Skuteczne sposoby na wszy u dzieci – instrukcja dla rodziców i opiekunów
Co to jest wszawica?
Pediculosis to łacińska nazwa wszawicy, czyli pasożytniczej choroby. Wyróżniamy trzy odmiany wszawicy – głowy, odzieżową i łonową. W tym artykule pochylamy się nad wszawicą głowy, czyli Pediculosis capitis. Ta choroba występuje na każdej szerokości geograficznej. Co warto podkreślić, wszawicy nie należy łączyć z brakiem higieny, ponieważ wszy potrafią się zadomowić na zadbanej i czystej skórze głowy. Wszawica zwykle dotyka dzieci i młodzieży, ponieważ one często się przytulają i stykają głowami. Co nie oznacza, że dorosłe osoby są odporne na wszy, wręcz przeciwnie. Wszy są traktowane jak powód do wstydu – zupełnie niepotrzebnie. To po prostu jedna z przypadłości, która może dotknąć każdego z nas. Ważne, aby od razu podjąć działania i nie zarażać kolejnych osób.
Wszawica – skąd się bierze?
Wszawica głowowa najczęściej dotyka dzieci i ich rodziny, ponieważ dość łatwo można się nią zarazić. Jest to powszechny problem, który może dotyczyć ludzi przebywających w dużych skupiskach, na przykład w: żłobkach, przedszkolach, szkołach, koloniach czy internatach. Zarażenie najczęściej odbywa się poprzez kontakt fizyczny, na przykład przytulanie czy stykanie się głowami. Kolejną możliwością „złapania wszy” jest korzystanie z tych samych akcesoriów do włosów co zarażona osoba. Tu można wymienić grzebienie, szczotki, spinki, gumki, ręcznik do głowy, a nawet wspólną poduszkę do spania. Naturalnie wszami mogą się też zarazić dorosłe osoby, które przebywały na przykład w kinie, komunikacji miejskiej czy w pociągu.
Jakie są objawy wszawicy?
Jak rozpoznać wszy? Pierwszym objawem, jaki może zwrócić naszą uwagę, jest częste drapanie się dziecka po głowie. Jest ono spowodowane przerwaniem ciągłości skóry przez wesz, która żywi się krwią swojego nosiciela. Na głowie powstają wówczas małe czerwone grudki, które dodatkowo swędzą. Zmiany skórne najczęściej można zaobserwować za uszami i u nasady głowy, ponieważ tam zwykle znajduje się najwięcej pasożytów. Drapanie podrażnionej skóry może spowodować powstanie drobnych ranek i dodatkowo spotęgować uczucie świądu. A im więcej wszy będzie na skórze dziecka, tym częściej będzie się ono drapało, dlatego tak istotna jest szybka reakcja na odkrytą wesz.
Drugim objawem jest znalezienie we włosach wszy lub ich gnid, czyli jaj. Zwykle ma to miejsce podczas czesania dzieci. Innym powodem, dla którego postanawiamy sprawdzić stan skóry głowy, jest wymienione wcześniej uporczywe drapanie lub zgłaszanie przez dziecko swędzenia skóry głowy. Wesz jest malutka i osiąga kilka milimetrów. Gnida jest mocno przymocowana do włosów i w przeciwieństwie do łupieżu trudno ją zdjąć.
Cykl rozwojowy wszy – czyli co można znaleźć na głowie?
Mówiąc wprost, wesz nie przeskakuje z głowy na głowę, tylko podczas kontaktu fizycznego niepostrzeżenie przepełza na włosy kolejnej osoby. Następnie samica składa małe białe jaja (około milimetra długości) – potocznie nazywane gnidami, które są bardzo mocno przymocowane do pojedynczych włosów.
Po mniej więcej siedmiu dniach gnidy przechodzą w nimfy wszy, czyli młode osobniki. Za kolejne czternaści dni młode wszy składają już własne jaja. Samica wszy składa dziennie od 100 do 300 jajeczek, co w praktyce oznacza, że w krótkim czasie możemy mieć mnóstwo pasożytniczych owadów na głowie.
Wracając do wyglądu wszy głowowych – osiągają one około 2 milimetrów długości. Przyjmują kolor brunatnobiały lub szary. I co ciekawe, blondyni — najczęściej mają jasne wszy głowowe, a bruneci i szatyni — ciemne. Wesz na głowie człowieka może przeżyć do miesiąca, natomiast poza ciałem żywiciela maksymalnie 2 dni.
Najlepsze sposoby na wszy – schemat postępowania
Znalezienie wszy na głowie dziecka czy innego domownika powoduje pewien ciąg zdarzeń. Aby ułatwić postępowanie w takiej sytuacji, przygotowaliśmy dla naszych czytelników gotowy schemat postępowania.
Przegląd włosów
W momencie, gdy znajdziemy wszy na głowie dziecka, zachowajmy spokój i natychmiast przejrzyjmy głowy pozostałych domowników. Zwróćmy uwagę na skórę za uszami, na skroniach i w obrębie kości potylicznej oraz ciemieniowej. Pamiętajmy też o poinformowaniu placówki dydaktycznej o przypadku wszawicy, a także członków rodziny, czy znajomych, którzy mieli z nami kontakt. Dzięki temu będą mogli zastosować preparat zapobiegający pojawieniu się wszawicy, na przykład Sora Protect Aerozol.
