Lucerna siewna – właściwości i zastosowanie Medicago sativa
Lucerna siewna – opis
Lucerna siewna (z łac. Medicago sativa) należy do rodziny bobowatych. Jest miododajnym ziołem leczniczym znanym od tysięcy lat, poniżej przedstawiono jej cechy charakterystyczne:
- bylina, która w zależności od warunków osiąga od 30 do 90 centymetrów;
- ma proste i silnie rozgałęzione łodygi, na których rosną trzylistkowe liście;
- niebiesko-fioletowe kwiaty zebrane są w długoszypułkowe grona;
- owocem jest strąg, w którym znajduje się wiele nasion;
- jej korzeń jest zdrewniały i palowaty, może rosnąć nawet do kilku metrów w głąb ziemi.
Lucerna zioło – gdzie rośnie?
Mateusz Emanuel Senderski w swojej książce „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie” sugeruje, że lucerna pochodzi z Azji. Obecnie można ją spotkać w Europie i Afryce. W Polsce lucerna jest ważną rośliną pastewną i paszową. Poza uprawami występują również jej zdziczałe formy na łąkach, przydrożach, ugorach i nieużytkach. Preferuje dobrze nasłonecznione stanowiska i żyzną lub średnio żyzną glebę.
Lucerna – kwitnienie, zbiór i suszenie
Ziele lucerny najczęściej pozyskuje się z kontrolowanych upraw. Do celów zielarskich należy stosować wyłącznie surowiec pochodzący z bezpiecznych, sprawdzonych źródeł, gdyż nie wszystkie odmiany i formy lucerny są dopuszczone do stosowania w suplementacji i fitoterapii. Ścina się je na początku kwitnienia, czyli od maja do września. Surowiec suszy się poprzez rozłożenie na tace lub sicie. Doskonale do tego celu sprawdzi się ciemny i przewiewny strych. Gotowy susz przekładamy do szczelnych pojemników, najlepiej wykonanych ze szkła lub ceramiki. Suszoną lucernę przechowujemy w ciemnych szafkach, aby światło słoneczne nie wpłynęło negatywnie na jej składniki aktywne.
Medicago sativa – składniki aktywne i odżywcze lucerny siewnej
Wartości odżywcze oraz skład chemiczny lucerny są uzależnione od wielu czynników. Dietetyk Marzena Rojek podaje, że:
- w suchej masie znajduje się aż 17–22 % wysokiej jakości białka. Nic więc dziwnego, że kiedyś lucerna była stosowana jako pasza dla zwierząt;
- jest bogata w nasycone, wielonienasycone i jednonienasycone kwasy tłuszczowe;
- zawiera również sole mineralne, w tym wapń, fosfor, potas, krzem i żelazo.
- źródło witamin A, B, C, D, E i K;
- zawiera saponozydy, związki fenolowe, garbniki i fitoestrogeny.
Lucerna siewna – właściwości lecznicze
Mateusz Emanuel Senderski w swojej książce „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie” podaje, że ziele lucerny wykazuje właściwości ściągające i przeciwkrwotoczne. Dodatkowo zauważa też potencjał przeciwszkorbutowy i moczopędny. Lucerna działa również przeciwzapalnie i przeciwutleniająco na skórę, przez co jest składnikiem między innymi ampułek Eubos in a Second czy zestawu Flos Lek Fitoretinol + C.
Lucerna siewna – zastosowanie
Ziele lucerny znajduje zastosowanie w celu wzmocnienia kości. Dodatkowo hamuje krwawienia, więc może być używane do regulacji cyklu miesiączkowego. Lucerna zawiera naturalne związki roślinne o budowie podobnej do estrogenów (tzw. fitoestrogeny), które mogą wpływać na układ hormonalny, choć ich wpływ nie jest jednoznacznie udowodniony i może być różny w zależności od osoby. Według niektórych źródeł ich działanie może wspierać laktację oraz łagodzić objawy menopauzy, choć efekty te nie zostały jednoznacznie potwierdzone w badaniach klinicznych.
Obniża poziom cholesterolu oraz przeciwdziała miażdżycy tętnic, dlatego jest składnikiem herbaty na cholesterol.
Lucerna może wspierać apetyt, co bywa pomocne dla osób, które chcą w naturalny sposób zadbać o przyrost masy ciała. Korzeń lucerny wspomaga pracę jelit oraz układ odpornościowy.
