cholestaza ciążowa

Cholestaza ciążowa. Kiedy występuje, jak ją zdiagnozować i leczyć?

,

cholestaza ciążowa

Problem zdrowotny ujawniający się najczęściej w trzecim trymestrze ciąży. Może doprowadzić do zagrożenia zdrowia i życia dziecka i być przyczyną wcześniejszego rozwiązania ciąży poprzez cesarskie cięcie. Cholestaza ciążowa – objawy, leczenie i profilaktyka. Jakie badania wykonuje się u ciężarnych kobiet w celu wczesnej diagnostyki?

Cholestaza ciężarnych – czym jest?

Jest to stan, w którym przepływ żółci jest częściowo lub całkowicie zablokowany. Żółć jest podstawą pracy całego układu wydalniczego: wytwarzana w wątrobie, magazynowana w pęcherzyku, bierze udział w trawieniu tłuszczów, a następnie w wydalaniu ich. Ciąża zmienia nieco funkcjonowanie większości układów i narządów organizmu, a u niektórych ciężarnych tak właśnie się dzieje w przypadku pęcherzyka żółciowego i wątroby. Żółć zamiast być transportowana między wątrobą a pęcherzykiem, pozostaje w wątrobie i stamtąd trafia do krwiobiegu mamy, a potem – dziecka. Dlatego właśnie to głównie dla niego cholestaza jest niebezpieczna. Utrudniony metabolizm tłuszczów związany jest również z zahamowanym wchłanianiem witamin w nich rozpuszczalnych: A, D, E i K.

farmaceutka w aptece

Cholestaza ciążowa – objawy

Jednym z pierwszych objawów cholestazy jest uciążliwe swędzenie. Potrzeba drapania występuje w ciąży z różnych powodów, jednym z nich może również być rozciąganie skóry i powstawanie rozstępów na brzuchu. Jednak jeśli swędzenie nie ustaje pomimo stosowania kremów i pielęgnacji, należy jak najszybciej powiadomić lekarza o tym fakcie, aby mógł pacjentkę szybko skierować na badania.

Kolejnym objawem cholestazy ciężarnych może być zmiana koloru stolca. Żołć nadaje kału ciemny kolor, a tym samym jeśli jej zabraknie, stolec nie będzie miał prawidłowego wyglądu. W przypadku nieuzasadnionego bladego koloru kału należy szybko skontaktować się z lekarzem.

W przypadku cholestazy ciężarnych może również pojawić się zażółcenie skóry oraz błon śluzowych (w tym białek oczu). Zdarza się ból w podbrzuszu.

Objawy te występujące pojedynczo mogą świadczyć o innych stanach organizmu, niekoniecznie o cholestazie. Nie należy ich jednak pomijać podczas rozmowy z lekarzem, a na pewno jeśli którykolwiek z nich niepokoi ciężarną, można skonsultować to również poza regularnymi wizytami w gabinecie.

Cholestaza ciążowa – badania

Jeżeli lekarz uzna, że istnieje ryzyko zachorowania przez jego pacjentkę na cholestazę ciążową, skieruje ją na badania, które powinna wykonać jak najszybciej. Gdy uzna, że ryzyko to jest wysokie, zaleci jej udanie się na izbe przyjęć w szpitalu w celu wykonania badań na miejscu, co może skutkować ewentualnym przyjęciem na oddział. Tam odbędzie się pogłębiona diagnostyka.

Badaniami, które rutynowo wykonuje się w podejrzeniu cholestazy ciążowej są parametry stężenia kwasów żółciowych. Uważa się, że stężenie powyżej 10 mikromoli na litr potwierdza stan cholestazy. Wynik powyżej 40 mikromoli na litr to stan ciężki cholestazy. Razem z kwasami żółciowymi sprawdza się również enzymy wątrobowe: ALAT, AST, GGTP, ALP i bilirubinę.

Warto zwrócić uwagę, że lekarz na wizytach w późniejszych miesiącach ciąży rutynowo kieruje swoją pacjentkę na te badania. Jednakże objawy mogą pojawić się wcześniej i badania te można również zlecic w laboratorium samodzielnie.