Zastosowanie preparatów na wszy
Następnie zaaplikujmy środek na wszy, na przykład w formie szamponu. Zaopatrując się w taki preparat zwrócić uwagę, aby w zestawie już miał metalowy grzebień do wyczesywania. Naturalnie możemy go też dokupić oddzielnie. Plastikowy miękki grzebyk raczej nie zda egzaminu, ponieważ jest zbyt delikatny. Przed nałożeniem na włosy preparatu przeciw wszom zwróćmy uwagę na instrukcję dołączoną do opakowania, ponieważ niektóre produkty nakłada się na mokre, a inne na suche włosy. Po aplikacji zwykle należy odczekać pewien czas. Dzieci na tym etapie mogą zacząć się niecierpliwić, dlatego zalecamy nałożyć na ich głowę jednorazowy czepek, a na ramiona ręcznik. Dzięki temu preparat nie będzie spływał po ubraniu dziecka. W tym czasie możemy wspólnie z dzieckiem poczytać ulubioną książkę lub obejrzeć bajkę.
Wyczesywanie wszy i gnid
W kolejnym kroku udajmy się do łazienki w celu spłukania preparatu przeciw wszom z włosów. Elementem kulminacyjnym i jednocześnie zajmującym najwięcej czasu jest wyczesywanie pasmo po paśmie z włosów gnid i wszy. Od naszej dokładności w tym zakresie zależy powodzenie całego przedsięwzięcia, dlatego się nie śpieszmy. Dużym ułatwieniem dla rodziców jest przygotowanie kąpieli dla dziecka z ulubionymi zabawkami. Podczas gdy latorośl będzie zajęta zabawą, my będziemy mogli skorzystać z grzebienia do wyczesywania wszy – zróbmy to skrupulatnie. W sytuacji, gdy włosy bardzo się plączą, można dla ułatwienia nałożyć na nie odżywkę. Po przejrzeniu każdego pasma włosów należy grzebień wytrzeć w ręcznik papierowy, w ten sposób oczyścimy go z niepożądanych pasożytów i ich jaj, ale i też poznamy skalę wszawicy.
Obserwacja
Po około 10 dniach od usunięcia wszy kontrolnie przejrzyjmy włosy dziecka. Szampon leczniczy na wszawice eliminuje wszy i ułatwia odklejenie ich jaj z łuski włosa. Należy jednak mieć na uwadze, że gnidy, czyli jaja wszy są odporne na działania czynników zewnętrznych. I z przeoczonych przez nas jaj (o co łatwo biorąc pod uwagę ich rozmiar) mogą wykluć się kolejne osobniki wszy. W związku z tym zaleca się, aby po 10 dniach profilaktycznie jeszcze raz zastosować szampon przeciw wszom.
Szampon dla dzieci na wszy — jaki wybrać?
Wśród najskuteczniejszych preparatów na wszy należy wymienić między innymi te na bazie silikonów oraz zawierających permetryny, na przykład szampon Sora Forte. Szacuje się, że 50 mililitrów szamponu przeciw wszom wystarczy do umycia włosów, które sięgają do łopatek. Mając to na uwadze, podczas zakupu należy skalkulować, czy taka ilość szamponu będzie odpowiadała naszym potrzebom. Lepiej zaopatrzyć się w większą ilość produktu i ewentualnie wykorzystać go w innym terminie, niż podczas rozpoczęcia kuracji odkryć, że mamy go za mało. Szampony do zwalczania wszawicy mają mocny i wyrazisty zapach, który w żaden sposób nie kojarzy się z aromatem klasycznego szamponu do pielęgnacji. Kupując szampon dla dzieci na wszy, zwróćmy uwagę, czy jest on dostosowany do ich wieku.
Wszy u dzieci – profilaktyka
Najskuteczniejszą formą profilaktyki wszawicy jest edukacja dzieci i dorosłych. Przestańmy traktować wszy jako temat tabu. Czytelnicy posiadający dzieci lub wnuki w wieku szkolnym mogą potwierdzić, że kwestia wszy cyklicznie powraca. A dlaczego tak jest? Z tego powodu, że zarazić się wszawicą może każdy, kto przebywa w dużym zbiorowisku ludzkim – bez względu na wiek i status społeczny.
Uświadamiajmy dzieci, że wszy na głowie, to nie powód do wstydu, tylko kolejna choroba do wyleczenia. Jako opiekunowie zachowujmy się odpowiedzialnie, czyli w przypadku zarażenia dziecka skontaktujmy się z placówką dydaktyczną i poinformujmy o problemie. W takiej sytuacji pozostali rodzice zwykle dostają wiadomość, z informacją, że w placówce wykryto przypadek wszawicy. Najczęściej są wówczas proszeni o sprawdzenie skóry głowy u swoich pociech i zastosowanie odpowiedniego szamponu na wszy. Dodatkowo zaleca się, aby dziewczynki na wszelki wypadek przychodziły do szkoły czy przedszkola w upiętych włosach.
