RSV – patogen zbierający żniwo wśród najsłabszych. Czy jest się czego bać?

Sezon infekcyjny trwa w najlepsze, a do grypy i koronawirusa dołączył właśnie tajemniczy RSV. Dlaczego mówi się o nim ostatnio tak dużo i kto jest szczególnie narażony na zarażenie?

Wirus RSV – czym jest?

Syncytialny wirus oddechowy jest w zasadzie powszechnie występującym rodzajem wirusa. U zdrowych osób dorosłych i nastolatków często wywołuje zwykłe przeziębienie, z którym układ odpornościowy jest w stanie sobie bez większych problemów poradzić. Wystarczy do tego spożywać dużą ilość płynów, dobrze się odżywiać, unikać przegrzania i wietrzyć mieszkanie. Czasem można się wspomóc popularnymi lekami na przeziębienie.

Problem zaczyna się, gdy wirus atakuje uszkodzony lub jeszcze niewykształcony układ immunologiczny, a to ma miejsce w przypadku bardzo małych dzieci i osób starszych. Dlaczego?

Wirus RSV – powikłania

Dzieje się to z powodu występującego na jego skutek stanu zapalnego, który atakuje oskrzeliki – rozgałęzienia między oskrzelami a pęcherzykami płucnymi. Wywołuje tym samym ostre zapalenie oskrzeli, które przechodzi często w zapalenie płuc. Wirus podrażnia nabłonek oskrzelików oraz oskrzeli, czym powoduje ich obrzęk. Dochodzi do zniszczenia komórek go tworzących, a przede wszystkim, komórek odpowiedzialnych za usuwanie śluzu z płuc. Nieusunięty śluz i martwe komórki blokują przewody oddechowe i dochodzi do problemów z oddychaniem. Zatory pojawiają się w pęcherzykach płucnych, przez co powodują hamowanie przenoszenia tlenu z płuc do krwi. Tym samym, cały organizm staje się niedotleniony.

Zapalenie wywołane przez wirus syncytialny prowadzi do skurczów oskrzeli, czym jeszcze bardziej utrudnia oddychanie.

Wirus RSV u niemowląt i osób starszych

U osób z przewlekłymi chorobami płuc i serca, mięśni lub nerwów, a także u najmłodszych dzieci, szczególnie wcześniaków, może on wywołać zapalenie płuc lub oskrzeli. Małe dzieci mają znacznie płytszy oddech niż dorośli, więc niedotlenienie organizmu następuje szybciej i bardziej agresywnie.

U małych dzieci nie ma możliwości przewidzieć, z jakim przebiegiem będzie się wiązało zakażenie. Może ono być łagodne z typowymi objawami przeziębienia (zatkany nos, kaszel, może lekka gorączka), ale inne maluchy zapadną na zapalenie płuc lub płuc i oskrzeli. Część z nich może również wymagać leczenia w szpitalu.

U osób starszych, które są co do zasady bardziej narażone na zakażenia wirusowe, również może się ono skończyć poważniejszym przebiegiem.

Należy również pamiętać, że w przypadku RSV nie nabiera się na niego odporności. Po wyleczeniu można na niego zapaść kolejny raz, więc przechorowanie nie zwalnia z zachowania środków ostrożności, szczególnie w przypadku dzieci i osób starszych.

RSV – leczenie

W domu leczenie łagodnej formy zakażenia RSV polega na tym samym, jak w przypadku przeziębienia spowodowanego przez inne wirusy. Trzeba przede wszystkim pić dużo wody i ciepłej herbaty. Nawodnienie pozwala pozbyć się śluzu z dróg oddechowych znacznie szybciej i łatwiej. Jeśli występuje gorączka, płyny pozwalają „wypocić” infekcję. Ponadto trzeba nawilżać śluzówkę nosa, by pomóc ją obkurczyć i wspomóc leczenie kataru. Przydadzą się również środki na powleczenie błony śluzowej gardła, jeśli mamy do czynienia z kaszlem. Powinno się także wietrzyć mieszkanie, szczególnie pomieszczenia, w których przez większość czasu przebywa chory. Świeże powietrze motywuje układ immunologiczny do cięższej pracy i wspiera szybsze wyleczenie.

W przypadku leczenia szpitalnego stosuje się tlenoterapię – podawanie tlenu, wspomaganie oddychania i kontrolę gazometrii. Niekiedy podaje się kortykosteroidy i leki przeciwwirusowe. Tego typu leki, jak również antybiotyki powinny jednak być ograniczone do zupełnie uzasadnionych przypadków. Czasem stosuje się również inne leki do inhalacji.

Proflaktyka RSV

W połowie dwudziestego wieku podjęto próby wyprodukowania szczepionki przeciw RSV, jednak została ona wycofana ze względu na ciężki przebieg po jej podaniu. Zawierała ona inaktywowanego wirusa. Na razie trwają badania nad wynalezieniem szczepionki, która nie wywoływałaby działań niepożądanych w takim samym stopniu.

W profilaktyce zakażeń RSV najważniejsze jest przestrzeganie środków ostrożności. Pomimo lepszej sytuacji związanej z pandemią Covid-19 powinno nadal się myć ręce ciepłą wodą i mydłem tak często, jak to możliwe. Nie powinno się również rezygnować ze stosowania płynów przeciwwirusowych po wizytach w toaletach publicznych, galeriach handlowych czy innych miejscach gęsto zaludnionych.

Jeżeli w domu znajdują się malutkie dzieci i osoby starsze, a także dzieci uczęszczające do placówek edukacyjnych, należy zachować większą ostrożność – uczyć je odpowiednich zachowań w szkole i przedszkolu: nie dzielenia się tym samym kawałkiem jedzenia, nie częstowania się nawzajem napojami, zasłaniania ust i nosa podczas kichania i kasłania, mycia rąk na przerwach. Jeśli stan zdrowia starszaków na to pozwala, powinny spędzać jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu.

W przypadku dzieci nowonarodzonych, szczególnie wcześniaków, powinno się unikać tłumów, czyli galerii handlowych, sklepów spożywczych w godzinach szczytu, spotkań towarzyskich z wieloma znajońmymi czy dalszymi członkami rodziny. Większość ludzi ignoruje u siebie pewne objawy przeziębienia, ponieważ nie wpływają one znacząco na codzienne funkcjonowanie, jednak dla takiego maluszka mogą okazać się one zabójcze. Pierwsze tygodnie powinny posłużyć do budowania naturalnej odporności bez konieczności ekspozycji go na patogeny.