaryny i alkaloidów, które mogą wywołać skurcze macicy oraz krwawienie z dróg rodnych. Kolejnym przeciwskazaniem jest obfita miesiączka oraz choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Przy nadkwaśności i niskim ciśnieniu krwi także odradza się stosowania ruty. Należy jeszcze dodać, że omawiane zioło jest rośliną fotouczulającą, co oznacza, że może zwiększyć wrażliwość skóry na działanie promieni słonecznych.
Ruta zwyczajna — działanie uboczne
Zawarty w rucie zwyczajnej olejek eteryczny może wywołać kontaktowe zapalenie skóry i reakcje foto uczuleniową. Do tego preparat stosowany w nadmiarze może obciążyć wątrobę i nerki. Nawet dawki terapeutyczne produktów z rutą zwyczajną mogą zaburzyć jakość snu, wywołać depresję, a także spowodować zmęczenie, zawroty głowy i skurcze mięśni. Sok ze świeżych liści ruty zwyczajnej może doprowadzić do bolesnego podrażnienia przewodu pokarmowego. A nawet spowodować omdlenia, senność czy przyczynić się do utraty ciąży. Dlatego tak istotne jest skorzystanie z porady lekarskiej przed rozpoczęciem domowej kuracji rutą. Podczas konsultacji ze specjalistą należy podać wszystkie leki i suplementy, jakie przyjmujemy, a także przedstawić historię naszych chorób.
Ruta zwyczajna zastosowanie – podsumowanie
Ziele ruty było znane już w starożytności, znalazło też swoje miejsce jako element medycyny ludowej. Dziś jest składnikiem między innymi preparatów wspierających trawienie i obniżających ciśnienie. Z uwagi na możliwe skutki uboczne ruty, nie poleca się jej stosowania przez kobiety w ciąży oraz osoby zmagające się z niektórymi chorobami. Ruta w dużych dawkach może okazać się dla nas toksyczna. W związku z tym przed jej zastosowaniem zalecamy kontakt z lekarzem.
Źródła:
1. J. A. Kozłowski, T. Wielgosz, J. Cis, „Zioła z apteki natury”, Wydaw. Publicat, Poznań 2008, str. 154
2. M. Emanuel Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, wydaw. Mateusz E. Senderki, Podkowa Leśna 2017, str. 551-552
3. „Ruta graveolens”, Meyler’s Side Effects of Drugs“, The International Encyclopedia of Adverse Drug Reactions and Interactions, Scince Direct, https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/ruta-graveolens, Dostęp dn. 28-10-2024 r.
4. Ruta zwyczajna, UMSC Instytut Nauk Biologicznych, https://www.umcs.pl/pl/ruta-zwyczajna,22726.htm, Dostęp dn. 28-10-2024 r.
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
