Złe samopoczucie w upały u osób starszych – jak mu zapobiegać?
Objawy odwodnienia u starszej osoby
Objawy odwodnienia można zidentyfikować jako wczesne, pogłębione i te bezwzględnie wymagające interwencji. W pierwszym etapie może dochodzić do suchości jamy ustnej, zwiększenia lepkości śliny, a także zaciemnienia moczu. Następnie zaobserwować można zawroty głowy, szczególnie przy wstawaniu, przyspieszenie akcji serca oraz skurcze mięśniowe, najczęściej w kończynach dolnych. Mogą wystąpić bóle głowy. O jeszcze poważniejszym stanie mogą świadczyć: senność, splątanie podczas mówienia, spadek ciśnienia krwi, brak potu, a ostatecznie drgawki i utrata przytomności.
Seniorzy często nie odczuwają tak silnego pragnienia jak osoby od nich młodsze i dzieci, dlatego w niesprzyjających warunkach pogodowych (takich jak wysoka temperatura powietrza i wilgotność, brak przewiewu w pomieszczeniach) mogą odwodnić się dość szybko. W razie jakichkolwiek wątpliwości powinniśmy poradzić się lekarza, a w przypadku zaobserwowania objawów udaru cieplnego – wręcz zadzwonić na numer alarmowy.
Skutki odwodnienia u starszych osób
Odwodnienie jest bardzo niebezpieczne dla osób w wieku starszym, ponieważ prowadzi do upośledzenia termoregulacji, przez co ograniczona jest wydolność mięśnia sercowego i zwiększa się ryzyko hipertermii (przegrzania). U osób starszych mniej efektywnie zachodzi filtracja w nerkach, co zwiększa ryzyko uszkodzenia nerek. Zachodzi u nich również większe ryzyko zawrotów głowy i upadków, które same w sobie mogą mieć przykre konsekwencje, chociażby krwotoki i złamania kończyn.
Hipertermia – co to jest?
O hipertermii mówimy w sytuacji, gdy temperatura ciała podnosi się do poziomu gorączki, ale nie wynika ona z jakiejkolwiek infekcji, tylko z zaburzeń procesu termoregulacji. Może skutkować przegrzaniem, wyczerpaniem a wręcz udarem cieplnym.
Hipertermia – objawy i przyczyny
Do głównych przyczyn wystąpienia hipertermii u osób starszych należą upały oraz niedostateczna ilość wody wypijanej w ciągu dnia. Dochodzi wtedy do zaburzeń gospodarki elektrolitowej organizmu. Mogą jej sprzyjać niektóre przyjmowane przez pacjenta leki, np. neuroleptyki czy beta-blokery. Do czynników ryzyka należą choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca typu 2, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego oraz nefropatie, a sprzyja jej otyłość i upośledzona ruchliwość.
Hipertermia – pierwsza pomoc
W sytuacji, gdy u osoby starszej rejestrujemy podwyższoną temperaturę, a wiemy, że przebywała w upale i nie wykazuje objawów infekcyjnych, należy jak najszybciej skontaktować się z placówką medyczną bądź zadzwonić na numer alarmowy. Powinniśmy postarać się przenieść ją do zacienionego lub przewiewnego miejsca. Jeśli mamy możliwość skorzystania z klimatyzacji, warto to zrobić, przy czym nie należy ustawiać temperatury na zbyt niską – nie powinna ona przekraczać dolnej granicy 24 stopni Celsjusza, by zapobiec szokowi termicznemu. Powinniśmy pomóc osłabionej osobie zdjąć nadmiar odzieży, a jeśli to możliwe – pomóc się ochłodzić wodą, np. poprzez chłodne kompresy. Jeżeli chory jest w stanie przełykać płyny, powinniśmy w małych porcjach, ale często poić wodą. Jeśli osoba starsza nie chce pić lub nie jest w stanie tego robić, należy jak najszybciej skontaktować się z pogotowiem.
Osoby starszej w stanie hipertermii czy udaru nie pozostawiamy samej – powinniśmy przy niej pozostać aż do czasu nadejścia specjalistycznej pomocy.
Nie zaleca się podawania samodzielnie żadnych leków ani elektrolitów osobie starszej w stanie odwodnienia czy hipertermii. Seniorzy najczęściej przyjmują różnego rodzaju leki, do których należą również środki przeciw nadciśnieniu tętniczemu, dlatego tylko lekarz powinien na to zezwolić po przeanalizowaniu sytuacji.
Zasady bezpieczeństwa w czasie upałów
Osobom starszym (rodzicom, przyjaciołom rodziny czy sąsiadom) można i trzeba pomóc w czasie upałów. Zachęcanie i przypominanie o nawadnianiu to podstawowy krok, ale można wykonać wiele innych działań, by wspomóc ich podczas upalnej pogody.
W czasie intensywnego operowania słońca i wysokich temperatur, osoba starsza powinna unikać wychodzenia na zewnątrz. Pomimo ich chęci pozostania jak najbardziej samodzielnymi, możemy zaproponować zrobienie zakupów lub pomoc w ich zrobieniu chociażby przez podwiezienie ich samochodem do sklepu i z powrotem wraz z wniesieniem zakupów do domu. Pozwoli to im zrobić samemu swoje sprawunki, opłaty, przy maksymalnym zaoszczędzeniu sił.
Osoba starsza nie powinna zapominać o jasnym nakryciu głowy oraz przewiewnych, łatwych do ściągnięcia lub poluzowania butach. Pamiętajmy też, by w największy upał nie robić intensywnych porządków ani długo nie gotować, ponieważ przyczynia się to do wyczerpania.
Starsze osoby warto zachęcać do wietrzenia mieszkania w czasie, gdy temperatura nie jest jeszcze zbyt wysoka (wcześnie rano, w nocy, późnym wieczorem) a zamykania i zasłaniania rolet, gdy temperatura na zewnątrz wzrasta ponad 30 stopni. Pomoże również wentylator oraz kąpiele stóp w chłodnej (chociaż wciąż komfortowej temperaturze) wodzie.
Osoby bliskie osobie starszej powinny starać się utrzymywać regularny kontakt, chociażby telefoniczny, dzięki czemu będzie ona miała świadomość wsparcia w każdej chwili. Można również pomóc dostosować pewne aspekty mieszkania, np. rozlać wodę z większych baniaków do mniejszych butelek, by nie musiała ona samodzielnie dźwigać. Dobrym pomysłem może być zaproponowanie pomocy w gotowaniu, szczególnie zup, które również nawadniają i stanowią jednocześnie pożywny posiłek.
Tworzymy zespół ekspertów i pasjonatów tematyki zdrowotnej, dietetycznej i kosmetologicznej. W pisaniu opieramy się na aktualnej wiedzy medycznej, zaleceniach i badaniach naukowych. Przede wszystkim, nie ustajemy w edukowaniu się, aby dostarczyć naszym Czytelnikom jak najszersze i najaktualniejsze informacje z zakresu zdrowia i urody.
