Angina u dzieci – w jaki sposób ją rozpoznać i leczyć?

Angina to częsta infekcja występująca zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Nie musi ona mieć wyłącznie podłoża bakteryjnego, co jest kluczowe w diagnostyce i wdrażaniu odpowiedniego leczenia. Co równie istotne, angina nie operuje wyłącznie jesienią i zimą, lecz może występować w okresie wiosenno-letnim, jeśli znajdziemy się w sprzyjających jej rozwojowi warunkach. Co trzeba wiedzieć o anginie u dzieci, szczególnie w przededniu okresu wakacyjnego, wyjazdów letnich i wakacji?

Angina u dzieci – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem anginy ropnej, zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci, jest biały nalot w jamie ustnej, na migdałkach i krtani. Wywołany jest przez bakterię Streptococcus pyogenes, potocznie nazywaną paciorkowcem z grupy A. W przypadku anginy wirusowej gardło jest zaczerwienione, podobnie jak w przypadku innych infekcji wirusowych. Choroba wirusowa wywoływana jest przez wirusy grypy, koronawirusy, wirusy przeziębienia oraz adenowirusy.

Angina w obu przypadkach rozprzestrzenia się drogą kropelkową, co oznacza, że jesteśmy na nią narażeni przez cały rok, jeśli w naszym otoczeniu znajduje się osoba chora. Do czynników ryzyka należą w szczególności: przebywanie z innymi dziećmi, np. w placówkach opiekuńczych i edukacyjnych, niewystarczająca higiena rąk, osłabiony system odpornościowy u dziecka, częste zmiany pogody, z którymi mierzymy się głównie wiosną, a także sezon alergiczny, który wystawia układ immunologiczny na nielada próbę.

Angina ropna u dzieci

Angina ropna zaczyna się nagle, nie daje długo wcześniej żadnych sygnałów. Często rozpoczyna się gwałtowną gorączką, ale najbardziej charakterystyczny jest ból gardła niepozwalający przełykać śliny czy napojów. Ma się uczucie guli w gardle, której nie można usunąć kaszlem. Sam kaszel nie jest w anginie ropnej częsty.

Czy gorączka zawsze występuje? U dzieci najczęściej tak, ponieważ zakażenia bakteryjne z reguły wiążą się z dość sporym podwyższeniem temperatury. U dorosłych przy anginie ta gorączka albo nie występuje albo jest zdecydowanie łagodniejsza, bardziej natomiast daje się odczuć osłabienie. Ponadto szyjne węzły chłonne są opuchnięte. Na skórze możliwa do zauważenia jest wysypka, ale nie jest to regułą, natomiast język często jest być zaczerwieniony w intensywnym, malinowym kolorze. Wysypka przy anginie u dzieci oraz specyficzny kolor języka przypomina szkarlatynę, która wywoływana jest przez ten sam patogen. Z czasem, jeśli nie zostaje wdrożone leczenie, pacjent ma problem z pełnym otwarciem ust.

Angina wirusowa u dzieci

Angina wirusowa to nic innego jak ostre wirusowe zapalenie gardła i jest częstszym zjawiskiem u osób dorosłych niż angina ropna. Objawy rozwijają się łagodniej, bardziej również dla niej jest charakterystyczne typowe osłabienie i przemęczenie organizmu. Gorączka nie występuje albo należy do tych łagodnych, ale typowe w anginie wirusowej są bóle mięśni, stawów i głowy. Występuje katar, który spływając po tylnej ścianie gardła dodatkowo drażni błonę śluzową. Z uwagi na wirusową etiologię nierzadkie są również nudności, wymioty i biegunki.

Nawracająca angina u dziecka

Leczenie antybiotykiem anginy ropnej jest w większości przypadków skuteczne. Jednak jeśli choroba nie zostanie doleczona, np. jeśli antybiotykoterapia zostanie z jakiegoś powodu przerwana lub leki były nieprawidłowo stosowane, może powrócić z ryzykiem, że patogen stał się odporniejszy na wcześniejszy preparat leczniczy.

Ponowne zachorowanie na anginę ropną jest również bardziej prawdopodobne, jeśli leczenie przebiega w pobliżu osoby, która również choruje i leczenie rozpoczęła w innym momencie. Nie jest to rzadką sytuacją w rodzinach, szczególnie z innymi dziećmi, bo mogą się one wzajemnie od siebie zarażać. W takim wypadku można starać się w miarę możliwości odseparować obie osoby od siebie przynajmniej na czas zarażania.

Angina u dziecka bez gorączki

Angina bez gorączki może u dziecka oczywiście wystąpić, ale nie jest to aż tak częste. Zakażenia bakteryjne są przyczyną stanu zapalnego organizmu i stanowią mechanizm walki z chorobą, jednak bywają dzieci, które na ropną anginę reagują inaczej. Natomiast to, jak dziecko zareaguje na podwyższenie temperatury, jest już sprawą całkowicie indywidualną. Niektóre dzieci słabną przy nawet najmniejszym jej wzroście, podczas gdy inne mają mnóstwo energii przy pełnoskalowej gorączce.

Diagnostyka anginy u dziecka

W aptekach dostępne są testy diagnostyczne w kierunku paciorkowca do użytku domowego, które pozwalają w awaryjnej sytuacji stwierdzić, czy występuje bakteryjne zakażenie w gardle (np. test Strep A). Ostateczną diagnozę jednak i tak powinien postawić lekarz, ponieważ w przypadku wyniku dodatniego, niezbędne będzie wystawienie recepty na antybiotyk. Analogicznie, jeśli do czynienia mamy z anginą wirusową, antybiotyk nie powinien być podawany. Doświadczenie lekarza jest w obu przypadkach nieocenione.

Angina u dzieci – leczenie

Anginę ropną leczy się antybiotykiem, a leczenie jest w przeważającej większości przypadków skuteczne. Już po 24 godzinach od rozpoczęcia terapii przestaje się zarażać. Podczas antybiotykoterapii należy również podawać dziecku probiotyk zgodnie z jego specyfikacją, by uniknąć całkowitego wyjałowienia flory bakteryjnej jelit i idących za nim nadkażeń wirusowych oraz biegunek poantybiotykowych.

W leczeniu anginy wirusowej stosuje się leki przeciwzapalne, wspomagające regenerację błony śluzowej i łagodzące podrażnienia. Są one dostępne bez recepty. Są to m.in. syropy z prawoślazem i porostem islandzkim, tabletki do ssania z substancjami leczniczymi dla starszych dzieci oraz leki przeciwgorączkowe i wspomagające leczenie różnego rodzaju infekcji. Takim preparatem, chociaż nieprzeznaczonym konkretnie na anginę, lecz na infekcje górnych dróg oddechowych, jest np. Lipomal. Wyciąg z lipy w nim zawarty działa napotnie, co w naturalny i bezpieczny sposób pomaga obniżyć gorączkę, a śluz z kwiatostanu lipy łagodzi stan zapalny gardła.

W obu rodzajach anginy – ropnej i wirusowej sprawdzają się również leki typowo przeciwgorączkowe z paracetamolem oraz ibuprofenem. Paracetamol może być podawany dzieciom krótko po urodzeniu, natomiast ibuprofen – najwcześniej po 3. miesiącu życia. Zawsze przed podaniem jakiegokolwiek leku dziecku, należy dokładnie zapoznać się z trescią ulotki dołączonej do opakowania lub uzyskać poradę lekarską.