Szczepienia na grypę – jak przygotować się na sezon infekcyjny?
Czym tak naprawdę jest grypa?
Jest to niebezpieczna dla zdrowia, a niekiedy również życia, wirusowa i bardzo zakaźna choroba układu oddechowego. Zakażenie następuje drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakażonymi powierzchniami. Wywoływana jest przez trzy szczepy: najczęściej A, B oraz najrzadziej C.
Komórki nabłonkowe dróg oddechowych człowieka, kiedy są zaatakowane przez wirusa, zostają uszkodzone i się złuszczają. Następuje produkcja cytokin prozapalnych – reakcji układu immunologicznego w następstwie ataku, w których obserwujemy typowe objawy grypy – gorączkę, bóle mięśniowo-stawowe oraz dojmujące osłabienie organizmu, ogólnie złe samopoczucie, dreszcze. U niektórych ta reakcja może być znacznie nasilona.
Grypa u wielu osób przebiega łagodnie, ale bardzo często ma szeroko zakrojone konsekwencje zdrowotne. Mogą one być krótko- lub długotrwałe. W przebiegu grypy mogą wystąpić schorzenia płuc: wirusowe oraz wtórne bakteryjne, które są szczególnie niebezpieczne u osób starszych oraz długotrwale chorujących i wymagają zastosowania antybiotyków. Choroby przewlekłe mogą się zaostrzyć, zwiększa się też ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych. W grupach ryzyka (osoby starsze, małe dzieci, osoby z obniżoną odpornością) wzrasta też ryzyko zgonu.
Jeżeli grypa jest niedoleczona, mogą wystąpić powikłania, np. przedłużający się stan zapalny wraz ze wszystkimi jego objawami a także zwiększa się ryzyko miażdżycy, zawału serca i udaru. Grypa może się również wiązać z wystąpieniem zaburzeń neurologicznych, również długotrwałych, takich jak przedłużająca się mgła mózgowa, drgawki, zapalenie opon mózgowych czy zapalenie mózgu. Do powikłań grypy należy też zapalenie serca, zapalenia mięśni, ucha środkowego, oskrzelików, a także zgon.
Szczepionka na grypę – kiedy się szczepić?
Idealnym okresem na poddanie się szczepieniu przeciw grypie jest wczesna jesień – wrzesień, ewentualnie do końca października. Wtedy jeszcze w populacji wirus nie jest aż tak rozpowszechniony, więc u osoby zaszczepionej odporność zdąży się jeszcze uruchomić. Dlaczego to ważne? Na grypę nie można sobie wyrobić odporności na całe życie, jak w przypadku niektórych wirusów. Co roku w środowisku krąży inny szczep, wiec i szczepienia są inne.
Uzyskanie odporności po zaszczepieniu trwa około 2 tygodnie. Ma ona obowiązywać przez cały sezon grypowy, a więc do końca kwietnia. Jeśli zaszczepimy się za wcześnie – może to skutkować obniżeniem zdolności organizmu do zwalczenia wczesnych zakażeń.
Rodzaje szczepień na grypę
Dostępne są dwa rodzaje szczepionek – żywa, która zawiera osłabiony wirus bez zdolności do wywoływania choroby, a także inaktywowana, gdzie wirus nie jest żywy a preparat zawiera jego białka lub wirion. Pierwszy typ podawany jest donosowo i może być stosowany u dzieci od 2. roku życia. Szczepionka inaktywowana podawana jest we wstrzyknięciu i może być podawana każdemu od 6. miesiąca życia.
Skuteczność szczepień na grypę
Istotnym mitem dotyczącym szczepień na grypę jest ten mówiący, że szczepienia zawsze mają chronić każdego przed zachorowaniem. W rzeczywistości, szczepienia mają chronić osoby szczególnie narażone na chorobę przed powikłaniami, ostrym przebiegiem, a w idealnych warunkach – również przed zachorowaniem. Szczepienia stanowią również istotny element odporności populacyjnej – jeśli wirus nie ma możliwości rozprzestrzeniać się między ludźmi, zachorowań będzie po prostu mniej.
Szczepienia na grypę w ciąży
Szczepienie na grypę jest zalecane i bezpieczne dla kobiet w ciąży. Ma ono za zadanie uchronić nie tylko przyszłą mamę, ale również jej nowonarodzone dziecko do nawet sześciu miesięcy po porodzie – czasu, w którym może otrzymać swoją dawkę. Zalecana pora szczepienia jest taka sama, jak w populacji, ale może zostać również jej zalecone szczepienie latem, jeżeli ciężarna jest w trzecim trymestrze ciąży.
