Trądzik u dorosłych – skuteczne sposoby leczenia, badania i pielęgnacja
Czym się różni trądzik dorosły od trądziku młodzieńczego?
W wieku dojrzewania na twarzy nastolatków pojawiają się zaskórniki i stany zapalne. Najczęściej są zlokalizowane w strefie T, czyli na brodzie, nosie i czole.
Magdalena Marzęda wraz z innymi lekarzami w swoim artykule na temat trądziku dorosłych zauważa, że ta przypadłość występuje po 25. roku życia u 54% kobiet i 40% mężczyzn oraz 5% kobiet i 1% mężczyzn po 40. roku życia. W związku z tym możemy przypuszczać, że problem częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Trądzik dorosłych (fachowo: trądzik późny) zazwyczaj objawia się w formie stanów zapalnych, grudek i krostek, z mniejszą liczbą zaskórników niż w trądziku młodzieńczym. Problemy ze skórą na twarzy dorosłych pojawiają się w strefie U, czyli w okolicy podbródka, żuchwy i wokół ust. W niektórych przypadkach dotyka również okolice szyi, ramion i klatki piersiowej.
Trądzik u dorosłych – przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyny trądziku u dorosłych są często bardziej złożone niż w wieku młodzieńczym i wynikają z kombinacji wielu czynników. Pamiętajmy jednak, że każdy przypadek trądziku może być inny, dlatego zalecamy konsultację z dermatologiem, który dobierze indywidualny sposób leczenia i kosmetyki.
Trądzik hormonalny u dorosłych
Nadmierna wrażliwość receptorów androgenowych może nasilać wydzielanie sebum i prowadzić do powstawania zmian skórnych. Zjawisko to najczęściej dotyczy kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS), w okresie menopauzy lub stosujących antykoncepcję hormonalną.
Stres i problemy skórne u dorosłych
Choć stres nie jest bezpośrednią przyczyną trądziku, jego wpływ na układ hormonalny i odpornościowy może znacząco pogarszać stan skóry. Podwyższony poziom kortyzolu, który mu towarzyszy, wpływa na pobudzenie gruczołów łojowych, co może sprzyjać zatkaniu porów i powstawaniu stanów zapalnych. Dodatkowo chroniczny stres może wpływać na hormony i system immunologiczny, prowadząc do nasilenia objawów trądziku.
Nieodpowiednia dieta – czy może powodować trądzik?
Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia rekomenduje następujące produkty spożywcze podczas walki z trądzikiem u dorosłych:
- warzywa i owoce
- orzechy, pestki oraz nasiona
- ryby i białko roślinne
- woda, herbata oraz fermentowane napoje mleczne
- oleje
- produkty o niskim IG, na przykład: makaron al dente.
Czego unikać w swojej diecie podczas problemów z trądzikiem?
- wysokoprzetworzona żywność
- cukier i produkty o dużej jego zawartości
- czekolada i słodycze
- produkty o wysokim IG, na przykład: suszone daktyle, pszenne chleby i bułki oraz chipsy solone
Pamiętajmy, że dla stanu naszej skóry istotne jest też prawidłowe nawodnienie. W związku z tym starajmy się dziennie wypijać od 2 do 2,5 litra wody.
Kosmetyki i błędy w pielęgnacji
Kosmetyki zawierające składniki komedogenne, takie jak oleje mineralne, sylikony czy alkohol, mogą zapychać pory i sprzyjać powstawaniu nowych zmian. Skórze trądzikowej nie sprzyja również przesuszanie jej preparatami złuszczającymi lub stosowanie zbyt wielu składników aktywnych jednocześnie. Produkty na trądzik powinny być łagodne i mieć lekką konsystencję.
Jakie badania na trądzik u dorosłych?
Podczas walki z trądzikiem u dorosłych niezwykle istotna jest trafna diagnostyka, która pozwala znaleźć możliwą przyczynę problemów skórnych. Dermatolodzy oraz endokrynolodzy najczęściej zalecają wykonanie poniższych badań:
Badania hormonalne:
- testosteron całkowity i wolny
- DHEA-S (siarczan dehydroepiandrosteronu)
- Prolaktyna
- estradiol (E2)
- progesteron
- kortyzol (poranny)
Badania tarczycy:
- TSH
- FT4
- (opcjonalnie) FT3 i anty-TPO, jeśli występują objawy niedoczynności lub nadczynności
Badania metaboliczne i gospodarki cukrowej:
- insulina na czczo
- glukoza na czczo
- krzywa insulinowo-glukozowa (OGTT z oznaczeniem insuliny i glukozy)
Pozostałe badania pomocnicze:
- morfologia z rozmazem
- lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy)
- próby wątrobowe (ALT, AST, GGTP, bilirubina)
- poziom witaminy D – 25(OH)D3
Warto pamiętać, że niektóre leki – jak kortykosteroidy, antydepresanty czy niektóre środki antykoncepcyjne – mogą również zaostrzać zmiany trądzikowe, dlatego przy ocenie przyczyn pomocna jest także analiza stosowanej farmakoterapii.
