Kasztanowiec zwyczajny – właściwości lecznicze
Kasztanowiec – opis
To wysokie drzewo o rozłożystej koronie i brunatnej korze. Kasztanowiec pochodzi z rodziny kasztanowatych i osiąga nawet do 25 metrów wysokości. Jego liście są błoniaste, długoogonkowe i osadzone naprzeciwlegle. Mają charakterystyczny kształt, dzięki wydłużonym listkom o piłowatych brzegach. Liść tworzy maksymalnie 7 listków. Kwiaty kasztanowca przybierają białą barwę z żółtawoczerwonymi plamkami u nasady. Zebrane są w proste wzniesione kwiatostany i osiągają od 20 do 30 centymetrów długości. Owocem jest zielona kulista torebka o kolczastej powierzchni. Jej wnętrze skrywa maksymalnie 3 lśniące i brązowe owoce z szarą plamą – kasztany.
Kasztanowiec – gdzie rośnie?
Większość z nas uważa kasztanowiec za rodzimy gatunek. Nie ma się temu co dziwić, ponieważ to drzewo zna każdy z nas. Dzieci zbierają kasztany do szkoły lub wykorzystują je do zabawy. Tymczasem kasztanowiec pospolity został sprowadzony do Europy w XVI wieku z Półwyspu Bałkańskiego. W stanie naturalnym rośnie również w Grecji, Albanii i Macedonii. Co ciekawe, już w XVII wieku był już sadzony w polskich parkach jako drzewo o walorach ozdobnych. W naszym kraju kasztanowiec najczęściej można spotkać we wspomnianych parkach, alejkach i skwerkach, a także na cmentarzach i wzdłuż dróg. Kasztanowiec pospolity preferuje słoneczne lub częściowo zacienione stanowiska. Najlepiej rośnie w żyznej, przepuszczalnej i odpowiednio wilgotnej glebie.
Kasztanowiec – kiedy kwitnie i kiedy zbierać?
Surowcami zielarskimi pozyskiwanymi z kasztanowca są głównie jego:
- kwiaty (z łaciny Hippocastani flos) – ta miododajna roślina kwitnie od kwietnia do maja. Całe zdrowe kwiatostany możemy ścinać w maju, gdy są one w pełnym rozkwicie. Następnie obrywamy z nich pojedyncze kwiaty wraz z szypułkami i suszymy w zacienionym i przewiewnym miejscu;
- kora (z łaciny Hippocastani cortex) – pozyskujemy ją wiosną z młodych i zdrowych gałązek. Następnie korujemy gałązki, tak, aby uzyskać paski kory bez elementów drewna. Maksymalna długość takich odcinków to 30 centymetrów, a grubość to 5 milimetrów. W kolejnym kroku surowiec suszymy na grzejniku lub w uchylonym piekarniku ustawionym na 30 stopni Celsjusza. Prawidłowo wysuszona kora powinna z zewnątrz być jasnobrązowa lub brązowoszara, a wewnątrz żółtobrunatna;
- niedojrzałe owoce (z łaciny Hippocastani immaturus fructus) – pod koniec lipca można zebrać niedojrzałe kasztany. Najczęściej w specjalistycznych wytwórniach są pozyskiwane z nich wyciągi.</li
W przypadku wysuszonych kwiatów i kory należy pamiętać, aby schować je do szczelnych pojemników i przechowywać je w ciemnej szafce. Dzięki temu światło nie wpłynie negatywnie na właściwości pozyskanego surowca.
Kasztanowiec działanie
Surowiec pozyskany z kasztanowca może działać rozkurczająco, przeciwzapalnie, a także przeciwbakteryjnie. Do tego wykazuje właściwości zapierające, przeciwkrwotoczne i ściągające. Co istotne w okresie jesienno-zimowym, kasztanowiec działa również wykrztuśnie i przeciwgorączkowo. Jest znany także ze wzmacniania i uszczelniania naczyń krwionośnych, przez co jest składnikiem preparatów do skóry naczynkowej, na przykład kremu Redblocker.
