Czym jest udar mózgu i jak się przed nim chronić?

Świadomość pacjentów na temat chorób serca, w tym jego ataku, jest coraz większa. Niestety, równie niebezpieczny, jeśli nie bardziej, może być atak mózgu, który często jest bagatelizowany we wczesnym stadium. Według statystyk, co osiem minut (!) ktoś w Polsce na niego zapada. Przeżywalność w tym przypadku zależy przede wszystkim od szybkości naszej reakcji oraz czasu, w którym udzielona jest specjalistyczna pomoc. Słowem: im szybciej, tym lepiej. Czym jest udar mózgu, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie oraz rehabilitacja?

Udar mózgu – rodzaje

Wyróżnia się dwa rodzaje udaru mózgu: niedokrwienny (80-90% przypadków) oraz krwotoczny (10-20% przypadków). Chociaż charakterystyka obydwu rodzajów jest zupełnie inna, mogą one skutkować podobnymi konsekwencjami, m.in. częściowym lub całościowym niedowładem ciała, a także problemami poznawczymi.

Bardzo uogólniając, do udaru dochodzi, kiedy krew nie dociera do konkretnego obszaru mózgu, przez co jego komórki są pozbawione tlenu i zaczynają obumierać. W zależności od tego obszaru, właściwe dla niego zdolności mogą zostać częściowo lub całkowicie utracone. Jakie konkretne skutki udar mózgu może wywołać u nas, zależy w znacznej mierze od jego rodzaju oraz tego, jak długo udar miał miejsce. Może to być niewielki i chwilowy niedowład kończyny lub całkowity paraliż, utrata zdolności mowy i inne. Zdarza się, że przy rehabilitacji, osoba po udarze dochodzi do pełni lub części zdrowia. Do takich osób należy na przykład słynna aktorka Sharon Stone.

Warto nadmienić, że chociaż w przeważającej części pacjentów z udarem stanowią osoby starsze, coraz częściej dotyka on osób nawet po 20. roku życia. W tym przypadku czynnikiem ryzyka jest nadmierny stres, ekstremalne sporty przy jednoczesnych malformacjach naczyń krwionośnych oraz wysiłek fizyczny ponad miarę.

Udar mózgu krwotoczny ma miejsce, kiedy tętniak mózgu pęka lub następuje wyciek krwi w osłabionym naczyniu krwionośnym. W takim przypadku krew rozlewa się do mózgu lub wokół niego i tworzy obrzęk. Ciśnienie rośnie, przez co komórki i tkanki mózgu zostają uszkodzone. Udary mózgu krwotoczne dzielą się na wewnątrzczaszkowe i podpajęczynówkowe.

• Krwotoczny wewnątrzczaszkowy może być spowodowany tzw. malformacją tętniczo-żylną, a więc nieprawidłowością w budowie naczynia krwionośnego. Kiedy taka malformacja pęknie, krew wycieka do mózgu. Szybko zdiagnozowany wylew niesie ze sobą duże prawdopodobieństwo wyleczenia.
• Krwotoczny podpajęczynówkowy następuje wtedy, gdy pęka tętniak, a krew rozlewa się do przestrzeni pomiędzy mózgiem a przestrzenią podpajęczynówkową.

Udar mózgu niedokrwienny ma miejsce, gdy naczynie krwionośne przewodzące krew do mózgu jest zablokowane przez skrzep krwi. Tym samym, krew nie dociera do mózgu, a zatrzymuje się w miejscu.

• Emboliczny to stan, w którym skrzep lub fragment płytki kostnej lub nazębnej tworzy się w innym regionie ciała i dociera do mózgu poprzez krwiobieg. Kiedy dociera do naczynia mniejszego od siebie, blokuje przepływ krwi i powoduje udar.
• Zakrzepowo-zatorowy jest spowodowany przez skrzep krwi, który tworzy się wewnątrz jednej z tętnic dostarczających krew do mózgu. Ten typ udaru jest zwykle spotykany u osób z wysokim poziomem cholesterolu i miażdżycą.

Część pacjentów może również znaleźć się w stanie przejściowego ataku niedokrwiennego (TIA), w którym obserwuje się objawy podobne do udaru mózgu, ale trwają one krócej niż 24 godziny. Występują one wtedy, gdy w naczyniu krwionośnym krew jest zablokowana przez okres krótszy niż doba, po czym wraca na swoje tory. Z reguły TIA nie powoduje trwałych uszkodzeń mózgu, jednak może być sygnałem ostrzegawczym, że pacjent cierpi na poważną chorobę i może przejść udar w przyszłości.

Udar mózgu objawy

W przypadku udaru liczy się każda minuta. Szybkie podjęcie leczenia może znacznie zminimalizować skutki uboczne ataku, dlatego zaznajomienie się z objawami udaru mózgu może uratować życie. Należy w szczególności zwrócić uwagę na:

• odrętwienie lub osłabienie mięśni twarzy, ramienia lub nogi, szczególnie po jednej stronie ciała;
• zaburzenia mowy lub trudności w zrozumieniu mowy u innych;
• problemy z widzeniem bez wyraźnej przyczyny;
• problemy z poruszaniem się, zawroty głowy, utrata równowagi lub brak koordynacji;
• nieporównywalne do niczego innego bóle głowy bez wyraźnej przyczyny.

Wszystkie wymienione objawy mają przy udarze charakter nagły i postępowy.

Jeżeli którykolwiek z powyższych objawów występuje u pacjenta, można samemu sprawdzić, czy to faktycznie udar. Test F.A.S.T. pozwala ocenić, czy stan chorego wymaga szybkiej hospitalizacji.

F – ang. face – poproś drugą osobę o uśmiechnięcie się. Czy jedna strona ust ma z tym problem, a lewa strona twarzy znacznie różni się od prawej?

A – ang. arms – poproś drugą osobę o podniesienie obu rąk jednocześnie. Czy jedna ręka samoistnie opada lub w ogóle nie może się podnieść?

S – ang. speech – poproś drugą osobę o powtórzenie prostego zdania. Czy jego/jej mowa jest niewyraźna, dziwna lub w ogóle nie można zdania powtórzyć?

T – ang. time – jeżeli zaobserwujesz którykolwiek z powyższych objawów, należy natychmiast zadzwonić na Pogotowie Ratunkowe lub SOR. Przy połączeniu należy określić, jakie objawy ma osoba, której chcemy udzielić pomocy i jak długo one trwają.

Jeżeli powyższe objawy ustępują, mogą one być wynikiem przejściowego ataku niedokrwiennego. W takim wypadku osoba je doświadczająca powinna zgłosić się do lekarza przy najbliższej okazji. W żadnym wypadku nie należy ignorować symptomów, nawet jeśli mijają.

• tabletki z kwasem acetylosalicylowym • ass ratiopharm 100 mg • kwai forte 300 mg • esktrakt z miłorzębu japońskiego • herbata z miłorzębem japońskim