10 października – światowy dzień zdrowia psychicznego

Zdrowie psychiczne jest nierozerwalnie związane ze zdrowiem fizycznym, tworząc holistyczną podstawę dobrego samopoczucia. Podobnie, jak odżywiamy nasze ciała zbilansowaną dietą i aktywnością fizyczną, tak musimy również dbać o nasze zdrowie psychiczne, aby utrzymać równowagę. Zdrowy umysł jest fundamentem, na którym budowane jest satysfakcjonujące życie, o czym przypomina nam Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego obchodzony 10 października.

Profilaktyka zdrowia psychicznego – po co i dlaczego?

Priorytetowe traktowanie zdrowia psychicznego kultywuje odporność emocjonalną, umożliwiając człowiekowi skuteczne radzenie sobie z wyzwaniami życiowymi. Wyposaża nas w narzędzia do zarządzania stresem, przeciwnościami lodu i zmianami, wspierając zdolność adaptacji i rozwój osobisty.

Zdrowy stan psychiczny wzmacnia również relacje międzyludzkie. Gdy zajmujemy się nim na równi ze zdrowiem fizycznym, zwiększamy naszą zdolność do empatii, komunikacji i nawiązywania kontaktów. Silne samopoczucie stanowi niejako kamień węgielny znaczących i pełnych, opartych na zrozumieniu relacji z innymi.

Jak zadbać o zdrowie psychiczne?

Poszukiwanie pomocy nie jest oznaką słabości, lecz odważnym krokiem wykonanym dla dobra własnego oraz osób w naszym otoczeniu. Przełamywanie stygmy związanej ze zdrowiem psychicznym jest niezbędne dla zapewnienia sobie oraz bliskim komfortu poszukiwania pomocy, szczególnie wobec osób, które jej potrzebują, lecz obawiają się osądu.

Specjaliści do spraw zdrowia psychicznego tworzą spersonalizowane plany leczenia uwzględniające wyjątkowe okoliczności, potrzeby i problemy zdrowotne pacjenta. Indywidualne podejście pomaga osiągnąć trwałą poprawę samopoczucia psychicznego, jednak nie można samemu decydować o jego przerwaniu, np. zaprzestaniu farmakoterapii. Psychoterapię, jeśli jest wymagana, powinniśmy kontynuować do momentu, gdy pacjent razem z terapeutą uznają, że stan zdrowia trwale się polepszył.

Jak dbać o zdrowie psychiczne – naturalnie

Jedno jest pewne: terapii u specjalisty, gdy jest ona potrzebna, nic nie zastąpi. Na serce, nerki czy problemy układu nerwowego leczymy się razem z lekarzem właściwej specjalizacji i tak powinno być w przypadku zdrowia psychicznego. Są jednak sposoby na to, aby cały proces wspomóc lub się nimi podeprzeć, gdy nastąpi potrzeba.

Aktywność fizyczna

Wykazano w wielu badaniach, że ćwiczenia fizyczne mają korzystny wpływ na zdrowie psychiczne. Konsekwentna aktywność ruchowa może też znacząco poprawić jakość i długość snu, pod warunkiem, że nie jest wykonywana tuż przed godziną zasypiania i nie jest zbyt intensywna. Pacjenci z zespołami uzależnienia od alkoholu odnoszą większe korzyści z połączenia terapii u specjalisty razem z regularnie wykonywaną aktywnością fizyczną. Ćwiczenia u wielu osób łagodzą również objawy depresji, lęku.

Jak ćwiczyć? To zależy przede wszystkim od indywidualnych możliwości ćwiczącego. Bardziej liczy się konsekwencja w wykonywaniu ćwiczeń niż jego intensywność czy rodzaj. Gdy jedna osoba sięga po dalekowschodnie techniki, jak joga czy tai chi, inna będzie wolała po prostu pobiegać. W tym kontekście rodzaj ćwiczeń nie ma większego znaczenia, szczególnie, że nie każdy ma możliwość wychodzenia z domu czy zdrowotnie nie może sobie pozwolić na aktywność kardio.

Zróżnicowana, zdrowa dieta

Nie ma jednej najzdrowszej diety dla każdego, jednak wiadomo, że pewne pokarmy i utrzymywanie swego rodzaju regularności w posiłkach pomaga złagodzić niektóre objawy zaburzeń psychicznych. Należą do nich:

• spożywanie produktów pełnoziarnistych, które zapobiegają nadmiernemu spadkowi cukru we krwi
• wypijanie odpowiedniej dla siebie ilości wody, by uniknąć rozdrażnienia, utraty koncentracji i odwodnienia
• spożywanie jak najmniej przetworzonych warzyw i owoców pomaga utrzymać odpowiedni stopień nawodnienia oraz dostarcza niezbędnych mięśniom i układowi nerwowemu witamin oraz minerałów
• utrzymywanie właściwej ilości białka w diecie, ponieważ dzięki aminokwasom mózg efektywniej produkuje neuroprzekaźniki
• zdrowe, nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, które są korzystne dla mózgu

Niektórzy badacze podkreślają, że mózg i jelita są ze sobą nierozerwalnie związane: zdrowa mikrobiota pomaga utrzymać dobre samopoczucie psychiczne. Z tego powodu zaleca się m.in. by spożywać dietę jak najmniej przetworzoną i unikać niezdrowych tłuszczów, które mogłyby niszczyć korzystne dla zdrowia bakterie jelitowe.

Zdrowy sen

Aktywność mózgu w cyklu dobowym nie jest stała, nie inaczej rzecz ma się również w trakcie snu. Każdy etap długiego, nieprzerwanego snu odgrywa bardzo ważną rolę dla zdrowia mózgu, a więc i całego organizmu. Aktywność mózgu i jej zakłócenia wpływają na zdrowie psychiczne.

Sen służy między innymi przepracowaniu wszystkich emocji, które pojawiły się i odcisnęły piętno na organizmie w ciągu dnia. Mózg ocenia, zapamiętuje wydarzenia, przepracowuje to, co one dla nas oznaczają. Zakłócanie snu lub długotrwałe niedospanie wpływa negatywnie na nastrój, ponieważ wrażenia pozostają nieprzepracowane. Niedospani ludzie są rozdrażnieni, nadaktywni, łatwiej reagują na negatywne bodźce. Dlatego osoby długotrwale cierpiące na bezsenność lub niedospanie niekiedy otrzymują od lekarza leki pomagające w zaśnięciu i utrzymaniu snu. Bywa, że brak snu nie jest objawem zaburzenia psychicznego lub jego przyczyną.

Zadbanie o swoje lub swojego bliskiego zdrowie psychiczne nie jest już luksusem, na który stać nielicznych, lecz koniecznością. W sytuacji braku dostępu do specjalisty poprzez wizytę osobistą, można skorzystać z szerokiej oferty wizyt online u osób zajmujących się tą tematyką, a przyjmujących w nawet najdalszym od naszego miejsca zamieszkania regionie. Ponadto, ze swoim problemem lub podejrzeniem zaburzenia psychicznego możemy pójść do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który będzie w stanie pokierować, udzielić porady lub wypisać lek w doraźnej potrzebie, czy też wypisać skierowanie na podstawowe badania.

O światowym Dniu Zdrowia Psychicznego przeczytać również można na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich.