Jak dbać o bliznę po cesarskim cięciu – skuteczna pielęgnacja krok po kroku
Świadoma pielęgnacja blizny po cesarskim cięciu to nie tylko odpowiednio dobrane preparaty, ale także regularna fizjoterapia. Warto pamiętać, że celem jest nie tylko estetyczny wygląd blizny, ale również wsparcie procesu gojenia i powrót do pełnej sprawności fizycznej.
Co to jest cięcie cesarskie i jak często się je stosuje?
Cięcie cesarskie (w skrócie nazywane CC) to operacyjne rozwiązanie ciąży, które polega na przecięciu powłok brzusznych oraz macicy. W przeszłości tego typu zabieg chirurgiczny stanowił rozwiązanie ostateczne, stosowane jedynie w sytuacjach zagrożenia życia matki lub dziecka. Od lat 70. XX wieku obserwujemy wyraźny wzrost cięć cesarskich. Narodowy Fundusz Zdrowia w 2022 roku opublikował raport, z którego wynika, że 45% porodów w Polsce kończy się cięciem cesarskim. Tym samym jesteśmy w czołówce europejskiej. Wynik ten może budzić niepokój, ponieważ według WHO odsetek porodów przez cięcie cesarskie nie powinien przekraczać 15%.
Rana po CC – jak wygląda rana po cięciu cesarskim?
Rana po cesarce zwykle jest pozioma (tak zwane cięcie „majtkowe”) i ma od 10 do 15 centymetrów długości oraz 2 centymetry szerokości. Najczęściej cięcie chirurgiczne wykonuje się nad wzgórkiem łonowym. W zależności od przebiegu porodu oraz ewentualnych komplikacji cięcie może być również pionowe. Chirurg przy pomocy skalpela rozcina skórę, tkankę podskórną, powięź oraz macicę. Powłoki wewnętrzne zszywane są rozpuszczalnymi nićmi. Natomiast zewnętrzną ranę, czyli skórę na brzuchu zszywa się nierozpuszczalnymi szwami. W związku z tym należy je usunąć między 7 a 8 dobą połogu. Pacjentka wraz z wypisem ze szpitala otrzymuje dokładną informację o dacie zdjęcia szwów. Zabieg ten można przeprowadzić w przychodni przyszpitalnej lub skorzystać z pomocy pielęgniarki chirurgicznej. Zdjęcie szwów jest zwykle bezbolesne i trwa około 15 minut. Blizna podczas gojenia zmienia kolor od czerwonego po biały, by ostatecznie stać się kreską w linii bikini. By zmniejszyć jej widoczność, można zastosować na przykład krem Noscar. Wybór odpowiedniego środka najlepiej skonsultować z lekarzem lub położną.
Jak przebiega proces gojenia rany po cięciu cesarskim?
Podczas gojenia się rany po cesarce istotny jest czas i wypoczynek. Kobieta powinna się oszczędzać i nie podnosić ciężarów większych niż jej dziecko. Z drugiej strony wskazana jest mobilizacja w formie coraz dłuższych spacerów, czemu sprzyja opieka nad maleństwem. Katarzyna Opuchlik – specjalista do spraw położnictwa i ginekologii z Instytutu Matki i Dziecka podkreśla, że w wyniku cięcia cesarskiego naruszone struktury mogą goić się nawet do 6 miesięcy. Dodatkowo przez dłuższy czas po operacji kobiety mogą odczuwać odrętwienie skóry oraz świąd w obszarze blizny. Najczęściej te objawy samoistnie ustępują.
Fazy gojenia się rany po cięciu cesarskim
Proces gojenia się możemy podzielić na trzy fazy:
- wysiękową – wówczas blizna jest zaczerwieniona, a z rany może sączyć się niewielka ilość wysięku. Ten etap trwa około 5 dni. Przez pierwsze 2 do 3 dni stosuje się suche przewiewne opatrunki. W przypadku ich zamoczenia lub odklejenia należy poprosić położną o zmianę opatrunku. Zwykle od 3 do 4 dnia rezygnuje się z opatrunków, dzięki czemu rana ma dostęp do świeżego powietrza;
- proliferacji – powstaje nowa tkanka i naczynia krwionośne, a rana zaczyna się zamykać. Proces ten może trwać od kilku dni do 6 tygodni;
- przebudowy – blizna stopniowo staje się bardziej elastyczna, blednie i zmniejsza się jej widoczność. Ostatnia faza trwa od kilku tygodni do nawet 2 lat.
Pamiętajmy, że rekonwalescencja po cesarce jest indywidualnym procesem, dlatego nie porównujmy się z innymi kobietami po porodzie.
