Liraglutyd w leczeniu otyłości i cukrzycy typu 2

Wiemy już, że choroba otyłościowa nie musi być wynikiem prowadzenia niezdrowego trybu życia i braku aktywności fizycznej. Nie u wszystkich dietą i ruchem da się z niej również wyjść. W ostatnich latach mogliśmy zaobserwować przełom w leczeniu otyłości jako samodzielnej jednostki chorobowej, a częścią tej rewolucji jest liraglutyd – lek równie skuteczny, co kontrowersyjny. Dlaczego?

Liraglutyd – mechanizm działania

Liraglutyd jest lekiem z grupy analogów GLP-1. Mimetyk inkretynowy, to jest substancja mająca zastąpić hormony inkretynowe odpowiadające m.in. za regulację poziomu glukozy, insuliny oraz apetytu. GLP-1 odpowiedzialny jest w organizmie za stymulowanie wydzielania insuliny w momencie wzrostu poziomu glukozy we krwi (po posiłkach) oraz wywoływania uczucia sytości. U osób insulinoopornych, diabetyków oraz pacjentów z chorobą otyłościową wydzielanie GLP-1 jest zaburzone, dlatego liraglutyd jako jego analog znalazł zastosowanie w leczeniu powyższych dolegliwości.

Liraglutyd dostępny jest obecnie jedynie w formie codziennych wstrzyknięć, dostępny jest natomiast wyłącznie na receptę. U niektórych grup pacjentów jest refundowany, ale tylko pod jedną nazwą handlową.

Liraglutyd – dawkowanie

Ulotka podaje wyraźnie, w jaki sposób należy stosować lek we wstrzykiwaczu, ale lekarze często obserwują lepsze efekty przy mniejszych działaniach niepożądanych, jeśli pacjent stosuje możliwie najniższą skuteczną dawkę tak długo, jak to możliwe. Pozwala to również zaoszczędzić na leku, który do tanich nie należy.

Lek ma postać roztworu gotowego do użycia we wstrzykiwaniu przypominającym peny insulinowe. Pacjent ustawia dawkę zgodnie z zaleceniami lekarza i wykorzystuje wstrzykiwacz do momentu zużycia całego leku. Liraglutyd wymaga przechowywania w warunkach chłodniczych.

Nie ma obecnie liraglutydu w formie tabletek, ale dostępne są inne leki z tej samej grupy, a także wstrzykiwacze stosowane raz w tygodniu, np. semaglutyd, dulaglutyd itd. Dostępne są również inne leki na otyłość w formie doustnej.

Liraglutyd na cukrzycę

Liraglutyd to substancja lecznicza stosowana pierwotnie w leczeniu cukrzycy typu 2, z czasem obszar zastosowania rozszerzono na otyłość oraz w niektórych przypadkach insulinooporności. W cukrzycy zalecany jest u osób:

• u których inne, powszechnie stosowane metody terapii są nieskuteczne. Dotyczy to monoterapii u osób, które nie mogą stosować metforminy ze względu na przeciwwskazania, w tym nadwrażliwość na tę substancję oraz
• jako leczenie uzupełniające w przypadku gdy stosowany inny lek jest niedostatecznie skuteczny, ale dobrze tolerowany.

Liraglutyd nie zastępuje insuliny. Jeśli pacjent powinien i może stosować insulinę, liraglutyd nie będzie zalecony, a wręcz u niektórych może być przeciwwskazany z uwagi na ryzyko niedocukrzenia.

Liraglutyd nie zastępuje aktywności fizycznej ani diety cukrzycowej. Oznacza to, że medycyna zdecydowanie zaleca, aby lek ten stosować w połączeniu z tymi dwoma aspektami trybu życia.

Liraglutyd można stosować u osób starszych, dorosłych oraz dzieci powyżej 10. roku życia.

Wykazano w badaniach, że u osób chorych na cukrzycę typu 2, które narażone są na występowanie indydentów sercowo-naczyniowych ze zgonami włącznie liraglutyd poprawił kontrolę stężenia cukru w surowicy i zmniejsza to ryzyko. W Stanach Zjednoczonych lek ten zaleca się w skojarzeniu z metforminą jako leczenie pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2 u osób ze zwiększoym ryzykiem miażdżycowym oraz otyłością.

Liraglutyd – odchudzanie w otyłości

Choroba otyłościowa może początkowo mieć swoje podłoże w niewłaściwym trybie życia lub w schorzeniach współistniejących. Częsttm problemem jest niekontrolowane poczucie głodu i niedostateczna kontrola apetytu oraz kaloryczności spożywanych posiłków. Dodatkowym aspektem jest jakość pokarmów wprowadzanych do organizmu. Coraz częściej są one przemysłowo wysoko przetworzone, zawierające składniki niekorzystne dla zdrowia, tak zwane śmieciowe. To wszystko nakłada się na problem przybierający formę epidemii – otyłości.

Liraglutyd został uznany za skuteczny w leczeniu otyłości ze względu na zastępowanie naturalnego peptydu glukagonopodobnego 1 i regulację uczucia głodu. Przy jednoczesnym wspomaganiu gospodarki glukozowo-insulinowej lek jest wielotorowo skuteczny nie tylko w ograniczaniu stopnia otyłości, ale i poprawie niektórych parametrów zdrowotnych.