Roślinę stosuje się w przypadku zaburzeń pracy układu moczowego, na przykład podczas kamicy nerkowej.
Lucerna tradycyjnie bywa używana wspomagająco w terapii cukrzycy, jednak jej wpływ na poziom glukozy we krwi może być znaczący. Dlatego przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli stosowane są leki hipoglikemizujące lub insulina.
Napar z ziela lucerny – przepis
Poniżej przedstawiamy recepturę na napar z lucerny. W ziołolecznictwie lucerna siewna jest znana jako naturalny sposób na wsparcie w obniżaniu poziomu cholesterolu i ograniczaniu odkładania się złogów miażdżycowych. Dodatkowo można się nim wspomagać podczas zmęczenia lub menopauzy.
Składniki:
- 1 łyżka rozdrobnionego i wysuszonego ziela lucerny
- 1 szklanka wrzątku
Przygotowanie:
Suszoną lucernę zalewamy wrzątkiem, przykrywamy spodkiem i odstawiamy do zaparzenia na około 15-20 minut. Po tym czasie przecedzamy całość i napój jest gotowy. Zielarze zalecają, aby dwa razy dziennie wypijać po szklance naparu. W przypadku nieustąpienia dolegliwości lub pogorszenia stanu zdrowia należy skontaktować się z lekarzem.
Lucerna siewna w ciąży
Warto pamiętać, że preparatów z lucerny siewnej nie zaleca się kobietom w ciąży ani karmiącym mamom. Zawiera ona fitoestrogeny – związki roślinne o działaniu zbliżonym do estrogenów – które potencjalnie mogą wpływać na gospodarkę hormonalną i rozwój dziecka. Z tego względu nie zaleca się stosowania lucerny w okresie ciąży i laktacji bez konsultacji z lekarzem. Dla bezpieczeństwa – przed zastosowaniem najlepiej skonsultować się z medykiem.
Lucerna siewna – przeciwwskazania i środki ostrożności
Kiedy lepiej unikać lucerny siewnej? Pierwszym przeciwskazaniem jest uczulenie na którykolwiek składnik aktywny rośliny. Przed rozpoczęciem domowej kuracji lucerną warto skontaktować się z lekarzem i poinformować go o swoich dolegliwościach oraz przyjmowanych lekach i suplementach, dzięki temu uniknie się niepożądanych interakcji. Nie zaleca się równoczesnego stosowania preparatów z lucerny i leków przeciwzakrzepowych. Podczas terapii hormonalnej oraz stosowania środków antykoncepcyjnych lepiej zrezygnować z lucerny. Kolejnym przeciwskazaniem jest toczeń.
Podsumowanie
Lucerna siewna to naturalne wsparcie dla organizmu – znana zarówno z tradycyjnych metod, jak i nowoczesnych suplementów. Jest źródłem witamin, minerałów i fitoestrogenów, które mogą wspierać odporność, układ pokarmowy czy gospodarkę hormonalną.
To roślina o szerokim zastosowaniu, ale – jak każdy naturalny środek – nie jest dla wszystkich. Warto pamiętać, że kobiety w ciąży, osoby przyjmujące leki hormonalne lub z chorobami autoimmunologicznymi powinny skonsultować się z lekarzem przed jej zastosowaniem.
Używana z rozwagą, może być łagodnym i bezpiecznym uzupełnieniem codziennej diety i naturalnego stylu życia.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Źródła:
1) A. M. Gray, P. R. Flatt, „Pancreatic and extra-pancreatic effects of the traditional anti-diabetic plant, Medicago sativa (lucerne)”, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9301421/, dostęp dn. 23.06.2025 r.
2) „Lucerna siewna — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie”, Kto ma lek, https://ktomalek.pl/ziolopedia/lucerna-siewna-wlasciwosci-lecznicze-dzialanie-zastosowanie/w-4178, dostęp dn. 23.06.2025 r.
3) M. E. Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Wydaw. Mateusz E. Senderski, Wydanie III, Podkowa Leśna 2017 r., str. 390-392
4) M. Rojek, „Lucerna siewna – właściwości, działanie i przeciwwskazania”, Wylecz to, https://wylecz.to/ziola/lucerna-siewna-wlasciwosci-dzialanie-i-przeciwwskazania, dostęp dn. 23.06.2025 r.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
