Poród w wodzie – czy jest bezpieczny?

W coraz większej liczbie placówek położniczych w Polsce oferowane są porody do wody. Mają one wiele zalet, ale nie każda kobieta może skorzystać z takiego sposobu sprowadzenia swojego dziecka na świat. Na czym polega poród w wodzie i jak przebiega?

Poród w basenie – intencja

Poród w i do wody jest tak naprawdę jednym z najstarszych i najnaturalniejszych sposobów rodzenia dzieci. Płód rozwija się w wodach, woda jest też biologicznie nam bliska i potrzebna. Powrót do porodów wodnych w nowoczesnej medycynie nie powinien więc dziwić, bo u zdrowych mam może on mieć niezwykłe wręcz korzyści.

Główną intencją dzisiejszych, unowocześnionych porodów w wodzie, jest ułatwienie dziecku adaptacji po wyjściu z łona, a matce zmniejszenie dolegliwości z nim związanych. Prawidłowo przeprowadzony zmniejsza ryzyko konieczności zastosowania procedur wspomagających poród, pomaga ochronić krocze przed pęknięciem oraz ogranicza potrzebę stosowania znieczulenia farmakologicznego. Warunkiem jednak jest profesjonalna opieka podczas porodu w wodzie, która zapewnia wczesne wykrycie wszelkich nieprawidłowości jego przebiegu.

Poród do wody może odbyć się w szpitalu, w domu narodzin (bardzo popularne rozwiązanie na tzw. Zachodzie) oraz we własnym domu, w którym rozkłada się wypożyczoną wcześniej wannę. W szpitalach państwowych poród w wodzie jest bezpłatny, ale nie ma możliwości zapewnienia sobie terminu, jeśli przed nami z wanny korzystać będzie inna rodząca. Alternatywnie można również zapisać się na poród w placówce prywatnej oferującej tego typu usługę.

Poród w basenie – jakie warunki trzeba spełniać?

Porodu do wody nie przeprowadza się w przypadku ciąży mnogiej.

Do porodu w wodzie nie może podejść pacjentka w trakcie porodu przedwczesnego ani z ciążą przenoszoną (czyli przed ukończeniem 38. tygodnia i po 42. tygodniu ciąży).

Porodu w wodzie nie przeprowadza się u pań, które miały wcześniej wykonane cesarskie cięcia. Vbac, a więc poród drogami natury po cc jest często możliwy, jednak nie w wannie.

Kobiety ze stwierdzoną otyłością, cukrzycą, a także dodatnim wynikiem w kierunku zakażenia wirusami HIV, WZW B i C oraz pod kątem GBS nie są brane pod uwagę przy planowaniu porodu w wodzie.

Przebieg porodu w wodzie

Poród tego typu odbywa się w specjalnie przystosowanej do niego sali wyposażonej w dużą wannę. Temperatura wody jest dokładnie monitorowana przez położną, istotna jest również temperatura pomieszczenia. Jeżeli w miarę upływu czasu i postępu porodu temperatura się obniża lub woda zostaje zanieczyszczona, zostaje ona wymieniona bez konieczności opuszczenia jej przez rodzącą.

W wannie odbywać się może poród w pierwszej fazie (poród w wodzie), lub w pierwszej i drugiej (poród do wody). Jeżeli zachodzi potrzeba opuszczenia wanny ze względu na komplikacje, potrzeby fizjologiczne lub zmianę preferencji pacjentki, przygotowane jest w sali łóżko porodowe lub inne akcesoria do porodu (piłka, worki, taboret porodowy czy drabinki). Rodząca sama decyduje, czy (o ile nie ma przeciwwskazań zdrowotnych) chce pozostać w wodzie do momentu urodzenia dziecka.

Co istotne, do wody nie wchodzi się na samym początku 1 fazy porodu naturalnego. Może to istotnie spowolnić akcję porodową. Momentem, w którym zaleca się wejście do wody jest połowiczne rozwarcie, które i tak powinno być regularnie sprawdzane. W razie spowolnienia akcji może być koniecznie wyjście z wody.

Częstą praktyką jest wyjście z wody w ostatnich chwilach przed skurczami partymi. Wtedy na korzyść rodzącej i dziecka zadziałać może grawitacja, a poród zakończyć się szybciej. W przypadku jeśli decydujemy się pozostać w wodzie w momencie przyjścia dziecka na świat, pozostanie ono pod wodą od kilku do kilkunastu sekund.

Czy poród w wodzie mniej boli?

Wiele kobiet twierdzi, że poród w wodzie faktycznie zmniejsza dolegliwości bólowe, ponieważ ciepła woda rozluźnia nadmiernie napięte mięśnie i odpręża. Tym samym pozwala zachować siły na moment parcia wtedy, gdy są one najbardziej potrzebne. Warto jednak nadmienić, że wrażliwość na ból jest cechą bardzo indywidualną, więc nie u każdej mamy będziemy mieć do czynienia z tym samym efektem niwelowania bólu.