Kasztanowiec zwyczajny – zastosowanie
Substancje czynne zawarte w kasztanowcu znajdują szereg zastosowań w lecznictwie i kosmetyce. Mogą łagodzić stany zapalne ścięgien, uszczelniać i zmniejszać kruchość ścian naczyń włosowatych. Do tego zapobiegają zastojom żylnym i poprawiają krążenie skóry oraz narządów. Stosowane zewnętrznie wpływają na skórę antybakteryjnie i ściągająco. Preparaty z kasztanowca można stosować w formie okładów na odmrożenia, oparzenia, ubytki naskórka i przy zapaleniu ogniskowym naczyń włosowatych skóry.
Wyciąg z kasztanowca – właściwości
Ekstrakt z kasztanowca jest źródłem między innymi escyny, kumaryn i flawonoidów. Składniki te mogą pozytywnie oddziaływać na zmęczone i ciężkie nogi. Nie dziwi więc fakt, że wchodzą w skład kasztanowego żelu z rutyną. Dodatkowo kasztanowiec wzmacnia naczynia krwionośne i działa przeciwzakrzepowo. Kolejną jego właściwością jest łagodzenie obrzęków. Działanie przeciwzapalne, ściągające i przeciwbakteryjne sprzyja leczeniu siniaków, odmrożenia czy lekkich oparzeń.
Kasztanowiec w kosmetyce
Wyciąg z kasztanowca jest składnikiem niektórych kosmetyków i preparatów do pielęgnacji skóry wrażliwej i naczynkowej. Dodatkowo kasztanowiec może działać oczyszczająco i matująco. Jest także składnikiem szamponów i odżywek dedykowanych przetłuszczającej się skórze głowy. Inną możliwością wykorzystania kasztanowca dla celów pielęgnacyjnych jest przygotowanie kąpieli z jego dodatkiem. Dzięki temu możemy się zrelaksować, zmniejszyć uczucie zmęczenia i uszczelnić ściany naczyń krwionośnych.
Kasztanowiec na żylaki
Głównym składnikiem aktywnym kasztanowca jest escyna, która wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwwysiękowe. Do tego może uszczelniać naczynia kapilarne w obrębie krążenia żylnego. Dzięki temu escyna jest wykorzystywana do leczenia żylaków. W związku tym żel z kasztanowcem może wzmocnić i uszczelnić naczynia krwionośne, przez co ograniczy powstawanie żylaków i pajączków. Dodatkowo nasiona kasztanowca wspierają przepływ krwi, a co za tym idzie są składnikiem preparatów na ciężkie i bolące nogi, na przykład Venoczar.
Kasztanowiec na hemoroidy
Escyna zawarta w kasztanowcu działa obkurczająco i przeciwzapalnie, dlatego jest wykorzystywana do produkcji preparatów na hemoroidy, na przykład Hemoroidal. Przyjrzyjmy się też pozostałym składnikom aktywnym – rutyna wzmacnia naczynia krwionośne, a kumaryny poprawiają przepływ krwi. Dlatego regularne stosowanie produktów z kasztanowca może przynieść ulgę i złagodzić objawy hemoroidów, zwłaszcza w ich początkowej fazie.
Źródła:
1. A. Parus, „ Właściwości farmakologiczne saponin”, Postępy Fitoterapii, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2013_200-204.pdf, Dostęp dn. 13-11-2024 r.
2. J. Kozłowski, T. Wielgosz, J. Cis, „Zioła z pateki natury. Polskie zioła dla zdrowia i urody”, Wydaw. Publicat S.A., 2013 r., str. 77
3. K. Karłowicz-Bodalska, E. Rudkowska, M. Han-Marek, „Leki naturalne o działaniu ochraniającym ściany naczyń krwionośnych”, Czytelnia Medyczna, https://www.czytelniamedyczna.pl/2385,leki-naturalne-o-dzialaniu-ochraniajacym-sciany-naczyn-krwionosnych.html, Dostęp dn. 13-11-2024 r.
4. Ł. Walas, „Niezwykła historia zwyczajnego kasztanowca”, Kosmos – Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, tom 70, nr 1, 2021 r., https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2670
5. M. E. Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Wydaw. Mateusz E. Senderski, Wydanie III, Podkowa Leśna 2017 r., str. 330-332
6. M. Koziarska, „Zastosowanie kasztanowca w medycynie naturalnej: korzyści i możliwości terapeutyczne”, RadioKlinika, https://radioklinika.pl/kasztanowiec/, Dostęp dn. 13-11-2024 r.
7. S. Kohlmünzer, „Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1993 r., str. 223-224 i 230-231
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
