Ostre zapalenie gardła – jak leczyć dzieci i dorosłych?
Ostre zapalenie gardła – przyczyny
Pharyngitis acuta to łacińska nazwa ostrego zapalania gardła. Najczęściej dochodzi do niego w wyniku chorób wirusowych, między innymi: grypy, odry, ospy wietrznej, różyczki czy zapalenia przyusznic. Pierwotne zapalenie gardła najczęściej wywoływane jest przez adenowirusy i enterowirusy. Zapalenie gardła może być również spowodowane przez bakterie: paciorkowce grupy A, gronkowce złociste, dwoinki zapalenia płuc i Haemophilus influenzae.
Ostre zapalenie gardła – objawy
Chorobę zwykle poprzedza silny katar. Kolejnym objawem jest ból gardła, który przybiera na mocy podczas przełykania. Pacjenci odczuwają również pieczenie w gardle i zmagają się z kaszlem. Do tego zgłaszają fatalne samopoczucie, stan podgorączkowy i ból głowy. Podczas badania lekarz stwierdza przekrwienie błony śluzowej gardła i podniebienia. Dodatkowo migdałki podniebne również są przekrwione. W niektórych przypadkach chorzy równoległe mogą zmagać się z ostrym nieżytem spojówek, krtani i tchawicy. Lekarz w takiej sytuacji przepisuje leki na gardło, aby zmniejszyć objawy choroby.
Ostre zapalenie gardła u dziecka
U dzieci ostre zapalenie gardła jest jednym z najczystszych powodów wizyty u lekarza, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Zapalenie gardła zwykle jest wywołane przez wirusy, rzadziej przez bakterie na przykład gronkowca bądź paciorkowca. Lekarz, podejrzewając infekcję bakteryjną, zleca wykonanie szybkiego testu antygenowego lub wymazu. Najczęściej ostre zapalenie gardła u dzieci obejmuje błony śluzowe gardła, ale może również zaatakować migdałki. Do charakterystycznych objawów można zaliczyć: ból gardła, podwyższoną temperaturę, kaszel i intensywnie przekrwioną błonę śluzową gardła oraz podniebienia. Podczas ostrego zapalenia gardła dziecko może mieć mniejszy apetyt, być zmęczone i rozdrażnione.
Wielu rodziców może w takiej sytuacji zadawać sobie pytanie, jak złagodzić ból gardła u dziecka? Tu pomocne mogą okazać się inhalacje. Zaleca się również częste pojenie oraz podawanie posiłków, które dziecko będzie mogło z łatwością pogryźć czy połkać. W mieszkaniu powinna panować wilgotność powietrza na poziomie od 40% do 60%. Naturalnie nie bez znaczenia jest stosowanie się do zaleceń lekarza.
Jak odróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego?
Rozróżnienie wirusowego i bakteryjnego zapalania gardła jest podstawą do podjęcia właściwego sposobu leczenia. Lekarz w tym celu może skorzystać ze skali Centora, która ocenia cztery podstawowe objawy:
- obecność temperatury powyżej 38 stopni Celsjusza;
- brak kaszlu;
- powiększone węzły chłonne szyjne przednie;
- wysięk na migdałkach i ich obrzęk.
Każda cecha otrzymuje 1 punkt w przypadku jej wstępowania. Następnie lekarz dodaje do siebie punkty. Otrzymany wynik powala ocenić prawdopodobieństwo wystąpienia paciorkowego zapalenia gardła, a co za tym idzie konieczność przepisania antybiotyku. Wynik interpretuje się następująco:
- 0-1 punktów – minimalne ryzyko zakażania bakteryjnego, w związku z tym nie ma konieczności podejmowania dalszych badań, a leczenie będzie koncentrować się na zminimalizowaniu objawów choroby;
- 2-3 punktów – prawdopodobieństwo zakażenia bakteryjnego, a co za tym idzie konieczność wykonania „szybkiego” testu na obecność antygenu PBHA. W przypadku jego braku zleca się posiew wymazu z gardła. Na podstawie wyniku badania lekarz podejmuje decyzję o formie leczenia;
- 4 punkty – w przypadku nasilonych objawów ordynowany jest antybiotyk. Natomiast przy objawach łagodnych lekarz zleca „szybki” test na obecność antygenu PBHA. W przypadku jego braku zleca się posiew wymazu z gardła. Na podstawie wyniku badania lekarz podejmuje decyzję o formie dalszego leczenia.
