Insulina: jej rola w organiźmie i do czego prowadzą odchylenia od normy

Insulina jest niezbędna do życia człowieka, ponieważ reguluje wiele procesów metabolicznych, które dostarczają komórkom potrzebnej energii. Produkowana przez trzustkę, normalizuje poziom glukozy we krwi oraz innych hormonów w organiźmie. U zdrowych osób, produkcja i wyrzut insuliny są ściśle związane z dobrą kondycją narządów wewnętrznych.

Jak działa insulina?

Insulina pozwala komórkom mięśni, tłuszczu i wątroby wchłaniać glukozę, która znajduje się we krwi. Glukoza służy jako źródło energii dla tych komórek. W razie potrzeby może być przetwarzana na tłuszcz (np. na wypadek postu). Może również wpływać na takie procesy metaboliczne jak rozkład tłuszczu lub białka. Najczęściej występującym zaburzeniem w produkcji i gospodarce insuliną jest cukrzyca typu 1 lub 2. W badaniach przeprowadzonych w 2013 obliczono, że na cukrzycę typu 2 chorowało w Polsce aż 2,17 miliona osób, z czego większość stanowiły kobiety (1).

Zdrowa dieta dostarcza organizmowi wszystkie składniki odżywcze w optymalnych ilościach i dotyczy to również cukrów. Nie mogą się one dostawać bezpośrednio do komórek narządów wewnętrznych, dlatego odbywa się to przy pomocy krwiobiegu. Po zjedzeniu pokarmu i wzroście poziomu cukru we krwi, komórki trzustki, znane jako komórki beta, otrzymują sygnał do uwolnienia insuliny do krwi. Powoduje to wyrzut insuliny w optymalnej ilości. Hormon ten przytwierdza się, niejako, do komórek i pozwala na wchłonięcie cukru z krwi do komórek narządowych. Insulinę można więc określić jako klucz, który otwiera drogę glukozie do miejsca, do którego ma dotrzeć. Dzięki temu narządy mają energię do działania. Jednak to, jak działa insulina, zależy w dużej mierze od diety i aktywności fizycznej.

Kiedy system zawodzi?

Jeżeli spożywamy zbyt dużą ilość cukru, a więc za dużo glukozy znajduje się we krwi, insulina pomaga przechować ją w wątrobie i uwalnia ją, gdy poziom cukru jest zbyt niski. Dzieje się tak, żeby umożliwić organizmowi funkcjonowanie nawet w czasie, gdy nie otrzymuje on dostatecznej ilości cukru z zewnątrz. Wątroba służy tu jako rodzaj „przechowalni”. W tym samym czasie trzustka nadal pracuje, a poziom insuliny w organizmie wzrasta. Zaburzony mechanizm prowadzi do insulinooporności, hiperinsulinemii, a w ostateczności — cukrzycy typu 2. Z tego powodu mówi się, że to schorzenie jest tak naprawdę chorobą cywilizacyjną, czy też „niezakaźną epidemią”.

Jak utrzymywać poziom insuliny w normie?

Najważniejszą rolę w utrzymaniu zdrowego poziomu insuliny odgrywa zdrowa, zbilansowana dieta. Cukry proste powinny być spożywane w minimalnych ilościach, a zamiast nich należy spożywać węglowodany złożone. Nie powodują one nagłego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Przede wszystkim trzeba zwracać uwagę na tak zwany „ukryty cukier”. Dodawany do potraw i napojów jako wypełniacz, nie wprowadza wartości odżywczych do organizmu. Uważa się, że to właśnie on, wraz z rosnącym spożyciem słodyczy u dzieci, odpowiada za wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2. Kontrolę poziomu glukozy we krwi ułatwić może poręczny glukometr.

Czy cukru jako takiego należy unikać w ogóle? Niekoniecznie. Rynek spożywczy w Polsce dynamicznie się zmienia, a świadomość konsumentów rośnie, jednak nie warto zamieniać cukru na jego jeszcze bardziej niezdrowe odpowiedniki, czyli syrop glukozowo-fruktozowy lub sztuczne słodziki. Zmiana nastawienia i własnych nawyków żywieniowych wymaga czasu i dyscypliny, ale może potencjalnie odwrócić skutki dietetycznych zaniedbań. Poznanie mechanizmu procesów metabolicznych i tego jak działa insulina może dodatkowo wspomóc nas w prowadzeniu zdrowego trybu życia.

Co więcej, aby nie dopuścić do wystąpienia pierwszych objawów cukrzycy typu 2, warto przestawić się na aktywny tryb życia. Wiele badań dowiodło, że aktywność fizyczna poprawia mechanizm użytkowania glukozy i glikogenu (cukru w wątrobie) jako energii dla organizmu (2). Jeżeli nie mamy czasu chodzić na siłownię, w której spędzimy półtorej godziny, możemy przestawić się na chodzenie na spacery i omijanie jazdy samochodem wtedy, kiedy to możliwe. Tym samym nadmierne wyrzuty insuliny będą zdarzały się rzadziej, a gospodarka hormonalna się unormuje.

• paski testowe • accu chek fastclix lancety • lancety accu chek • nakłuwacz accu chek • accu chek glukometr