Przeciwutleniacze w żywności i kosmetyce. Na czym polega ich zadanie i dlaczego są tak istotne?

Produkty roślinne bogate są w cały szereg związków o działaniu prozdrowotnym. Do najważniejszych z nich należą między innymi przeciwutleniacze. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a niekiedy ich przewlekły brak może prowadzić do ciężkich uszkodzeń tkanek i poważnych dolegliwości zdrowotnych. Czym są antyoksydanty, gdzie je znaleźć i w jaki sposób działają?

Co to są antyoksydanty?

Przeciwutleniacze, znane również jako antyoksydanty, to cząsteczki, które powstają w organizmie. Ich zadaniem jest znajdowanie i neutralizowanie wolnych rodników. Robią to poprzez oddawanie oksydantom swojego elektronu, uzupełniając go i sprawiając, ze staje się nieszkodliwy dla komórek. To dzięki antyoksydantom ryzyko występowania stresu oksydacyjnego jest minimalizowane. Bez nich, wolne rodniki mogłyby w sposób niekontrolowany niszczyć organizm, komórka po komórce.

W równowadze siła, dlatego należy pamiętać, że liczba wolnych rodników nie powinna przekraczać liczby antyoksydantów w organizmie. Jeśli przeciwutleniaczy zacznie brakować, należy w pierwszej kolejności wyeliminować lub zminimalizować czynniki wpływające na ich powstawanie. Należą do nich:

• Nieodpowiednia dieta, bogata w nasycone kwasy tłuszczowe i cukier.
• Niedotlenienie, które może następować w wyniku niedostatecznego wietrzenia pomieszczeń, w których się przebywa, a także małej ilości ruchu na świeżym powietrzu.
• Nadmierne opalane się, szczególnie bez filtra przeciw promieniom UV.
• Sporty, które nadmiernie uszkadzają komórki narządowe w organizmie.
• Smażenie, szczególnie na nieodpowiednim oleju, który ulegając spaleniu przekształca się w substancje kancerogenne.
• Nadmierne spożycie niektórych suplementów mineralnych.

Przeciwutleniacze w żywności

Aby zapewnić sobie optymalną ilość antyoksydantów w organizmie, należy przede wszystkim zadbać o dietę. Jest to podstawowy krok ku eliminacji nadmiaru wolnych rodników w ciele. Produkty bogate w przeciwutleniacze to przede wszystkim żywność pochodzenia roślinnego, jak najmniej przetworzona. Szczególnie należy zapewnić sobie podaż produktów bogatych w dwa najpotężniejsze antyoksydanty: kwas askorbinowy, to jest witaminę C oraz tokoferol – witaminę E. Ze względu na swoje właściwości dodawane są one często jako stabilizatory żywności i kosmetyków. Warto jednak spożywać całe spektrum produktów roślinnych, aby zapewnić sobie szeroką gamę przeciwutleniaczy.

Do jednego z najbogatszych źródeł przeciwutleniaczy należy czarna kawa. Zawiera ona bardzo dużo flawonoidów, które uważane są za antyoksydanty. Oleokantal, składnik oleju z oliwek oraz kurkuminoidy – związki w kurkumie, to również silne w działaniu antyutleniacze.

Antyoksydanty podzielić można na rozpuszczalne w wodzie i w tłuszczach. Wynika to między innymi z rodzaju produktów spożywczych, w których się znajdują. Rozpuszczalne w tłuszczach wspomagają budowę i regenerację błony komórkowej. Rozpuszczalne w wodzie wspomagają komórki w ich wnętrzu i na zewnątrz.

Antyoksydanty w kosmetykach

Przeciwutleniacze są często ważnymi składnikami kosmetyków. Mają one za zadanie przeciwdziałać starzeniu się skóry i wspomagać procesy regeneracyjne. Chronią one skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, jakim jest na przykład zanieczyszczone powietrze. Tym samym przyczyniają się do minimalizowania powstawania zmarszczek, bruzd oraz plam pigmentacyjnych. Przeciwutleniacze dodawane są również często jako stabilizatory kosmetyków, nawet jeśli nie są ich głównym składnikiem czynnym. Często w takiej roli pojawiają się witamina C i E.

Antyoksydanty w diecie – czy można przedawkować?

Niestety może się zdarzyć, że antyoksydanty zostaną przedawkowane. Stara prawda, że wszystko w nadmiarze szkodzi również w tym przypadku się sprawdza. Przy zdrowej i zbilansowanej diecie raczej jest to mało prawdopodobne, a lekarze i dietetycy zdecydowanie zachęcają do spożywania jak największej ilości warzyw i owoców. W wielu przypadkach mogą również być potrzebne preparaty suplementacyjne lub leki (na przykład, jeśli występują niedobory, często ulegamy infekcjom). Jednak niekontrolowane i nieuzasadnione spożywanie farmaceutyków z antyoksydantami może doprowadzić do całkowitego wyeliminowania wolnych rodników, co również jest niekorzystne. Warto również pamiętać, że witaminy dostarczane w formie leków i suplementów w nadmiernej ilości mogą doprowadzić do komplikacji zdrowotnych.

• antocyjany • stres oksydacyjny • superfoods • wolne rodniki • karotenoidy