Ostre zapalenie gardła leczenie
Zaleca się, aby chory pozostał w łóżku na czas leczenia i jak najwięcej spał oraz odpoczywał. Lekarz najczęściej zapisuje witaminy i leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym. Dobrze, aby pacjent zwiększył ilość wypijanych płynów, zwłaszcza podczas podwyższonej temperatury. Stosuje się również odkażające miejscowo preparaty na gardło w aerozolu lub pastylki do ssania. Dla dorosłych pacjentów polecane są również płukanki na bolące gardło, które działają ściągająco i przeciwbólowo. Do tego leki, które obkurczają błonę śluzową jamy nosowej. Można również wykonać inhalacje oraz przyjmować preparaty hamujące suchy kaszel. Antybiotyki są przepisywane jako ostateczność. Kolejną istotną kwestią podczas leczenia, jest unikanie przez chorego czynników drażniących błonę śluzową, na przykład: dymu papierosowego, suchego powietrza, ostrych przypraw w jedzeniu, zimnych i gorących pokarmów, a także alkoholu.
Ostre zapalenie gardła – ile trwa?
Choroba zwykle trwa kilka dni. Bywają też przypadki kilkunastu dni. Jest to w dużej mierze uzależnione od stanu pacjenta i typu zakażenia, a mianowicie:
- wirusowe zapalenie gardła – zwykle trwa do 7 dni. W sytuacji, gdy zapalnie gardła trwa dłużej, a jego objawy nie ustępują mimo stosowania się do zaleceń lekarza, istnieje ryzyko bakteryjnych powikłań. A co za tym idzie, konieczna jest wizyta w przychodni i poddanie się badaniu lekarskiemu. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że medyk wówczas wprowadzi antybiotyk do naszej kuracji;
- bakteryjne zapalenie gardła – może trwać od 7 do 10 dni. Zwykle objawy ustępują w ciągu 24 do 48 godzin od rozpoczęcia antybiotykoterapii. Co ważne, nie odstawiamy antybiotyku po ustaniu objawów, tylko kontynuujemy jego zażywanie zgodnie z zaleceniami lekarza. Dzięki temu zapobiegniemy powikłaniom i ewentualnym nawrotom choroby. Bakteryjne zakażenie gardła może trwać dłużej w sytuacji, gdy nie zostanie odpowiednio wcześnie wprowadzony antybiotyk. Przy okazji, polecamy uwadze artykuł – kiedy brać probiotyki przy antybiotyku?
Podsumowanie
Dzieci i nastolatkowie zwykle zapadają na ostre zapalenie gardła w okresie jesienno-zimowym i zimowo-wiosennym. W takiej sytuacja choroba może rozprzestrzenić się na pozostałych członków rodziny, w tym dorosłych. Kluczową kwestią jest odróżnienie podłoża infekcji – wirusowego od bakteryjnego. Dzięki temu lekarz podejmie decyzję o ewentualnym wdrożeniu antybiotyku. Dodatkowo przepisze niezbędne witaminy, środki na ból gardła i gorączkę.
Źródła:
1. B. Latkowski red., „Otolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii – podręcznik”, wydaw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998 rok, str. 218-219
2. Interna – mały podręcznik, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/interna/table/B16.3.3-1., Dostęp dn. 09-10-2024 r.
3. „Laryngolog dziecięcy – zadbaj o zdrowe gardło dziecka”, Polska Przychodnia, https://polskaprzychodnia.co.uk/czytelnia/blog-polskiej-przychodni/laryngolog-dzieciecy—zadbaj-o-zdrowe-gardlo-dziecka, Dostęp dn. 10-10-2024 r.
4. M. A. Gerber, „Diagnosis and Treatment of Pharyngitis in Children“, National Library of Medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7118881/, Dostęp dn. 09-10-2024 r.
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