Przeciw tej chorobie zaleca się również szczepienie kobietom planującym ciążę, ponieważ w przypadku zachorowania podczas ciąży, istnieją przeciwwskazania do stosowania niektórych leków, a ewentualny pobyt w szpitalu jest ryzykowny z uwagi na możliwość zakażenia innymi patogenami.
Szczepienie dziecka na grypę
Dziecko, które jest ogólnie zdrowe i nie ma ku temu przeciwwskazań, jak najbardziej można zaszczepić przeciw grypie. U małych dzieci kalendarz szczepień obfituje w różne wakcynacje, a zachorowanie na grypę może je wydłużyć w czasie. Ograniczenie ryzyka wystąpienia grypy u małego dziecka może usprawnić przeprowadzenie całego kalendarza zawierającego m.in. szczepienia przeciw meningokokom czy ospie wietrznej. Lekarz podczas wizyty dziecka w gabinecie może doradzić, kiedy najlepiej takie szczepienie wykonać, by wpasować je w kalendarz.
Szczepienie dziecka ma również znaczenie w kontekście ochrony innych członków rodziny, w tym krewnych w ciąży oraz starszych i z niepełnosprawnościami, a także innych dzieci w przedszkolu, czy w szkole, do której uczęszczają. W takich placówkach zarazki pełnią ważną funkcję: dzieci przebywając z innymi uodparniają się na wiele patogenów (dlatego pierwszy rok w żłobku czy w przedszkolu jest w głównej mierze przechorowany), ale grypa jest wyjątkowo przykra dla dziecka i jego domowników.
Kto nie może się szczepić na grypę?
Pomimo dobrze zbadanego profilu bezpieczeństwa szczepień przeciw grypie, istnieją pewne przeciwwskazania do ich stosowania. Podstawowym jest alergia i nadwrażliwość na którykolwiek składnik, która przy poprzednich wakcynacjach mogła się objawić jako reakcja anafilaktyczna. Nie szczepi się również osób w czasie ostrej infekcji grypowej, a także przy złym samopoczuciu wywołanym inną infekcją. Przeciwwskazanie stanowi także podwyższona temperatura powyżej 38 stopni Celsjusza. Inne przeciwwskazania mogą zostać również wzięte pod uwagę podczas wizyty szczepiennej przez lekarza – dlatego przed podaniem preparatu zawsze odbywa się kwalifikacja u specjalisty.
Szczepienie na grypę – refundacja
Przed sezonem warto sprawdzić zasady refundacji. Wysokość refundacji zależy do grupy wiekowej, w której znajduje się pacjent oraz konkretnego preparatu. Na przykład, w poprzednich latach niektóre preparaty we wstrzyknięciu były dostępne bezpłatnie dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia, osób dorosłych powyżej 65. roku życia oraz kobiet w ciąży i w połogu. Refundacja 50% obejmowała dorosłych między 18. a 64. rokiem życia.
Czy warto szczepić się na grypę?
Specjaliści z zakresu ochrony zdrowia zachęcają do szczepienia się na grypę z uwagi na fakt, że u wielu osób może ona nieść poważne konsekwencje zachorowania. Nawet jeśli grypa wystąpi, będzie miała zdecydowanie łagodniejszy przebieg, a ograniczone jest ryzyko wystąpienia powikłań.
Szczepienia na grypę pozwalają uniknąć nieplanowanych nieobecności w pracy oraz w szkole, co często ma wpływ na stan konta osoby chorej bądź zaległości w obowiązkach. Chorując na grypę nie należy chodzić do pracy albo na zajęcia szkolne z uwagi na wysoką zakaźność choroby. Dla dzieci szczepienie może mieć szczególne znaczenie w kontekście aktywności, które lubi wykonywać, przebywania wśród rówieśników oraz angażowania się w hobby, nie wspominając o ogólnym dyskomforcie związanym z chorowaniem.
Jak zaszczepić się na grypę?
Przeciw grypie można zaszczepić się w swojej przychodni POZ, tam zostanie wydana recepta. Jeśli na dany sezon epidemiczny zostały wydane zasady refundacji, zostanie ona uwzględniona. Na tę chorobę można się również często zaszczepić w ramach swojego pakietu medycznego u pracodawcy – warto sprawdzić zasady u źródła. Wybór preparatu zależy od jego dostępności, stanu zdrowia pacjenta, a także indywidualnych zaleceń.
Tworzymy zespół ekspertów i pasjonatów tematyki zdrowotnej, dietetycznej i kosmetologicznej. W pisaniu opieramy się na aktualnej wiedzy medycznej, zaleceniach i badaniach naukowych. Przede wszystkim, nie ustajemy w edukowaniu się, aby dostarczyć naszym Czytelnikom jak najszersze i najaktualniejsze informacje z zakresu zdrowia i urody.