Jak skutecznie leczyć trądzik u dorosłych?
Właściwe leczenie trądziku u dorosłych wymaga indywidualnego podejścia do każdego przypadku. W zależności od sytuacji terapia może obejmować działanie miejscowe i ogólne oraz dotyczyć zmian w pielęgnacji i diecie.
Czym leczyć trądzik u dorosłych?
Leczenie trądziku, zwłaszcza u dorosłych może być długim procesem, ale nie należy się poddawać. Doktor Ramone Williams z Amerykańskiej Akademii Dermatologicznej (AAD) podkreśla, że w łagodnych postaciach trądziku dobrze sprawdzają się preparaty dostępne bez recepty. Ich istotnymi składnikami aktywnymi mogą być retinoidy (na przykład adapalen), które regulują proces rogowacenia naskórka, oraz kwasy AHA/BHA, które złuszczają martwy naskórek i odblokowują pory. Kwas azelainowy działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, między innymi dlatego znajdziemy go w kremie Acne Derm. W przypadku zmian zapalnych lekarz może wdrożyć antybiotykoterapię miejscową lub doustną, a przy zaburzeniach hormonalnych – leczenie hormonalne.
Leczenie dermatologiczne i domowe sposoby
Uzupełnieniem terapii zleconej przez lekarza może być używanie olejku z drzewa herbacianego, który działa antyseptycznie. Cynk, wspiera gojenie skóry, a probiotyki, mogą pozytywnie wpłynąć na równowagę mikroflory jelitowej i stan zapalny w organizmie.
Dobrym uzupełnieniem pielęgnacji mogą być również napary ziołowe. Pokrzywa działa oczyszczająco, a skrzyp polny przyspiesza gojenie i redukuje blizny.
Choć kuszące, wyciskanie zmian może pogorszyć stan skóry i prowadzić do blizn lub przebarwień – dlatego lepiej wspierać gojenie. Mimo że naturalne sposoby nie zastąpią leczenia farmakologicznego, mogą je skutecznie wspierać i łagodzić objawy trądziku.
Pielęgnacja skóry trądzikowej
Jak pozbyć się trądziku u dorosłych? Zacznijmy od odpowiedniej pielęgnacji. Dbanie o cerę trądzikową wymaga uwagi i wiedzy, dlatego, jeśli nasze problemy skórne nie znikają lub się nasilają, to zwróćmy się o pomoc do specjalisty.
Oczyszczenie
Rutynę pielęgnacyjną rozpocznijmy od użycia żelu oczyszczającego o naturalnym i prostym składzie (najlepiej bez dodatku mydła). Substancjami pożądanymi w kosmetykach są między innymi niacynamid i kwas salicylowy. Natomiast należy unikać produktów z alkoholem i SLS. A czym myć twarz z trądzikiem? Tu sprawdzą się pianki myjące i żele, które nie wysuszają skóry i jej nie podrażniają. Zaleca się, aby twarz oczyszczać rano i wieczorem.
Nawilżanie
Dermatolog Katarzyna Osipowicz podkreśla, że retinol skutecznie zapobiega zaburzeniom keratynizacji naskórka i wspiera intensywną odnowę skóry. Jednocześnie podczas jego stosowania, szczególnie na początku terapii, może prowadzić do przesuszenia oraz podrażnienia skóry. Właśnie dlatego tak istotne jest regularne stosowanie produktów silnie nawilżających oraz wzmacniających naturalną barierę ochronną skóry. Specjalista poleca również kosmetyki zawierające witaminę C i E, które neutralizują wolne rodniki, zmniejszają stany zapalne i chronią skórę przed stresem oksydacyjnym. Cennym dodatkiem do pielęgnacji mogą być także preparaty zawierające algi, znane ze swojej zdolności do wiązania wilgoci.
Ochrona przeciwsłoneczna
Warto pamiętać, że niektóre leki stosowane przy trądziku – jak retinoidy czy doksycyklina – mogą zwiększać wrażliwość skóry na słońce. To znaczy, że skóra szybciej się czerwieni, łatwiej ulega podrażnieniom, a nawet może dojść do przebarwień. W związku z tym zaleca się, aby podczas terapii trądzikowej nie eksponować skóry na działanie promieni słonecznych.
Dobrą praktyką jest też codzienne stosowanie kremu z filtrem – najlepiej SPF 30 lub wyższym. Promieniowanie UV może nasilać przebarwienia pozapalne i wydłużać czas gojenia zmian.
