Artretyzm objawy, przyczyny i leczenie – jak żyć z chorobą stawów?
Co to jest artretyzm?
Artretyzm to potoczne określenie różnych chorób zapalnych stawów (z łac. arthritis). Nie jest to jedna konkretna choroba, lecz ogólne pojęcie obejmujące wiele schorzeń przebiegających ze stanem zapalnym i bólem stawów. Do chorób zaliczanych do artretyzmu należą m.in.:
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – przewlekła choroba autoimmunologiczna.
- Dna moczanowa (podagra) – choroba związana z odkładaniem kryształów kwasu moczowego, nazywana jest też chorobą królów.
- Inne postacie zapaleń stawów, np. łuszczycowe zapalenie stawów czy młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów.
Każda z tych chorób ma odmienną przyczynę i przebieg, dlatego pojęcie „artretyzm” jest terminem bardzo ogólnym.
Artretyzm – przyczyny
Artretyzm może mieć różne źródła. Do najczęstszych czynników prowadzących do rozwoju choroby należą:
- Choroby autoimmunologiczne – m.in. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy (SLE), łuszczycowe zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
- Choroby metaboliczne – takie jak dna moczanowa (artretyzm moczanowy),
- Hemochromatoza oraz chondrokalcynoza (tzw. dna rzekoma).
- Infekcje – np. septyczne zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów lub zapalenie o etiologii wirusowej.
- Pourazowe zapalenie stawów – często występuje u sportowców, może pojawić się po złamaniach, zwichnięciach czy operacjach.
- Choroby nowotworowe – m.in. białaczki, chłoniaki, szpiczak mnogi.
- Zespoły paraneoplastyczne – paranowotworowe.
- Czynniki genetyczne – występowanie choroby w rodzinie zwiększa ryzyko jej rozwoju.
- Styl życia – otyłość, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu oraz dieta bogata w mięso i podroby.
Artretyzm a reumatyzm – różnice
Choć terminy artretyzm i reumatyzm bywają używane zamiennie, nie oznaczają tego samego. Artretyzm odnosi się wyłącznie do chorób zapalnych stawów. Reumatyzm to pojęcie znacznie szersze – obejmuje nie tylko zapalenia stawów, ale także inne choroby układu ruchu, w tym schorzenia mięśni, ścięgien czy więzadeł.
Pierwsze objawy artretyzmu
Artretyzm może powodować różne dolegliwości, w zależności od przyczyny i stopnia zaawansowania. Warto pamiętać, że pierwsze objawy bywają subtelne – z czasem mogą jednak znacząco wpływać na nasze codzienne funkcjonowanie.
Do najczęstszych objawów artretyzmu zaliczamy:
- Ból stawów – może pojawiać się podczas ruchu lub po dłuższym obciążeniu. Czasem nasila się w nocy, utrudniając spokojny sen.
- Sztywność – szczególnie dokuczliwa po dłuższym bezruchu, np. rano po przebudzeniu.
- Obrzęk i opuchlizna – wynik stanu zapalnego, który powoduje powiększenie i tkliwość stawów.
- Ograniczona ruchomość – postępująca choroba może utrudniać wykonywanie prostych czynności, takich jak chodzenie po schodach czy podnoszenie przedmiotów.
- Trzeszczenie w stawach – podczas poruszania się mogą występować charakterystyczne dźwięki, takie jak trzeszczenie lub strzelanie.
- Uczucie ciepła wokół stawu – świadczy o toczącym się stanie zapalnym i podwyższonej temperaturze skóry w tym miejscu.
W zależności od umiejscowienia objawów możemy mówić o artretyzmie palców dłoni czy artretyzmie kolan itp.
Artretyzm – diagnostyka
Wczesne rozpoznanie artretyzmu pozwala złagodzić objawy choroby. Dzięki temu można zminimalizować ryzyko uszkodzenia stawów, a także zmian w innych narządach. Lekarz w pierwszej kolejności przeprowadzi z pacjentem wywiad – zapyta m.in. o rodzaj i częstotliwość dolegliwości, choroby współistniejące i przypadki artretyzmu w rodzinie. Następnie przeprowadzi manualne badanie pacjenta. W kolejnym kroku może zlecić dodatkowe badania, wymienione niżej.
| Rodzaj badania | Charakterystyka |
|---|---|
| Morfologia krwi | – OB, CRP – wskaźniki stanu zapalnego – RF – czynnik reumatoidalny – anty-CCP (RZS), – ANA – układowe choroby tkanki łącznej |
| Badania radiologiczne | – RTG – USG – rezonans magnetyczny – tomografia komputerowa |
| Punkcja stawu | – Podejrzenie zapalenia infekcyjnego lub krystalicznego |
| Badanie histopatologiczne | – Podejrzenie zmian nowotworowych – Diagnostyka zapaleń układowych |
Artretyzm – do jakiego lekarza?
