Wysokofunkcjonujący alkoholik – co to znaczy?

Wysokofunkcjonujący alkoholizm to forma uzależnienia od alkoholu, którą często trudno zauważyć, diagnozować i leczyć. Z pozoru osoba uzależniona prowadzi zupełnie normalne życie, ale za tą maską kryje się nadużywanie toksycznej substancji, co w przyszłości może negatywnie wpływać na zdrowie, relacje i życie zawodowe. Jest to problem tym trudniejszy do rozwiązania, że chowany głęboko pod fasadę względnej równowagi i harmonii.

Alkoholik wysokofunkcjonujący – co to znaczy?

HFA lub high-functioning alcoholic to osoba, która spożywa nadmierne ilości alkoholu, jednocześnie utrzymując wysoki/poprawny poziom życia zarówno w aspekcie zawodowym, jak i osobistym. Może spełniać kryteria diagnostyczne choroby alkoholowej, jednak odnosi sukcesy, kontroluje się w ciągu dnia i w interakcjach z innymi i jego życie wydaje się całkowicie normalne. To sprawia, że problem choroby alkoholowej pozostaje niezauważony przez samego chorego i jego otoczenie nieraz przez wiele lat. Wysokofunkcjonującymi alkoholikami są zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Alkoholik wysokofunkcjonujący – objawy

Cechami odróżniającymi wysokofunkcjonującego alkoholika od innych osób cierpiących na to schorzenie jest fakt, że bez większych problemów wywiązuje się on ze swoich obowiązków rodzinnych, społecznych oraz zawodowych. Są to często osoby na wysokich, odpowiedzialnych stanowiskach nieraz kojarzących się z zawodami zaufania publicznego: lekarze, prawnicy lub menedżerowie. Są tak skuteczni w swojej pracy ifunkcjonowaniu, że maskują objawy faktycznej choroby.

Inną cechą wysokofunkcjonującego alkoholika jest fakt, że nie muszą „przesadzać” z alkoholem często, ale piją codziennie. Wielu osobom nieraz przecież zdarza się trochę przesadzić z alkoholem podczas przyjęcia, różnicę w HFA stanowi jest jednak regularność i częste odczucie przymusu do picia. Są oni przy tym biegli w ukrywaniu swojego stanu, tj. skupiają się na tym, aby otoczenie nie widziało ich w stanie upojenia za często.

Osoby chorujące na alkoholizm i wysoko funkcjonujące mają tendencję do minimalizowania lub zaprzeczania problemowi, usprawiedliwiając swoje picie właśnie faktowi, że przecież jakość ich życia i relacji na tym nie cierpi. W towarzystwie zachowują się naturalnie, a epizody utraty kontroli zdarzają się rzadko. Typowe jest również usprawiedliwianie swojego codziennego picia stresem zawodowym, ciśnieniem społecznym czy trudnymi projektami, którym trzeba sprostać.

Życie z wysokofunkcjonującym alkoholikiem

Jako że za fasadą normalności wysokofunkcjonującego alkoholika kryje się głęboki problem, może on również dotyczyć całego systemu rodzinnego i społecznego wokół niego. Wpływa to na dynamikę relacji, emocji, a przede wszystkim na funkcjonowanie najbliższych. W jaki sposób?

Pozory normalności, które alkoholik tworzy wokół siebie, napędzają atmosferę ignorowania problemu przez długi czas. Alkoholizm kojarzy się przecież z pewnego rodzaju patologią, zatem skoro praca i rodzina są na swoim miejscu, problemu z wierzchu nie ma.

Z czasem osoby wysokofunkcjonujące chorujące na alkoholizm mogą stać się nieprzewidywalne, drażliwe, emocjonalnie nieobecne i unikać przebywania w domu. To często stanowi pierwszą poważną oznakę problemu.

Niekiedy u osób żyjących z wysokofunkcjonującym alkoholikiem pojawia się problem współuzależnienia. Polega ona tym, że bliscy – współmałżonek, partner a nawet dzieci starają się kontrolować chorobę bliskiej im osoby, biorą na siebie odpowiedzialność za ich dobrostan i usprawiedliwiają go. Dzieci mogą następnie stosować te same mechanizmy w swoim dorosłym życiu.

Pamiętać też warto, że alkohol dla organizmu jest zwyczajnie trucizną i o ile w niewielkich ilościach, okazyjnie, nie wywołuje długotrwałych skutków ubocznych, u osoby ukrywającej swój nałóg może opóźnić diagnozę poważnych schorzeń, m.in. chorób serca, marskości wątroby czy nowotworu. Nie widząc problemu, nie możemy wpłynąć na bliską nam osobę, by poszła do lekarza i porządnie się zbadała. Wpływ alkoholu na organizm jest bardzo duży, szczególnie u osób pijących regularnie i w dużych ilościach.

Uzależnienie w przypadku osoby wysoko z nim funkcjonujących wpływa na system rodzinny oraz społeczny w sposób trudniejszy do rozpoznania z uwagi na biegłość samego uzależnionego w ukrywaniu jego symptomów. Tym bardziej osobom żyjącym z nim w jednym środowisku trzeba zapewnić opiekę i ewentualną poradę psychologiczna, gdy zachodzi taka potrzeba.

Alkoholik wysokofunkcjonujący – leczenie i wyzwania

Leczenie alkoholizmu wysokofunkcjonującego wygląda dokładnie tak samo jak w przypadku każdego innego chorującego, z tą różnicą, że chory musi najpierw uznać, że ma z alkoholem problem. To wymaga wiele czasu i wysiłku, bo kojarzy się z porażką życiową, podczas gdy przyznanie istnienia problemu jest de facto aktem wielkiej odwagi. Warunkiem leczenia jest też całkowite odstawienie alkoholu.

Zdarza się, że rodzina i przyjaciele nie uznają, że osoba z ich otoczenia jest alkoholikiem, tym bardziej jeśli wcześniej była duszą towarzystwa, ulubionym kolegą i przyjacielem, osobą, która przynosiła do domu dużą wypłatę i zapewniała innym komfortowe życie. Leczenie alkoholizmu wymaga niekiedy zerwania z pewnymi schematami, a to nieraz może stanowić duże wyzwanie nie tylko dla chorego, ale też dla jego otoczenia.

Rozpoczęcie a potem kontynuowanie leczenia wymaga ogromnej motywacji wewnętrznej i to bardzo często stanowi problem w procesie. Dlatego oferowane są zarówno formy terapii indywidualnej jak i grupowej, w ośrodkach leczenia prywatnych i publicznych, zamkniętych i półotwartych, w których m.in. z tą motywacją się pracuje.

Innym wyzwaniem związanym z leczeniem alkoholizmu osoby wysokofunkcjonującej jest strach przed napiętnowaniem, szczególnie w środowisku zawodowym, które często wiąże się z określonym statusem społecznym. Niekiedy związana jest z nim również skłonność do perfekcjonizmu oraz wysoka presja na wyniki, które same w sobie u niektórych napędzają chorobę.

Trzeba wreszcie pamiętać, że choroba alkoholowa jest obarczona bardzo wysokim nawrotem objawów, czyli spożyciem alkoholu lub zamianą go na inne używki.