Najczęstsze błędy w leczeniu trądziku u dorosłych
W leczeniu trądziku u dorosłych warto unikać mocnych, wysuszających preparatów – mogą podrażniać skórę i zwiększać wydzielanie sebum. Stosowanie zbyt wielu składników naraz oraz brak regularności również nie sprzyjają poprawie. Wyciskanie krostek może prowadzić do blizn i przebarwień, dlatego dermatolodzy zdecydowanie to odradzają.
Psychologia i jakość życia
Trądzik u dorosłych to nie tylko kwestia wyglądu – może wpływać na samopoczucie, pewność siebie i relacje z innymi. U wielu kobiet przewlekłe problemy skórne wiążą się z poczuciem wstydu, stresem, a nawet obniżonym nastrojem. Warto pamiętać, że stres może nasilać zmiany skórne. Dlatego leczenie powinno obejmować nie tylko skórę, ale i wsparcie emocjonalne.
Trądzik u osoby dorosłej – podsumowanie
Walka z trądzikiem u dorosłych wymaga cierpliwości i systematyczności. Dobre efekty przynosi połączenie leczenia dermatologicznego, delikatnej pielęgnacji i zdrowego stylu życia. Trądzik może mieć związek z hormonami lub metabolizmem, dlatego do postawienia diagnozy potrzebne są badania. Pamiętajmy, że zmiany skórne na twarzy to nie wyrok! Odpowiednia pielęgnacja, leczenie i zdrowy styl życia pozwolą poprawić jakość cery i odzyskać pewność siebie. Na zakończenie polecamy uwadze czytelników również nasz inny artykuł o trądziku różowatym.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Źródła:
1. „Adult acne treatment”, American Academy of Dermatology, https://www.aad.org/public/diseases/acne/diy/adult-acne-treatment, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
2. „Adult acne: Understanding underlying causes and banishing breakouts”, American Academy of Dermatology, https://www.aad.org/public/diseases/acne/really-acne/adult-acne, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
3. B. Bergler-Czop, „Trądzik pospolity – najnowsze metody leczenia”, Po Dyplomie, https://podyplomie.pl/dermatologia/26420,tradzik-pospolity-najnowsze-metody-leczenia, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
4. „Trądzik u dorosłych”, Bliski Lekarz, https://bliskilekarz.pl/artykuly/144-tradzik-u-doroslych, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
5. „Trądzik – charakterystyka choroby”, Badania Kliniczne PL, https://badaniakliniczne.pl/disease/acne/, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
6. „Skuteczne leczenie trądziku: Kompleksowy przewodnik”, Badania Kliniczne PL, https://badaniakliniczne.pl/disease/acne/, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
7. „Dieta w leczeniu trądziku”, Pacjent Gov, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/dieta-w-leczeniu-tradziku, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
8. „Got adult acne? Get answers from an expert”, Johns Hopkins Medicine, https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/got-adult-acne-get-answers-from-an-expert, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
9. „Jakie są zioła na trądzik?”, Leki PL, https://leki.pl/poradnik/jakie-sa-ziola-na-tradzik/, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
10. K. Liu, J. Nassim, „Adult acne: Understanding underlying causes”, Harvard Medical School, https://www.health.harvard.edu/blog/adult-acne-understanding-underlying-causes-and-banishing-breakouts-2019092117816, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
11. L. Marek, M. Wiercińska, „Trądzik pospolity – rodzaje i przyczyny. Jak pozbyć się trądziku?”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74475,tradzik-pospolity-rodzaje-i-przyczyny-jak-pozbyc-sie-tradziku, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
12. M. Marzęda, A. Blicharz, T. Swatko, „Trądzik dorosłych wyzwaniem medycznym i psychologicznym współczesnej dermatologii”, Akademicka Platforma Czasopism, https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/40159/33708, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
13. K. Osipowicz, „Trądzik u osób dorosłych – objawy, przyczyny, leczenie”, Katarzyna Osipowicz – Dermatologia i Medycyna Estetyczna, https://katarzynaosipowicz.pl/blog/tradzik-u-osob-doroslych-objawy-przyczyny-leczenie/, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
14. Sowa, „Diagnostyka – jakie badania, leczenie trądzik?”, Radio Klinika PL, https://radioklinika.pl/diagnostyka-jakie-badania-leczenie-tradzik/, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
15. J.H. Saurat, B. Halioua, C. Baissac, „Epidemiology of acne and rosacea: A worldwide global study”, Journal of the American Academy of Dermatology, https://www.jaad.org/article/S0190-9622(24)00002-1/fulltext, Dostęp dn. 03-04-2025 r.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
