Bylica pospolita właściwości i zastosowanie
Co to jest bylica pospolita i gdzie rośnie?
Bylica pospolita to dziko rosnąca bylina, którą w Polsce często uznaje się za chwast. Występuje nie tylko w Europie, ale również w Azji i Ameryce Północnej. W naszym kraju można ją spotkać pod płotami, w przydrożnych rowach, zaroślach oraz na skrajach pól uprawnych i wzdłuż dróg.
Jak wygląda bylica pospolita?
Artemisia vulgaris to łacińska nazwa bylicy. W niektórych źródłach bylicę nazywa się potocznie dzikim piołunem lub gęsim zielem. Poniżej przedstawiliśmy jej charakterystykę:
- wieloletnia roślina o grubym korzeniu, który może sięgać nawet 150 centymetrów głębokości;
- jej łodygi są proste, sztywne i rozgałęzione – zwykle mają barwę czerwono-białą;
- łodygi w górnej części są wełnisto omszone i gęsto ulistnione, natomiast w dolnym odcinku nagie;
- liście są pierzastodzielne oraz piłkowate, mają podwinięte w dół brzegi. Z wierzchu przybierają kolor ciemnozielony, a od dołu mają biały kutner (czyli wełniste owłosienie);
- żółtawe lub czerwonawe kwiaty zebrane są w drobne koszyczki, które tworzą na szczycie pędów kwiatostany.
Ziele bylicy pospolitej zbiór i suszenie
Roślina kwitnie od lipca do września i w tym czasie można zbierać szczytowe pąki w rozkwicie. Zioła zbieramy delikatnie – zgnieciony surowiec szybko ciemnieje i traci właściwości. Pozyskane pędy należy rozłożyć cienką warstwą na sicie lub blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i suszyć w ciemnym, ale przewiewnym pomieszczeniu (na przykład na strychu). Inną możliwością na wysuszenie bylicy jest skorzystanie z uchylonego piekarnika ustawionego na 35 stopni Celsjusza. Gotowy susz przechowujemy w szczelnych pojemnikach – najlepiej szklanych lub ceramicznych – w ciemnym miejscu, by nie stracił właściwości.
Bylica pospolita kwiaty – napar
Mateusz Senderski, autor książki „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie” podaje, że napar z bylicy może być pomocniczo stosowany podczas nieżytu żołądka i jelit oraz niestrawności.
Składniki:
- 1 łyżka ziela bylicy
- 1 szklanka wrzątki
Przygotowanie:
Do szklanki wsypmy ziele bylicy i całość zalejmy wrzątkiem. Przykryjmy naczynie spodkiem i odstawmy na kwadrans. Po tym czasie napar przecedzamy i pijemy po 1 do 2 łyżek 3 razy dziennie przez kilka dni. Zawarty w surowcu tujon w nadmiarze może okazać się szkodliwy, dlatego należy robić przerwy w kuracji. Zalecamy jednak, aby przed rozpoczęciem samodzielnej terapii ziołami leczniczymi skonsultować się ze swoim lekarzem.
Jakie składniki aktywne ma bylica pospolita?
Ziele bylicy pospolitej zawiera między innymi:
- olejki eteryczne, w tym cyneol, i tujon
- flawonoidy i kwasy organiczne
- gorycze i sole mineralne.
Natomiast w korzeniu bylicy pospolitej możemy wyróżnić między innymi:
- inulinę i garbniki
- żywicę i trójterpeny oraz olejek eteryczny.
Bylica pospolita właściwości lecznicze
Ziele bylicy dzięki zawartości gorczy i olejków eterycznych wspomaga wydzielanie soków żołądkowych. Działa również rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit i dróg żółciowych. Wykazuje nieznaczny potencjał moczopędny oraz uspokajający i wzmacniający. W lecznictwie ludowym bylica pospolita była wykorzystywana jako środek na pasożyty przewodu pokarmowego. Skuteczność w zwalczaniu pasożytów nie została jeszcze potwierdzona w badaniach klinicznych.
