Nutri score – co to takiego i dlaczego warto zwracać na niego uwagę?

W erze, gdy dokonywanie świadomych i zdrowych wyborów żywieniowych ma dużo większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej, system Nutri Score wydaje się prostym drogowskazem w sieci skomplikowanych ścieżek żywieniowych. Ma on zapewnić intuicyjny sposób oceny jakości odżywczej produktów spożywczych „na pierwszy rzut oka”. Na czym on polega, i w jaki sposób stosować go, by przede wszystkim nam służył, a przy okazji, nie dać się zwariować?

Nutri score – co to jest?

Nutri Score to system etykietowania żywności na przedniej części opakowania, opracowany w celu pomocy konsumentom w dokonywaniu zdrowszych wyborów żywnościowych bez konieczności nabywania przez nich specjalistycznej wiedzy z zakresu wartości odżywczych. My, jako konsumenci, mamy za jego pomocą, dostęp do uproszczonego i ustandaryzowanego sposobu prezentacji tej wartości odżywczej na froncie produktu. Nutri score jest obliczany na podstawie wzoru, który uwzględnia zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty żywieniowe.

Do pozytywnych składników wzoru należy zawartość warzyw, owoców, roślin strączkowych, orzechów, nasion oleistych, błonnika, białka.

Negatywnymi składnikami wzoru są: wartość energetyczna, ilość tłuszczów nasyconych, cukry ogółem czy zawartość sodu.

Wynikiem jest pojedyncza litera, której towarzyszy odpowiedni kod koloru:

• A (zielony) – najzdrowszy wybór
• B (jasnozielony) – dobra jakość odżywcza
• C (żółta) – umiarkowana jakość odżywcza
• D (pomarańczowa) – niższa jakość odżywcza
• E (czerwona) – najmniej zdrowy wybór

System został tak zaprojektowany, aby był maksymalnie zrozumiały dla potencjalnego konsumenta szukającego dostępnych w prosty sposób informacji. Jest on szeroko stosowany w wielu krajach europejskich, zyskał poparcie wielu organizacji promujących zdrowie. Należy jednak zauważyć, że niekiedy, to, że produkt posiada nieco niższy w skali wynik, nie oznacza automatycznie, że trzeba go odrzucić na zawsze, a jedynie stosować w umiarkowanym stopniu.

Skala Nutri score – wady

Niestety, pomimo dobrych intencji przy tworzeniu Nutri score, przy omawianiu go nie można pominąć jego wad. Powinniśmy o nich wiedzieć, jeśli będziemy chcieli włączyć do swojej diety wybory żywieniowe dokonane przy jego użyciu.

Uproszczenia

Nutri score koncentruje się na poszczególnych produktach i nie uwzględnia ogólnej jakości diety konkretnej osoby. Tym samym nie uwzględnia równowagi wszystkich składników odżywczych spożywanych przez całą dobę, tydzień, czy miesiąc.

Ponadto, Nutri score nie rozróżnia źródeł niektórych składników odżywczych, np. cukrów prostych i cukrów dodanych oraz rodzajów tłuszczów (tych uznawanych za zdrowe i niezdrowe). To w konsekwencji prowadzi do nadmiernego uproszczenia, które może nieco zaburzać ostateczny grading produktu.

Nutri score a produkty lokalne i tradycyjne

System może negatywnie wpływać na obraz tradycyjnych i lokalnych produktów, które mogą z powodzeniem stanowić część zbilansowanej diety, jednak nie spełniają rygorystycznych kryteriów. Np. ogórki kiszone w tradycyjny sposób są bardzo zdrowe, a jednak nie można ignorować ilości soli (jako że sól jest niezbędna do ich wyprodukowania) w nich zawartych i ta ilość będzie wpływała na ocenę. A szkoda, bo są one często świeża, produkowana z uwzględnieniem najwyższych standardów wytwarzania żywność i warto ją kultywować.

Indywidualne preferencje

Pomimo najszczerszych chęci, niektórzy z nas nie mogą spożywać produktów, które lubią i które są zdrowe, z uwagi na nietolerancje i alergie pokarmowe czy religijne bądź kulturowe wykluczenia. Tym samym Nutri score może wywoływać poczucie winy u konsumenta, który zwyczajnie nie ma wyboru i musi sięgnąć po alternatywę dla „zdrowszej” wersji, bo dla niego bilans korzyści do ryzyka przechyla się stronę np. reakcji anafilaktycznych lub złamania ważnych dla niego reguł życiowych.

Nie uwzględnia wielkości porcji

Ocena podana na opakowaniu odnosi się do 100 gramów lub 100 mililitrów, a nie porcji, którą faktycznie spożywamy. Tymczasem wielkość porcji ma duże znaczenie dla ogólnego wpływu produktu na wartość odżywczą.

Mało logiczne oceny

Niekiedy możemy odnieść wrażenie, że ocena widoczna na opakowaniu nie pokrywa się z naszym mniemaniem o tym produkcie. Np. płatki w formie kakaowych kuleczek mogą mieć ten sam Nutri score, co czyste płatki owsiane, a przecież ich składy są drastycznie różne. Ponadto, Nutri score nie bierze pod uwagę witamin i minerałów oraz kwasów omega-e, które są bardzo zdrowe i wręcz wskazane w codziennej diecie.

Co oznacza Nutri score i jak sensownie go używać? 1

Opieranie się przy wyborach żywieniowych wyłącznie na Nutrii scorze nie jest dobrym wyjściem w sytuacji, gdy poszukujemy odpowiedniej drogi żywieniowej, właśnie ze względu na powyższe stawiane mu zarzuty. Rozsądne z niego korzystanie polega na traktowaniu zawartych w nim informacji jako części szerszego, zrównoważonego podejścia do odżywiania.

Rozważenie ogólnej diety

Przy komponowaniu zdrowego jadłospisu ważne jest wzięcie pod uwagę całości produktów, które spożywamy. Kotlet schabowy, jeśli nie jest przygotowywany codziennie i o ile pilnujemy spożycia składników odżywczych z różnych grup odżywczych, nie jest całkowicie zakazany.

Przy indywidualnych potrzebach zdrowotnych i preferencjach wybieramy przede wszystkim produkty, które nam nie szkodzą i nie stanowią dla nas zagrożenia. Tym samym, jeśli produkt ma Nutri score A, lecz zawiera składniki, na które jesteśmy uczuleni, oczywistym jest, że ich nie zakupimy i nie spożyjemy.

Musimy również pamiętać, że wielkość porcji ma kolosalne znaczenie dla wartości odżywczej. Coś, co ma najwyższą ocenę w ilości 100 gramów, w posiłku może być już zbyt kaloryczne.

Jak więc go stosować?

Nutri score może być doskonałym narzędziem do porównywania dwóch, teoretycznie, podobnych do siebie produktów. Gdy jeden z nich, np. sos pomidorowy, ma więcej cukrów z uwagi na sacharozę lub więcej kalorii z uwagi na dużą ilość oleju, a drugi składa się głównie z pomidorów, ziół i przypraw, możemy w prosty sposób zadecydować, który z nich będzie dla nas korzystniejszy.