Gradówka na oku – objawy, ile trwa i czy zniknie sama?
Gradówka – co to jest?
Gradówka (chalazion) to miejscowy i przewlekły stan zapalny gruczołu Meiboma. W strukturze powieki powstaje twardy guzek lub torbiel. Gradówka często jest mylona z jęczmieniem, choć są to różne schorzenia. Dolegliwość może dotyczyć zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Gradówka – objawy
Jak rozpoznać gradówkę na oku? Najczęściej objawia się jako twardy, bezbolesny guzek zlokalizowany wewnątrz struktury powieki – często widoczny lub wyczuwalny przy dotyku. Skóra w jego okolicy bywa lekko zaczerwieniona, ale zwykle nie sprawia bólu. Zmiana rozwija się stopniowo i w skrajnych przypadkach może osiągnąć rozmiar ziarna fasoli. Większy guzek może uciskać rogówkę i chwilowo pogarszać ostrość widzenia. Niektórzy pacjenci skarżą się na lekkie łzawienie, uczucie piasku pod powieką lub nadwrażliwość na światło. We wczesnym stadium gradówka bywa mylona z podrażnieniem oka, przez co może być zbagatelizowana.
Gradówka – przyczyny
Skąd się bierze gradówka? Najczęściej powstaje na skutek zablokowania ujścia gruczołu Meiboma, który odpowiada za natłuszczanie brzegów powiek. Gdy ujście zostaje zaczopowane, zalegająca wydzielina prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. W jego wyniku ściany gruczołu ulegają rozszerzeniu, co skutkuje powstaniem twardego, nieruchomego guzka. W jego wnętrzu może zbierać się gęsta, galaretowata wydzielina łojowa. Jeśli dojdzie do zakażenia, może pojawić się również treść ropna.
Gradówka – czynniki ryzyka
Poniżej przedstawiliśmy najczęstsze przyczyny sprzyjające powstawaniu gradówki:
- używanie przeterminowanych kosmetyków,
- niewłaściwa higiena podczas noszenia soczewek kontaktowych,
- trądzik różowaty,
- przewlekłe zapalenie brzegów powiek (blepharitis).
Do innych czynników zalicza się m.in. zaburzenia hormonalne, cukrzycę czy przewlekłe zapalenie spojówek.
Gradówka na oku – ile trwa?
Gradówka może się wchłonąć samoistnie, choć w wielu przypadkach konieczne jest wspomagające leczenie domowe lub okulistyczne. Zazwyczaj utrzymuje się od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy – w zależności od nasilenia stanu zapalnego oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta. Mimo to zaleca się konsultację lekarską, aby potwierdzić diagnozę i wykluczyć inne zmiany wymagające specjalistycznej terapii.
Nawracająca gradówka – czy jest powodem do obaw?
Choć gradówka zwykle nie jest groźna, potrafi być naprawdę dokuczliwa. Jeśli jednak zmiana na powiece nawraca, warto skonsultować się z lekarzem. Powtarzające się gradówki w tym samym miejscu mogą – choć rzadko – sugerować obecność zmiany nowotworowej. Dlatego tak istotna jest dokładna diagnostyka i odpowiednie postępowanie medyczne.
Jęczmień czy gradówka – jakie są różnice?
Gradówka i jęczmień często bywają ze sobą mylone. Obie dolegliwości objawiają się guzkiem na powiece i mogą powodować obrzęk. Przygotowaliśmy zestawienie, które ułatwi ich rozróżnienie:
- gradówka – stopniowo rozwijający się stan zapalny w strukturze powieki. Zwykle przebiega bezboleśnie. Jego cechą charakterystyczną jest twardy guzek w powiece.
- jęczmień – jest ostrym stanem zapalnym na górnej powiece lub na linii wodnej dolnej powieki. Zwykle towarzyszy mu ból i ropna wydzielina.