Woda, ze względu na wyporność, ułatwia poruszanie się i zmianę pozycji. Sprawia to, że kręgosłup jest mniej obciążony i łatwiej się nam znaleźć najlepszą dla nas pozycję.

Zdrowotne korzyści porodu w wodzie

Korzyści dla matki

Woda to jeden z najskuteczniejszych sposobów na zniwelowanie stresu porodowego. Pomaga rozluźnić mięśnie, rozgrzewa, relaksuje. W wodzie o właściwej głębokości czujemy się bezpieczne i zaopiekowane. Skurcze są mniej bolesne.

W wodzie często nie odczuwamy nagłych skoków ciśnienia, co pozytywnie wpływa na ogólne samopoczucie.

W ciepłej wodzie tkanki stają się miękkie i bardzo elastyczne, co w zamiarze ma ułatwić i skrócić czas całego porodu, szczególnie pierwszej fazy. Pamiętajmy też, że ciepła woda nieco rozszerza naczynia krwionośne, dlatego limfa i krew efektywniej w nich krążą.

Korzyści dla dziecka

Woda wygłusza bodźce dźwiękowe i świetlne, więc zapobiega sytuacji, w której nowonarodzony maluch jest natychmiast przestymulowany. Przechodzi z wody do wody, a więc ze swojego naturalnego środowiska wychodzi dopiero, kiedy jest faktycznie gotowy nabrać pierwszy oddech i wydać pierwszy krzyk.

Dzieci urodzone poprzez prawidłowo przeprowadzony poród do wody przez zdrowe matki mają w zasadzie tyle samo punktów w skali Apgar, co dzieci urodzone poza wodą.

Woda wycisza malucha i delikatnie go otula również podczas kontaktu skóra do skóry, który jest możliwy po porodzie do wody.

Poród w wodzie – jak się przygotować?

Poród w wodzie wymaga w większości tych samych przygotowań ze strony rodzącej, co poród na łóżku, piłce czy w pozycji wertykalnej. Jeżeli bierzemy pod uwagę takie rozwiązanie w warunkach szpitalnych czy w domu narodzin, lekarz z tej placówki poinformuje nas o wszelkich badaniach, które musimy wykonać przed, oraz o ewentualnym dodatkowym bagażu do wyprawki. Z pewnością jednak musimy założyć, że potrzebnych nam będzie więcej ręczników, klapki antypoślizgowe oraz więcej ubrań na zmianę. W przypadku wyjścia z wanny na drugą fazę możemy chcieć przebrać się w suchą koszulę, aby się nie wychłodzić.

Przeciwwskazania do porodu w wodzie

Istnieją przeciwwskazania do porodu wodnego i są one udokumentowane naukowo. Dlatego jeżeli którekolwiek z nich występuje u pacjentki, naprawdę lepiej nie ryzykować zdrowiem swoim ani dziecka. Do porodu w wodzie lub do wody nie może przystąpić kobieta, która:

• w dniu porodu przechodzi infekcję, w tym infekcję dróg rodnych
• miała dodatni wynik wymazu w kierunku GBS
• cierpi na nadciśnienie lub niedociśnienie
• ma problemy sercowe i sercowo-naczyniowe
• w ostatnich badaniach USG wykazała łożysko przodujące
• ma anemię.

Istnieją też przeciwwskazania ze strony płodu, które uniemożliwiają przeprowadzenie porodu wodnego:

• wady wrodzone genetyczne w wywiadzie położniczym
• nieprawidłowe położenie płodu, w tym ułożenie pośladkowe
• zagrożenie martwicą
• zagrożenie porodem przedwczesnym.

Jeżeli poród w pierwszej fazie w wodzie przebiega zbyt wolno i nie postępuje zgodnie z oczekiwaniami, rodząca być może będzie musiała opuścić wannę wcześniej niż planowała i urodzić poza wodą.

Poród naturalny w wodzie – o czym pamiętać?

Nawet jeśli przez cały okres ciąży przebiega ona wręcz idealnie i początkowo dostajemy od lekarza zielone światło do przystąpienia do porodu w wodzie, musimy pamiętać, że w jego trakcie sytuacja może się bardzo dynamicznie zmieniać. Położna i lekarz są wyszkoleni w określaniu wczesnych objawów różnego rodzaju nieprawidłowości, które mogą sprawić, że poród w wodzie należy natychmiast przerwać. Mogą to być np. zielone wody płodowe czy inne, niewystępujące wcześniej czynniki. Musimy być więc otwarte na dynamizm porodu i mieć na uwadze, że dla personelu medycznego priorytetem jest zdrowie nasze i naszych dzieci.

Kompromisem u niektórych mam może być rozwiązanie, w którym immersja wody możliwa jest w pierwszym etapie porodu, a na drugą fazę wyjdzie ona z wanny i ukończy poród „na sucho”. W ten sposób można cieszyć się korzyściami z łagodzenia stresu i bólu przy zachowaniu środków bezpieczeństwa wobec mamy i dziecka.