W przypadku potwierdzenia cholestazy na podstawie badań laboratoryjnych wykonuje się dodatkowe badanie USG dziecka w celu monitoringu jego wzrostu i rozwoju. Z uwagi na fakt, że żółć krąży w krwiobiegu matki, dość szybko może ona przedostać się do dziecka. W celu diagnostyki stanu dziecka stosuje się CPR – współczynnik mózgowo-łożyskowy, a także regularnie wykonuje KTG.

cholestaza ciążowa badania

Cholestaza ciążowa – dieta

Dieta jest jednym z najważniejszych czynników opanowania cholestazy ciążowej. Dietę wątrobową wdraża się u kobiet, które mają część wyników poza normą lub jeśli wszystkie badanie parametry od niej odbiegają. Polega ona na:

  • Jedzeniu małych, regularnych posiłków, nie przejadaniu się.
  • Piciu dużej ilości wody, dozwolonych herbat ziołowych, można spożywać lekkostrawne zupy.
  • Spożywaniu warzyw i owoców do każdego posiłku – takich, które nie obciążają wątroby.
  • Ograniczeniu soli i cukru, chociaż to również jest zalecane u zdrowych ciężarnych
  • Nie smażeniu ani nie pieczeniu mięsa i warzyw – można gotować na parze i dusić.

Jeżeli ciężarnej nie potwierdzono cholestazy, ale jej próby wątrobowe odbiegają od normy, zaleca się, aby dieta wątrobowa pozostała z nią już do rozwiązania.

Cholestaza ciążowa – leczenie

Dieta jest niezwykle istotna i stanowi wsparcie dla leczenia farmakologicznego. W zależności od wieku ciąży, w którym cholestaza została zdiagnozowana, podaje się matce sterydy na przyspieszenie rozwoju płuc u płodu. Ta praktyka stosowana jest na wypadek przedwczesnego porodu. Dla mamy skutecznym lekiem jest kwas ursodeoksycholowy, który pomaga pozbyć się uciążliwego świądu. Jeżeli ciężarna trafiła na oddział patologii ciąży, jej parametry po podaniu leków są regularnie mierzone. W przypadku braku poprawy, lekarz na oddziale często decyduje o wcześniejszym rozwiązaniu. Zatrucie płodu w wyniku cholestazy ciężarnych może skutkować jego niedotlenieniem z dalszymi konsekwencjami dla zdrowia lub jego zgonem okołoporodowym.

Jeśli mama jest w domu, powinna zwracać większą niż do tej pory uwagę na ruchy płodu. Wszelkie anomalie w przypadku cholestazy sa podstawą do tego, aby pojechać na izbę przyjęć w celu zbadania malucha.

Cholestaza wewnątrzwątrobowa ciężarnych – dalsze kroki

U mamy próby wątrobowe i stężenie kwasów żółciowych powinny wrócić z czasem do normy po porodzie. Musi ona jednak mieć świadomość, że jest obarczona ryzykiem wystąpienia u niej kamicy pęcherzyka żółciowego. Powinna ona więc monitorować u siebie funkcjonowanie tego gruczołu oraz wątroby. Ponadto niewskazane mogą u niej być doustne leki antykoncepcyjne.

Jeżeli poród był przedwczesny i odbył się poprzez cięcie cesarskie, dziecko może mieć pewne problemy z adaptacją, co wymagać będzie dogrzewania i dotleniania w inkubatorze. Będzie ono jednak bardzo dokładnie monitorowane pod względem stanu zdrowia. Jeśli cholestaza została wcześnie wykryta a leczenie szybko wdrożone, dziecku najczęściej nie będą groziły konsekwencje zdrowotne.

Młoda mama musi pamiętać, że jeśli zapadła na cholestazę w jednej z ciąż, każda następna obarczona jest większym ryzykiem jej wystąpienia. Daje to podstawę do częstszego badania kluczowych parametrów laboratoryjnych. Nie oznacza to jednak, że wystąpi ona na pewno.