Gradówka na oku u dziecka
Choć gradówka częściej występuje u dorosłych, zdarza się również u dzieci – zauważa okulista Janusz Skrzypecki. Objawy są w obu przypadkach bardzo podobne: na powiece pojawia się twardy, wyraźnie wyczuwalny guzek.
Główna przyczyna gradówki u dzieci jest taka sama jak u dorosłych – to zablokowanie gruczołu łojowego. W rzadkich przypadkach gradówka może wiązać się z chorobami ogólnoustrojowymi, np. gruźlicą – jednak w większości przypadków to wynik zatkania gruczołu łojowego.
Co na gradówkę bez recepty – domowe sposoby
W łagodnych przypadkach gradówki można spróbować domowych metod, które pomagają przyspieszyć wchłonięcie zmiany. Najczęściej stosuje się:
- ciepłe okłady z rumianku w saszetkach lub zielonej herbaty – przykładane na powiekę przez około 15 minut, kilka razy dziennie,
- delikatny masaż powieki – wykonywany dwa razy dziennie, od góry guzka w kierunku linii rzęs, co ułatwia odblokowanie gruczołu,
- preparaty do oczu – na przykład OptiCleaner maść.
Jeśli jednak objawy się nasilają lub nie ustępują przez dłuższy czas, konieczna jest konsultacja lekarska.
Usunięcie gradówki – leczenie
W początkowym etapie gradówki okulista może zalecić stosowanie ciepłych okładów i masażu, podobnie jak w domowej terapii. Często przepisuje także krople łagodzące podrażnienia oraz maści do oczu z antybiotykiem i sterydem.
W przypadku bardziej zaawansowanych zmian może być konieczne leczenie chirurgiczne. Zabieg nacięcia i łyżeczkowania gradówki wykonywany jest w trybie ambulatoryjnym – pacjent wraca do domu tego samego dnia.
Gradówka – do jakiego lekarza i kiedy należy się udać?
W swoim artykule dla Medycyny Praktycznej okulista Arkadiusz Pogrzebielski wymienia objawy, które kwalifikują pacjenta do pilnej konsultacji okulistycznej:
- obrzęk całego oka, nie tylko powieki,
- pojawienie się sinoczerwonej obwódki wokół rogówki,
- zaburzenia widzenia,
- pogrubienie powieki i wypadanie rzęs,
- gorączka,
- powiększone i bolesne węzły chłonne.
Podsumowanie
Gradówka to zazwyczaj niegroźna zmiana, która może wpływać na wygląd powieki i powodować dyskomfort podczas mrugania. W większości przypadków ustępuje samoistnie, choć w cięższych sytuacjach może wymagać leczenia chirurgicznego. Aby zmniejszyć ryzyko nawrotu, warto codziennie dbać o higienę powiek, unikać tłustych kosmetyków i nie dotykać okolic oczu brudnymi rękami.
Ten tekst został napisany w celu informacyjnym, nie zastępuje konsultacji z lekarzem bądź innym specjalistą.
Źródła:
A. Pogrzebielski, „Gradówka (guzek na powiece) – jak powstaje, objawy, postępowanie i leczenie”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/334925,gradowka-guzek-na-powiece-jak-powstaje-objawy-postepowanie-i-leczenie, dostęp dn. 17.07.2025 r.
„Jak leczyć gradówkę na oku? Skuteczne metody i porady”, Warszawski Szpital Okulistyczny, https://www.wszo.pl/jak-leczyc-gradowke-na-oku-skuteczne-metody-i-porady/, dostęp dn. 17.07.2025 r.
J. Skrzypecki, „Gradówka u dzieci i dorosłych. Objawy, występowanie, leczenie”, Okulistyka Akademicka Oca Clinic, https://okulistykaakademicka.pl/czym-jest-gradowka-objawy-wystepowanie-leczenie/, dostęp dn. 17.07.2025 r.
Brzozowski R., red., „Vademecum Lekarza Praktyka”, wydaw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001., str. 1191
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