Jak pielęgnować bliznę po cesarskim cięciu – rady położnej
Po około 2–3 dniach zostaje zdjęty jałowy opatrunek z rany po cięciu cesarskim. Alicja Misztal, położna ze Szpitala i Przychodni św. Zofii zaleca, aby codziennie przemywać ranę wodą z szarym mydłem. Używajmy do tego celu wyłącznie czystej ręki, unikajmy używania gąbek i myjek. Ranę osuszajmy jednorazowym ręcznikiem papierowym. Dezynfekujmy cięcie 2–3 razy dziennie środkiem do odkażania ran, najlepiej takim, który nie szczypie, na przykład Octeniseptem. Stosujemy bawełniane majtki z wysokim stanem lub bieliznę poporodową, jeśli jeszcze z niej korzystamy. Gumka bielizny ani podpaska poporodowa nie powinny ocierać rany. Jeśli mamy taką możliwość, to jak najczęściej wietrzmy ranę. Położna odradza również stosowanie pasów poporodowych, które osłabiają aktywność mięśni brzucha, zamiast je aktywować do pracy.
Plastry na blizny po cesarskim cięciu
Produkty na bliznę po cesarce można nakładać dopiero po wygojeniu się rany. Jak rozpoznać, czy to już ten moment? Prawidłowo wygojona blizna na skórze nie ma szwów, jest sucha, a jej brzegi są zbliżone. Po cięciu cesarskim pozostaje ślad w postaci linii na brzuchu. W sytuacji, gdy chcemy poprawić wygląd brzucha, możemy zastosować żel na blizny pooperacyjne lub silikonowy plaster na blizny. Zaleca się, aby produkty na bazie silikonu wprowadzić do pielęgnacji blizny po konsultacji z lekarzem. Zwykle można je stosować po 4–6 tygodniach, choć niektóre źródła zalecają ostrożność do 6 miesięcy.
Czym smarować bliznę po cesarskim cięciu
Maści i inne preparaty na blizny należy stosować wyłącznie na wygojoną ranę. Dobrze dobrany preparat znacząco wspiera gojenie skóry. W pierwszej kolejności polecamy preparaty zawierające: pantenol, alantoinę oraz naturalne wyciągi na przykład z cebuli. Tego typu produkty łagodzą podrażnienia i wspomagają odbudowę naskórka.
Masaż blizny po cesarskim cięciu
Po zakończeniu połogu specjaliści zalecają wizytę u fizjoterapeuty uroginekologicznego. Celem takiego spotkania jest ocena, czy w obrębie blizny po cesarskim cięciu nie doszło do zrostów – nie tylko na skórze, ale także w głębszych warstwach tkanek, takich jak powłoki brzuszne czy macica. Fizjoterapeuta może wówczas wykonać delikatną mobilizację blizny, wykorzystując proste techniki masażu. Co ważne, nauczy również kobietę, jak samodzielnie przeprowadzić automasaż w domu. Więcej na ten temat można przeczytać w naszym artykule: Fizjoterapia uroginekologiczna. Odpowiednio prowadzona mobilizacja pomaga zapobiegać tworzeniu się bliznowców, które mogą powodować napięcie tkanek oraz być widoczne przez cienkie ubrania.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Źródła:
1) A.Misztal, „Pielęgnacja rany po cięciu cesarskim”, Centrum Medyczne Żelazna – Szpital i Przychodnia św. Zofii, https://www.szpitalzelazna.pl/blog/ciecie-cesarskie/pielegnacja-rany-po-cieciu-cesarskim, Dostęp dn. 24-03-2025 r.
2) N. Santorek, K. Biłas, A. Tokarska, „Cięcie cesarskie. Rosnący odsetek i zmiana trendów we wskazaniach”, Via Medica Journals, https://journals.viamedica.pl/varia_medica/article/view/67441, Dostęp dn. 24-03-2025 r.
3) „Niemal 44 proc. porodów w Polsce kończy się cesarskim cięciem”, Med. Express, https://www.medexpress.pl/ochrona-zdrowia/niemal-44-proc-porodow-w-polsce-konczy-sie-cesarskim-cieciem-72944/, Dostęp dn. 25-03-2025 r.
4) „Pielęgnacja rany po cesarskim cięciu”, Wszystko o ranach, https://wszystkooranach.pl/pielegnacja-rany-po-cesarskim-cieciu/, Dostęp dn. 24-03-2025 r.
5) „Pielęgnacja rany po cesarskim cięciu i opatrunki silikonowe”, Hartmann, https://www.hartmann.info/pl-pl/articles/7/e/pielegnacja-rany-po-cesarskim-cieciu, Dostęp dn. 24-03-2025 r.
6) „Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego”, Via Medica Journals, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/63344/47669, Dostęp dn. 24-03-2025 r.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