Liraglutyd jest nieraz zalecany osobom o wysokim stopniu otyłości przed operacjami bariatrycznym. Są one skierowane do osób, u których nie istnieje już możliwość schudnięcia nieinwazyjnymi metodami, a ryzyko utrzymania wysokiej masy ciała przewyższa korzyści z długotrwałego odchudzania. Takim osobom często zaleca się schudnąć pierwsze 10-15 kilogramów z pomocą mimetyków inkretynowych, aby zredukować ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych na stole operacyjnym. Taka kuracja trwa najczęściej ok. 3 miesięcy i połączona jest z dużym ograniczeniem kaloryczności posiłków oraz ruchem. Następnie przystępuje się do operacji, a późniejsze zarządzanie procesem leczenia odbywa się tak, jak u innych pacjentów bariatrycznych.

Liraglutyd – skutki uboczne

Obecnie wiele osób chce stosować liraglutyd w leczeniu otyłości, nawet jeśli nie występują u niego zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej. Jak każdy lek, ten również może wywoływać działania niepożądane, z którymi pacjent musi się liczyć. Należą do nich:

• zaburzenia pracy układu pokarmowego, nudności, wymioty, odbijanie zapachem siarki, nadmierna produkcja gazów i inne
• zaburzenia pracy serca, szczególnie przyspieszone jego bicie
• zaburzenia pracy dróg żółciowych i wątroby
• zaburzenia pracy układu nerwowego
• zaburzenia metabolizmu, np. odwodnienie, niedocukrzenie
• reakcje anafilaktyczne, a nawet
• infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych.

Biorąc pod uwagę, że u niektórych działania te mogą być dotkliwe, na lek powinny decydować się osoby, u których rzeczywiście istnieje konieczność jego stosowania, a więc diabetycy, osoby otyłe, u których dieta i ruch nie będą w stanie obniżyć masy ciała czy pacjenci, którym inne leki na cukrzycę faktycznie nie są w stanie pomóc.

Rak tarczycy a liraglutyd

Jakiś czas temu kontrowersje wzbudzały doniesienia jakoby liraglutyd i jemu podobne leki miały powodować występowanie guzków tarczycy, w tym złośliwych. W rzeczywistości wyniki takie odnotowano w badaniach u szczurów przy zastosowaniu dawki ośmiokrotnie większej niż zalecana u ludzi. Tendencja taka wystąpiła u 4 osób na 1000, podczas gdy w grupie porównawczej była to jedna osoba na tysiąc, przy czym określono ją poprzez obecność kalcytoniny w surowicy – markera raka tarczycy. Ilość ta jednak nie było znacznie podwyższona i nadal mieściła się w górnej granicy normy.

Zapalenie trzustki

We wczesnych latach stosowania liraglutydu w leczeniu cukrzycy typu 2 badano związek pomiędzy lekami inkretynowymi a zapaleniem lub rakiem trzustki. Agencje odpowiedzialne za dopuszczenie leków do obrotu (FDA w Stanach Zjednoczonych i EMA w Unii Europejskiej) jak na razie nie stwierdziły bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego, chociaż pacjent przyjmujący liraglutyd powinien być pod stałą kontrolą lekarską w zakresie badań kontrolnych układu pokarmowego.

Liraglutyd – efekt jojo

Wiele osób uskarża się na bolesny efekt jojo po stosowaniu tego typu leków. Wynika on z różnych przyczyn:

• lek był stosowany zbyt krótko, aby wyrobić prawidłowe nawyki życiowe, a przy wysokiej cenie preparatu utrzymanie terapii przez długi czas może być kłopotliwe
• lek szybko przestaje być skuteczny, bo organizm wyrobił sobie na niego odporność, a utrzymanie niskiej kaloryczności jest z jakiegoś powodu niemożliwe
• zbyt duże ograniczenie kaloryczności posiłków, które są niewystarczające dla organizmu po odstawieniu leków przy jednoczesnym nawrocie apetytu.

Z powyższych względów decyzję o stosowaniu leku należy bardzo dokładnie rozważyć ze swoim lekarzem na podstawie własnego trybu życia, możliwości finansowych oraz aspektów zdrowotnych. Warto przed wykupieniem leku zrobić dokładne badania w celu sprawdzenia pracy wątroby i trzustki (enzymy wątrobowe, lipaza, amylaza) oraz tarczycy (hormony tarczycowe, USG gruczołu). W ten sposób, po pewnym czasie terapii będzie można porównać swoje wyniki z pierwotnymi, a w razie bardzo złego samopoczucia może to być korzystne przy podejmowaniu decyzji względem dalszego leczenia.

Redakcja

Tworzymy zespół ekspertów i pasjonatów tematyki zdrowotnej, dietetycznej i kosmetologicznej. W pisaniu opieramy się na aktualnej wiedzy medycznej, zaleceniach i badaniach naukowych. Przede wszystkim, nie ustajemy w edukowaniu się, aby dostarczyć naszym Czytelnikom jak najszersze i najaktualniejsze informacje z zakresu zdrowia i urody.