Oczar wirginijski – właściwości i zastosowanie w medycynie oraz w kosmetyce
Oczar wirginijski – pochodzenie
Hamamelis virginiana, to łacińska nazwa oczaru wirginijskiego. Roślina pochodzi z Ameryki Północnej, a dokładnie z jej wschodniej i środkowej części. Można ją spotkać na całym pasie przybrzeżnym Atlantyku. A jej pierwotną ojczyzną jest Kanada i stan Wirginia, prawdopodobnie stąd jej nazwa. Oczar wirginijski rośnie nad strumieniami i rzekami, a także w miejscach pagórkowatych i kamienistych. Na naszym kontynencie jest uprawiany dla celów farmaceutycznych. Roślinę można również dostrzec w ogródkach przydomowych.
Hamamelis virginiana – opis rośliny
Roślina należy do oczarowatych, z łaciny Hamamelidaceae. W zależności od warunków oczar może mieć wielkość małego drzewa lub krzewu przypominającego olchę. Jego pień i gałązki pokryte są gładką jasnoszarą korą, natomiast młodsze gałęzie przybierają barwę żółtobrązową. Górna powierzchnia liści jest naga, dolna zaś owłosiona na nerwach i ogonku. Młode listki są owłosione i lepkie. Oczar kwitnie na przełomie jesieni i zimy, a w sprzyjających warunkach ma kwiaty aż do lutego. Drobne żółte kwiaty charakteryzuje przyjemny zapach, ale trudno je dostrzec wśród pożółkłych liści. Roślina traci liście po zakończeniu kwitnienia, co jest typowe dla wielu gatunków roślin kwitnących późną jesienią. Owocem jest okrągła torebka, w której znajdują się dwa czarne nasiona. Dojrzała torebka owocowa otwiera się i wyrzuca z siebie nasiona na odległość kilku metrów.
Oczar wirginijski – podstawowe substancje czynne
Liście oczaru są zasobne w garbniki, saponiny, cholinę, żywice, flawonoidy i olejek eteryczny.
Kora zawiera między innymi: wolny kwas galusowy, garbniki, a także saponiny, tłuszcz, woski, olejek eteryczny i żywice.
Oczar wirginijski właściwości lecznicze
Surowce pozyskane z oczaru wirginijskiego wykazują właściwości łagodzące, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Oczar jest także silnym antyutleniaczem. Dodatkowo działa ściągająco i przyspiesza gojenie drobnych skaleczeń oraz siniaków. Stwierdzono również, że ekstrakt z oczarem pozytywnie oddziałuje na ukrwienie tkanek.
Oczar wirginijski działanie
Indianie liśćmi i korą oczaru leczyli opuchlizny oraz biegunkę. Stosowali te surowce też jako środki przeciwkrwotoczne i tonizujące. Współcześnie częściej wyciągi z liści oczaru, niż kory są używane do leczenia mikro krwawień przewodu pokarmowego oraz podczas żylaków i osłabienia ścian naczyń krwionośnych. Preparaty z oczaru działają również przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Roślina znajduje swoje zastosowanie także w produkcji preparatów do higieny jamy ustnej.
Oczar wirginijski zastosowanie
Odwary alkoholowe, wyciągi i maści z oczaru mogą być stosowane zewnętrznie podczas dolegliwości skórnych, takich jak: świąd, egzema, stłuczenia, obrzęki i hemoroidy. Oczar jest też składnikiem preparatów do płukania ust oraz higieny intymnej dla kobiet. Woda oczarowa wchodzi w skład preparatów łagodzących ukąszenia owadów. Surowiec działa łagodząco na skórę podrażnioną przez słońce lub poparzenia innego pochodzenia. Destylowany wyciąg z oczaru jest środkiem o właściwościach ściągających. Dzięki temu znajduje swoje zastosowanie podczas tamowania krwawień zewnętrznych i wewnętrznych krwotoków podczas biegunki oraz zapalenia okrężnicy. Wykazuje pozytywne działanie podczas leczenia hemoroidów, dlatego wchodzi w skład Venoczar żel. Surowiec jest też używany podczas łagodzenia objawów stłuczeń i żylaków.
Oczar wirginijski w kosmetykach
Z uwagi na właściwości ściągające oczar wirginijski znajduje swoje zastosowanie w kosmetyce. Preparuje się z niego wodę i ekstrakt oczarowy. Dzięki działaniu przeciwutleniającemu zapobiega starzeniu się skóry. Dodatkowo poprawia stan naczyń krwionośnych, dlatego wchodzi w skład kosmetyków do cery naczyniowej. Z tego samego powodu oczar jest używany do produkcji preparatów do pielęgnacji nóg. A dzięki swoim właściwościom nawilżającym może poprawić stan suchej skóry. Nie dziwi więc fakt, że wchodzi w skład koncentratu ujędrniającego Weleda. Wyciąg z oczaru oczyszcza zatkane pory, dlatego jest składnikiem toniku do twarzy Frei. Dodatkowo działa łagodząco i zmniejsza podrażnienia owłosionej skóry głowy, dlatego może być używany do produkcji szamponów. Coraz częściej producenci kosmetyków sięgają po oczar, aby stworzyć preparaty do cery trądzikowej i skłonnej do przetłuszczania. Omawiany surowiec może wchodzić w skład płynów do higieny jamy ustnej lub past do zębów.
Podsumowanie
Jako pierwsi do celów leczniczych oczaru zaczęli używać rdzenni Amerykanie. W Europie omawiana roślina pojawiła się w XIX wieku. Działanie biologiczne składników aktywnych oczaru wirginijskiego nie jest do końca poznane. Najprawdopodobniej nie wykorzystujemy jeszcze wszystkich możliwości, jakie daje ta roślina. Na ten moment wyodrębnia się z oczaru tylko te mieszaniny, których działanie zostało poznane empirycznie. W związku z tym niezbędne jest prowadzenie dalszych badań w tym zakresie. Współcześnie surowiec w postaci kory lub liści stosowany jest coraz częściej do produkcji kosmetyków oraz preparatów chroniących zdrowie.
Źródła:
1. J. Artc, K. Pytkowska, „Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana) w kosmetyce”, Research Gate, https://www.researchgate.net/profile/Jacek-Arct/publication/347514416_Oczar_wirginijski_Hamamelis_virginiana_w_kosmetyce/links/5fdfd711299bf140882f8339/Oczar-wirginijski-Hamamelis-virginiana-w-kosmetyce.pdf, Dostęp dn. 19-12-2024
2. M. E. Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Wydaw. Mateusz E. Senderski, Wydanie III, Podkowa Leśna 2017 r., str. 456-457
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
