Badanie EMG – na czym polega i kiedy się je wykonuje?

Elektromiografia jest coraz częściej zalecana jako część diagnostyki w szeregu schorzeń. Można ją wykonać w ramach pobytu szpitalnego lub wizyt w specjalistycznych gabinetach. Jak wygląda badanie EMG, kiedy się je wykonuje i komu może zostać przepisane?

Badanie EMG – co to jest?

Elektromiografia jest badaniem służącym do oceny stanu zdrowia mięśni i komórek nerwowych kontrolujących je. Wykonywane jest w celu ujawnienia dysfunkcji nerwów, mięśni oraz problemów z przekazywaniem sygnałów nerwowo-mięśniowych. Dlaczego wczesna diagnoza w tym aspekcie jest tak istotna?
Neurony ruchowe przekazują sygnały elektryczne, które wywołują skurcze mięśni. EMG wykorzystuje elektrody, aby niejako przełożyć te sygnały na wykres, dźwięki bądź wartości liczbowe, które należy następnie odpowiednio zinterpretować. Tą interpretacją zajmuje się przede wszystkim lekarz wykonujący badanie i/lub kierujący na nie.

Badanie EMG może zostać zalecone w przypadku takich objawów jak mrowienie, drętwienie, osłabienie mięśni, niekontrolowany ból czy skurcz mięśni, nerwowość. Elektromiografia może pomóc w diagnozie wszelkiego rodzaju chorób osłabiających połączenie pomiędzy nerwami a mięśniami:

• dystrofii mięśniowej czy zapalenia wielomięśniowego
• zespołu cieśni nadgarstka
• neuropatii obwodowych
• przepukliny kręgosłupa
• ostrego wiotkiego zapalenia rdzenia kręgowego
• stwardnienia zanikowego bocznego
• tężyczki

Badanie EMG jest bezpieczne, obarczone bardzo niskim ryzykiem powikłań i, co najważniejsze, jest miarodajne. Na przykład, w przypadku tężyczki, jeśli badania krwi nie wskazują na żadne odchylenia, badanie EMG może jednoznacznie wskazać nieprawidłowości w przepływie impulsów elektrycznych.

U osób z problemami z krzepnięciem krwi, istnieje niewielkie ryzyko krwawienia z miejsca, w którym krew jest wbijana w skórę. Jeśli badane są mięśnie klatki piersiowej istnieje bardzo małe ryzyko przecieku powietrza do obszaru między płucami a ścianą klatki piersiowej, co może skutkować odmą opłucnową. Jest to jednak niezwykle rzadkie zjawisko, a ta wersja badania najczęściej wykonywana jest w warunkach szpitalnych.

Przygotowanie do badania EMG

Przed każdym badaniem, również elektromiografią, należy powiedzieć lekarzowi kierującemu i wykonującemu je o przyjmowanych obecnie lekach. Dotyczy to w szczególności substancji wpływających na działanie mięśni oraz krzepliwość krwi. W zależności od miejsca wykonania badania na ciele, pacjent zostanie poproszony o zdjęcie ubrania z danej części ciała. Jeśli jest to nadgarstek, najlepiej mieć na sobie podkoszulek lub koszulkę z krótkim rękawem. W przypadku klatki piersiowej, należy zdjąć również tę odzież. Trzeba również schować wszelkiego rodzaju biżuterię, ozdoby czy inne metalowe przedmioty, które mogą wpłynąć na wynik badania.

W dniu badania nie powinno stosować się kremów i balsamów na badaną część ciała. Skóra powinna być czysta i sucha. Zaleca się, aby przed wykonaniem EMG próby tężyczkowej odstawić preparaty z magnezem i wapniem oraz ograniczyć żywność zawierającą te minerały.

Jak wygląda badanie EMG?

Badanie najczęściej przeprowadza się w pozycji leżącej lub siedzącej. Należy upewnić się, że pacjentowi jest wygodnie w danej pozycji. Następnie lekarz wykonujący badanie przystąpi do zlokalizowania mięśnia lub mięśni, które mają zostać poddane badaniu.

Jak w przypadku większości procedur medycznych z użyciem igieł, miejsce badania zostanie dokładnie zdezynfekowane przez technika lub pielęgniarkę. Nastąpi wprowadzenie igły do mięśnia razem z elektrodą znajdującą się pod daną częścią ciała.

Badanie może wywołać pewien dyskomfort związany z wprowadzeniem igły do mięśnia, szczególnie u osób, które nie lubią tego typu procedur medycznych (szczepień, pobierania krwi, podawania leków dożylnie lub domięśniowo). Samo badanie powinno być bezbolesne. Jeśli sprawia ból, należy koniecznie o tym poinformować lekarza lub technika, bo bolesność może wpływać na wynik badania.

Pacjent podczas badania powinien pozostawać w wygodniej pozycji, w miarę zrelaksowany. Na prośbę lekarza należy wykonywać polecenia, np. napinać mięśnie, głęboko oddychać, przez chwilę nie oddychać w ogóle. To wtedy igła będzie przewodzić do elektrody impulsy elektryczne z badanego mięśnia.

Impulsy elektryczne mogą być mierzone za pomocą wykresów, ale i dźwięków, dzięki czemu badanie da pełniejszy obraz kliniczny pacjenta.

EMG – po badaniu

Niektórzy pacjenci po wykonaniu badań w pozycji leżącej mogą odczuwać lekkie zawroty głowy po wstaniu. Poza tym, można spokojnie wrócić do domu, jeśli badanie nie było wykonywane w warunkach szpitalnych. Do dwóch dni niektórzy odczuwają ból badanego mięśnia, co jest normalne. Jeśli jednak ból robi się bardzo niekomfortowy, obserwujemy opuchliznę, ropę czy krwawienie, należy udać się do lekarza w celu dokonania oględzin.

Przeciwwskazania do badania EMG

Choć samo badanie obarczone jest bardzo małym ryzykiem, istnieją pewne przeciwwskazania do jego wykonania. Przede wszystkim osoby z wszczepionym rozrusznikiem serca mogą mieć je odradzone. Wszelkie metalowe implanty w części ciała, która ma być badana również stanowią przeciwwskazanie.

Leki rozrzedzające krew mogą powodować nadmierne krwawienie podczas wykonania badania, dlatego stanowią przeciwwskazanie względne. Lekarz kierujący i wykonujący badanie dokonują oceny ryzyka w każdym przypadku indywidualnie, a efektów ubocznych można często uniknąć zmieniając terapię na heparynę drobnocząsteczkową (tylko po wskazaniu lekarskim). Pacjent powinien poinformować lekarza o swoich lękach i obawach związanych z badaniem lub którymkolwiek jego aspektem. Strach i stres często wpływa na pracę mięśni, dlatego jest to istotna informacja.