Wyjaśnijmy dzieciom, dlaczego nie należy korzystać z tego samego grzebienia czy szczotki do włosów, co inni. Czapka, spineczki i inne ozdoby do włosów są prywatną własnościom dzieci i nie powinny się nimi dzielić, podobnie, jak szczoteczką do zębów. Rozmowa z dzieckiem jest podstawą, aby nie czuło wstydu z powodu zarażania wszawicą, ale żeby też nie traktowało z góry zarażonych rówieśników.
Jak zapobiegać wszawicy?
Wprowadzenie w życie kilku zasad może uchronić naszą rodzinę przed wszawicą:
- podczas czesania dziecka zwracajmy uwagę na jego kark, skronie, okolice potylicy i skórę za uszami, bo to właśnie tam najczęściej bytują wszy;
- zaplatajmy warkocze lub upinajmy włosy w kitkę, zminimalizuje to ryzyko zarażenia się wszawicą;
- ciekawą opcją jest używanie do fryzur gumek chroniących przed wszawicą, na przykład Nitolic Prevent Gumki Do Włosów;
- uczmy dzieci, aby nie wymieniały się z innymi rzeczami osobistymi, takimi jak na przykład szczotka do włosów czy czapka;
- zaopatrzmy się w preparaty na wszy i gęste metalowe grzebienie do wyczesywania, dzięki temu czas naszej reakcji po znalezieniu wszy będzie ekspresowy;
- bądźmy odpowiedzialni, w przypadku odkrycia wszy u najmłodszych członków swojej rodziny poinformujmy o tym szkołę czy przedszkole.
Domowe sposoby na wszy u dziecka
Babcine sposoby na wszy, czy wszelkie inne ich domowe modyfikacje, to często popularne, ale nie zawsze w pełni skuteczne metody. Co prawda niektóre z tych technik, jak na przykład stosowanie octu, oleju kokosowego czy olejków eterycznych mogą wspierać proces usuwania wszy, to jednak rzadko eliminują problem w całości. W związku tym można dojść do wniosku, że naturalne sposoby na wszy stanowią jedynie uzupełnienie kuracji aptecznymi preparatami.
Fakty i mity o wszawicy
Wszawica nie wynika z brudu czy złej higieny. Najczęściej jest spowodowana przez kontakt fizyczny z zarażoną osobą.
Osoba, która ma wszy, nie musi obcinać włosów, aby zlikwidować problem. Wystarczy skorzystać z szamponu z apteki i metalowego grzebienia do wyczesywania gnid i wszy.
Powszechnie utarło się, że wszy to typowo dziecięca choroba. Nic bardziej mylnego! Dla wszy nie ma znaczenia, czy jej żywiciel jest dorosły, czy nie.
Umycie głowy zwykłym szamponem nie wytępi wszy. Wszy są tak zbudowane, że przetrwają standardowe zabiegi pielęgnacyjne – mycie głowy, suszenie suszarką ,czy prostowanie włosów. Gnidy są silnie przymocowane do łuski włosa, a woda, czy zwykły szampon nie odkleją ich od włosów.
Zwierzęta domowe nie są źródłem wszy, ponieważ wesz ludzka bytuje tylko na człowieku. Dlatego w sytuacji wykrycia ogniska wszawicy w domu nie ma potrzeby sprawdzania pod tym kątem sierści psa.
Wszy nie przeskakują z głowy na głowę. W tym tekście już o tym wspominaliśmy, ale przekonanie o tym jest tak silne, że chcemy to jeszcze raz podkreślić. Wszy przepełzają z jednego żywiciela na drugiego tylko w sytuacji kontaktu fizycznego.
Podsumowanie
W przypadku odkrycia wszy na głowie dziecka należy działać szybko. W pierwszej kolejności zastosujmy preparaty apteczne, które wykazują dużą skuteczność w walce z wszawicą. A następnie sumiennie i dokładnie wyczeszmy wszystkie pasma na głowie. Domowe sposoby na wszy u dzieci mogą nie przynieść spodziewanego efektu. Kolejną kwestią jest poinformowanie placówki dydaktycznej lub opiekuńczej o przypadku wszawicy. Dzięki temu dajemy szansę innym rodzicom i ich dzieciom na zastosowanie odpowiednich preparatów – prewencyjnych lub eliminujących odkryty właśnie problem. Takie postępowanie pozwoli szybko i skutecznie zapanować nad wszawicą.
Źródła:
1. Brühl W., Brzozowski R., red., „Vademecum Lekarza Ogólnego”, wydaw. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wydanie II, Warszawa 1974r., str. 650
2. „Objawy i rodzaje wszawicy”, Gov.pl, https://www.gov.pl/web/zdrowie/objawy-i-rodzaje-wszawicy, Dostęp dn. 14-10-2024 r.
3. „Wszawica – leczenie i zapobieganie. Fakty i mity o wszawicy”, Gov.pl, https://www.gov.pl/web/gis/wszawica–leczenie-i-zapobieganie–fakty-i-mity-o-wszawicy, Dostęp dn. 14-10-2024 r.
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