Bylica pospolita zastosowanie
Omawiana roślina może być stosowane podczas zaburzeń trawienia, a także jako środek wspierający pracę wątroby. Inną możliwością jest skorzystanie z preparatów aptecznych zawierających bylicę, na przykład Vernikabon. Używa się jej również jako środek uspokajający podczas zaburzeń nerwowych i stanów napięcia. Pomocniczo może być dodawana do kąpieli łagodzących schorzenia reumatyczne i nerwobóle. Wewnętrznie napary można stosować podczas zapalenia błon śluzowych przewodu pokarmowego czy kolki jelitowej. W przeszłości bylica w niewielkich ilościach była dodawana do mięs i ryb – z uwagi na korzenny i gorzki smak. Dziś częściej sięga się po estragon, który również należy do rodziny astrowatych.
Bylica pospolita a piołun – czym się różnią?
Bylica pospolita (Artemisia vulgaris) i bylica piołun (Artemisia absinthium) to gatunki należące do rodziny astrowatych (Asteraceae), jednak różnią się od siebie.
Wysokość zależy od warunków środowiskowych, jednak przeciętnie bylica pospolita osiąga do około 150 centymetrów, podczas gdy piołun zwykle dorasta do 80 centymetrów. Kwitnienie bylicy pospolitej przypada na okres od lipca do września, natomiast piołun zakwita nieco wcześniej – bo już w czerwcu.
Liście piołunu są mniej intensywnie zielone – mają charakterystyczny, srebrzysty odcień, co ułatwia ich rozróżnienie. Obie rośliny cechują się gorzkim smakiem, przy czym piołun jest znacznie bardziej gorzki.
W warunkach naturalnych bylica pospolita występuje w Polsce znacznie częściej niż piołun.
Bylica pospolita alergia
Bylica pospolita należy do ziół fotouczulających, dlatego po jej zastosowaniu należy unikać ekspozycji na słońce. Preparatów zawierających bylicę nie powinny stosować osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych. Doktor Piotr Rapiejko z Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych informuje, że pyłki bylicy są w czołówce przyczyn kataru siennego w Polsce.
Bylica pospolita – przeciwskazania
Przetwory z bylicy pospolitej nie są wskazane dla osób poniżej 18. roku życia. Ich stosowanie odradza się także kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią.
Nie powinny jej stosować osoby z wrzodami żołądka, dwunastnicy ani z hemoroidami.
Doktor Dominika Wnęk, w swoim artykule opublikowanym na portalu Medycyna Praktyczna, podkreśla konieczność ostrożności w stosowaniu bylicy. Należy bezwzględnie przestrzegać zalecanych dawek ziela lub korzenia – ich przekroczenie może prowadzić do zatrucia.
Podsumowanie
Bylica pospolita to zioło znane od pokoleń – nasze babcie wykorzystywały ją jako domowy sposób na trawienie, napięcia nerwowe i wsparcie pracy wątroby. Dziś sięgamy po nią najczęściej w formie naparów albo jako dodatek do relaksujących kąpieli ziołowych.
Warto jednak pamiętać, że bylica zawiera tujon – substancję, która w większych ilościach może być niebezpieczna. Dlatego przed jej stosowaniem warto zasięgnąć porady lekarza lub fitoterapeuty.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem bądź dietetykiem.
Źródła:
1. D. Wnęk, „Bylica piołun – właściwości, działanie, zastosowanie”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/324200,bylica-piolun-wlasciwosci-dzialanie-zastosowanie, dostęp dn. 20.05.2025
2. J. Kozłowski, T. Wielgosz, J. Cis, „Zioła z apteki natury. Polskie zioła dla zdrowia i urody”, Wydaw. Publicat S.A., 2013 r., str. 46-47
3. M. E. Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Wydaw. Mateusz E. Senderski, Wydanie III, Podkowa Leśna 2017 r., str. 228-229
4. P. Rapiejko, „Pyłek bylicy”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/59351,pylek-bylicy, dostęp dn. 20.05.2025
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
