Aspiryna na serce i przeciw udarom – kto może skorzystać na jej zażywaniu?

Aspiryna to popularny lek dostępny bez recepty. Znany jest z właściwości uśmierzających ból, gorączkę, a także stany zapalne – należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jednakże aspiryna to również lek nasercowy, pod warunkiem, że podawany jest przewlekle i w niskiej dawce. Czym jest kwas acetylosalicylowy, czym charakteryzuje się aspiryna na serce i kto może skorzystać na takiej kuracji?

Aspiryna profilaktycznie

Kwas acetylosalicylowy (skrót. ASA, acidum acetylsalicylicum) jest pochodną kwasu salicylowego, organicznego związku chemicznego. Posiada szerokie działanie farmakologiczne, w szczególności jednak rozgranicza się dwa główne jego zastosowania. Tak zwana aspiryna (od leku Aspirin firmy Bayer) to jeden z najstarszych leków stosowanych na ból i stan zapalny. Dzieje się tak, ponieważ zmniejsza on reakcje syntezy prostaglandyn, dopuszczających do powstawania stanu zapalnego. Z tego powodu nazywany jest inhibitorem cyklooksygenazy. Najczęściej preparat ten stosowany jest w dawce 500 mg na tabletkę. I tutaj tkwi jakże istotny szczegół, ponieważ aspiryna profilaktycznie stosowana jest w dużo mniejszej dawce. Jakiej?

Kwas acetylosalicylowy przyjmowany zapobiegawczo i przewlekle, a więc raz na dobę przez dłuższy okres, dostępny jest w dawce od 75 mg (np. Acard 75 mg) do 325 mg w cięższych przypadkach. Wykazuje działanie przeciwpłytkowe, a więc zmniejszające agregację płytek krwi. Dzięki temu nie dopuszcza do powstawania zakrzepów w żyłach i tętnicach i z tego też względu zmniejsza ryzyko występowania ataków serca oraz udarów mózgu.

Działanie kwasu acetylosalicylowego na krew

Składniki krwi to między innymi komórki czerwone, białe, osocze i płytki (odpowiednio: erytrocyty, leukocyty, -, trombocyty). Płytki pełnią istotną funkcję w procesie krzepnięcia krwi, a uaktywniają się w chwili uszkodzenia naczynia krwionośnego – sklejają się wtedy, tworząc czop. Umożliwia on regenerację naczynia i swobodny przez nie przepływ. Przykładem jest typowe skaleczenie, którego z pewnością każdy z nas czasem doświadcza. Strupek, który utworzył się na powierzchni, a po kilku dniach lub tygodniach odpada, odsłaniając świeżą skórę, to właśnie zasługa trombocytów. Innym przykładem skutecznego działania trombocytów jest… siniak. Widać go przez skórę, bo krew podbiegła pod tkankę z powodu uszkodzenia naczynia krwionośnego, ale nie rozlewa się dalej dlatego, że płytki zebrały się właśnie w tym miejscu i zablokowały dalszy jej wyciek.

Dlaczego więc, aby unikać zawałów serca i udarów mózgu, należy brać leki przeciwpłytkowe? Niestety, trombocyty mają zdolność do zlepiania się również wewnątrz naczyń krwionośnych, w tym tętnic. Owszem, uniemożliwiają wtedy wystąpienie krwotoków wewnętrznych, ale u niektórych, działając tak skutecznie, mogą blokować przepływ krwi przez naczynie. Ma to miejsce, jeżeli wewnątrz naczynia znajduje się jakaś blokada – blaszka miażdżycowa bądź stent wszczepiony w jego światło. Wtedy też, w skrajnych przypadkach, może dochodzić do stanu zagrażającego życiu. Kto jest szczególnie narażony na wystąpienie zawału i udaru?

Aspiryna na serce – kto może mieć ją zaleconą?

Tak zwana aspiryna kardiologiczna (do leczenia przewlekłego w dawce 75 mg – 325 mg) może zostać zalecona osobom, które znajdują się w grupie ryzyka wystąpienia zawału serca. Należą do nich:

• Pacjenci po uprzednim zawale
• Osoby ze zdiagnozowaną miażdżycą, szczególnie zaawansowaną, i chorobą wieńcową serca
• Pacjenci z chromaniem przestankowym
• Profilaktycznie u osób ze stentami w tętnicach (np. mózgowych).

Niezwykle istotne jest dobranie odpowiedniej dawki i czasu podawania, czym bezwzględnie powinien zająć się lekarz. Kwasu acetylosalicylowego w formie zapobiegawczej nie powinno się pod żadnym pozorem ordynować samemu, ponieważ istnieje szereg przeciwwskazań do jego zażywania. Co ważne, lekarz przy zlecaniu leczenia zawsze rozważa, czy korzyści wynikające z brania ASA przekraczają ryzyka oraz jak te ewentualne ryzyka zmniejszyć. Kto więc nie powinien jej zażywać?

• Osoby już stosujące niektóre leki przeciwkrzepliwe, ponieważ ASA nasila ich działanie
• Pacjenci cierpiący na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, ponieważ zwiększa on ryzyko krwawienia do tych właśnie organów
• Dzieci i młodzież, chyba że lekarz ustali taką kurację na podstawie historii medycznej
• Osoby cierpiące na astmę, gdyż mogą one odczuwać duszności

Działanie kwasu acetylosalicylowego u ciężarnych

Do niedawna uważało się, że kwasu acetylosalicylowego nie powinno podawać się kobietom w ciąży, ponieważ mogłoby to prowadzić między innymi do wystąpienia rozszczepu wargi, wad serca oraz niskiej masy urodzeniowej. Obecnie coraz częściej lekarze zlecają niską dawkę aspiryny kardiologicznej swoim ciężarnym pacjentkom. Dlaczego?

Badania w USA i w Kanadzie wykazały, że działanie kwasu acetylosalicylowego, a więc 75 mg – 150 mg na dobę (tak jak w leku Polocard 150 mg) może być kluczowe dla zdrowego rozwiązania ciąży, tj. przeciwdziałać występowaniu nadciśnienia ciążowego, stanu przedrzucawkowego u matki, a także wspomagać dokrwienie płodu. Do szczególnych wskazań należą na przykład

• cukrzyca typu 1 i 2,
• nadciśnienie tętnicze,
• otyłość,
• ciąża mnoga,
• niektóre choroby autoimmunologiczne,
• hipotrofia u płodu w poprzedniej ciąży oraz
• wcześniejsze (przed ciążowe) stosowanie kwasu acetylosalicylowego w ramach zapobiegania zawałom serca lub udarom mózgu.

Te, jak również inne preparaty na serce powinny zostać zalecone wyłącznie przez lekarza, po zebraniu dokładnego wywiadu i wyników badań. Do kiedy, natomiast, kwas acetylosalicylowy powinna brać przyszła mama? Z reguły odstawia się go między 34-37 tygodniem ciąży zdrowo rozwijającej się, aby uniknąć ewentualnych krwotoków podczas porodu naturalnego. U przyszłych mam, które mają wskazania do planowanego cięcia cesarskiego, jest to szczególnie istotne ze względu na operacyjny charakter porodu.

• aspirin protect • polocard 75 mg • acard 150 mg • leki na krążenie • tabletki z kwasem acetylosalicylowym