W przypadku podejrzenia artretyzmu pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza rodzinnego lub lekarza pierwszego kontaktu. To on oceni stan pacjenta i w razie potrzeby skieruje go do reumatologa – specjalisty zajmującego się schorzeniami stawów. To właśnie reumatolog przejmuje dalsze prowadzenie i plan leczenia.
Artretyzm – leczenie
Leczenie artretyzmu zależy od indywidualnego przypadku, zaawansowania dolegliwości oraz chorób współistniejących. Nie każdy typ artretyzmu można wyleczyć, za to odpowiednia terapia może hamować rozwój choroby. Co warto podkreślić nieleczony artretyzm może powodować objawy nawet przez kilka tygodni. Leczenie zwykle polega na podawaniu środków łagodzących dolegliwości. W przypadku dużej sztywności stawów pomocniczo może być zalecona rehabilitacja oraz zabiegi fizykoterapeutyczne. Wskazana jest też kontrola chorób współistniejących oraz regularna aktywność fizyczna, która pozwoli wzmocnić stawy.
Artretyzm – leki bez recepty
W celu załagodzenia objawów artretyzmu można stosować preparaty dostępne bez recepty np.:
- leki na bóle stawów, środki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- środki hamujące syntezę kwasu moczowego,
- preparaty zawierające glukozaminę, która wspiera kondycję płynu stawowego.
Dodatkowo można suplementować produkty na wzmocnienie stawów, np. Artrozin. Pamiętajmy jednak, że leczenie objawowe warto skonsultować z lekarzem, który może zlecić leki na receptę — np. środki modyfikujące przebieg choroby (LMPCh), w tym metotreksat, sulfasalazyna itp.
Artretyzm – dieta
Zmiana stylu życia i odżywiania mogą wesprzeć leczenie artretyzmu. W miarę możliwości należy ograniczyć lub wyeliminować produkty, które mogą nasilać procesy lub stany zapalne:
- wysoko przetworzona żywność, np. konserwy, zupki w proszku,
- ciasta, słodycze, słodzone napoje,
- kiełbasy, boczek, parówki oraz wołowina,
- gluten i biała mąka,
- alkohol,
- produkty z dużą zawartością soli, np. chipsy czy słone paluszki.
W zamian warto wpleść do swoich posiłków kwasy omga-3 w postaci oliwy lub siemienia lnianego. Zalecane też są warzywa i owoce oraz produkty bogate w błonnik.
Podsumowanie
Artretyzm to pojęcie obejmujące różne choroby zapalne stawów, które mogą znacząco utrudniać codzienne życie. Wczesna diagnostyka i odpowiednia terapia — zarówno farmakologiczna, jak i wspierająca (dieta, ruch) — mogą zahamować rozwój objawów i poprawić komfort pacjenta. W przypadku pierwszych objawów skonsultujmy się z lekarzem i zadbajmy o swoje zdrowie.
Źródła:
1) „Artretyzm – co to jest, objawy, leczenie, dieta”, Receptomat, https://receptomat.pl/post/cz/artretyzm, dostęp dn. 29.09.2025 r.
2) „Artretyzm – przewlekła choroba stawów. Co nasila objawy artretyzmu?”, Lekarz bez kolejki, https://lekarzebezkolejki.pl/blog/artretyzm-przewlekla-choroba-stawow-co-nasila-objawy-artretyzmu/w-3353, dostęp dn. 29.09.2025 r.
3) D. Gajda, „Artretyzm – przyczyny, objawy, leczenie”, Wylecz tohttps://wylecz.to/kosci-i-stawy/artretyzm, dostęp dn. 29.09.2025 r.
Ten tekst został napisany w celu informacyjnym i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
