Czym grożą interakcje leków i jak ich unikać?

Dzięki szerokiemu dostępowi do internetu mamy wrażenie, że wiemy wszystko o suplementach diety i lekach. Ta wiedza jednak często nie jest konsultowana z lekarzem, a tymczasem warto pamiętać, że niektórych leków i suplementów nie wolno ze sobą łączyć. W ulotkach producenckich farmaceutyków zawsze jest zawarta informacja, że ze względu na ryzyko interakcji należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach, włącznie z tymi dostępnymi bez recepty. Jakie błędy popełniamy najczęściej i czym grozić mogą interakcje leków?

Przedawkowanie substancji czynnej

Większość leków i suplementów ma dwa rodzaje składników — substancje czynne i składniki pomocnicze. Te drugie służą do tego, aby lek dotarł do naszych rąk w niezmienionej postaci, a także mają zapewnić optymalne działanie tych pierwszych. Substancje czynne wykazują działanie lecznicze lub uzupełniające dietę. Niestety, zdarza się, że lek przepisany przez lekarza zawiera tę samą substancję czynną, co przyjmowany przez nas suplement lub lek dostępny bez recepty. Może to wywołać interakcje lekowe polegające na spotęgowaniu działania substancji czynnej. Przykładem niech będzie kwas acetylosalicylowy, obecny w lekach przeciwpłytkowych i w popularnych środkach przeciwbólowych. Leki na kaca również go zawierają, co więcej — znajdziemy w nich dużo większą dawkę, która ma nas „postawić na nogi”. Takie połączenie to najlepsza recepta na spowodowanie u siebie ogromnych szkód, z ryzykiem zagrożenia życia włącznie.

Jak temu zaradzić? Przy kupnie leku w aptece stacjonarnej lub internetowej, najlepiej zapytać farmaceutę, czy można polecany przez niego lek brać przy naszych dolegliwościach. Może się również zdarzyć, że lekarz nie widzi innej ścieżki leczenia niż dwa leki zawierające tę samą substancję i branie ich jest konieczne. Wtedy jednak wiemy, że jesteśmy pod właściwą opieką.

Leki wykluczające się

Jest to często widoczne przy antybiotykoterapii i sterydoterapii. Stosujemy się do zaleceń lekarza, kończymy całe opakowanie i bardzo się pilnujemy. Obserwujemy jednak, że antybiotyk lub steryd tak naprawdę nie działa. Dlaczego? Może się okazać, że suplementy lub leki, które bierzemy na coś innego nie dość, że neutralizują działanie substancji czynnej, to jeszcze mogą powodować odwrotny skutek. Do produktów niepożądanych przy antybiotykoterapii należą suplementy żelaza i wapnia, a także innych minerałów. Przez ich stosowanie, antybiotyk może nie być w całości lub w ogóle wchłaniany przez żołądek, a jego działanie nie będzie skuteczne.

Antybiotyków nie należy również łączyć z witaminami, nawet jeśli mają one status leku. Przykładowo, przy antybiotykach i probiotykach przepisanych przez lekarza, dodatkowo wspomagamy się witaminą C. W końcu nie może nam to zaszkodzić, prawda? Nieprawda, ponieważ kwas askorbinowy może osłabiać działanie niektórych antybiotyków. Nie dość, że nas nie wyleczą, to jeszcze bakteria wywołująca u nas zakażenie nabierze na nie odporności.

Interakcje leków z alkoholem

Jeżeli kuracja jest krótkotrwała, najczęściej nie mamy problemu z odstawieniem alkoholu. Przy terapiach przewlekłych, uczymy się, jak pić ulubione trunki, aby sobie nie zaszkodzić. Zdarza się jednak, że jeden z leków, które chcemy przyjmować, zawiera etanol. Na czym polegają interakcje leków z alkoholem?

Może się okazać, że substancje lecznicze w połączeniu z alkoholem będą wykazywały działania niepożądane. Mogą one na przykład źle wpływać na pracę któregoś organu wewnętrznego (paracetamol) lub mogą nas usypiać (antyhistaminy). Jest to szczególnie ważne, jeśli nasza praca wymaga obsługi maszyn lub prowadzenia pojazdu.

Interakcje ziół z lekami

Ziołolecznictwo wraca do łask i słusznie, bo zioła wykazują działanie wspomagające zdrowie. Są niekiedy stosowane jako alternatywa dla leków konwencjonalnych. Właściwie używane, mogą być wręcz zbawienne dla naszego organizmu. Nie wszystkie zioła powinny jednak być stosowane przez wszystkich. Przykładowo, leki przeciwzakrzepowe nie mogą być brane jednocześnie z preparatami z żeńszenia. Ma on bardzo dużo właściwości zdrowotnych, ale jednym z nich jest wspomaganie pracy serca przez rozrzedzanie krwi. Skutkować to może np. krwawieniem do przewodu pokarmowego, wykrwawieniem, a niekiedy śmiercią.

Wielu lekarzy w codziennej praktyce zajmuje się leczeniem zarówno lekami konwencjonalnymi, jak i ziołowymi.  Dlatego zawsze warto upewnić się u źródła, czy w naszym przypadku zaistnieją jakiekolwiek interakcje ziół z lekami, które przyjmujemy.

Jak temu zaradzić?

Przede wszystkim — nie bójmy się zadawać pytań. Zarówno lekarz, jak i farmaceuta będą w stanie udzielić nam odpowiednich informacji dotyczących interakcji lekowych. Czytajmy ulotki. Zawierają one istotne informacje, które potencjalnie mogą nam uratować życie. Często się zdarza, że w ulotce zawarta jest informacja, że nie należy leku brać z innym, który akurat przyjmujemy. Wtedy z pomocą przyjdzie nam lekarz, który uznał, że korzyści ze stosowania go przewyższają ryzyko zagrożenia zdrowia.

Ponadto, bierzmy leki zgodnie z instrukcją. Jeżeli przy śniadaniu, to nie dwie godziny po. Jeżeli popijać wodą, to nie kawą. Niektóre leki na nadciśnienie bierze się rano, inne wieczorem.

W końcu, informujmy dokładnie personel szpitala, jakie leki aktualnie przyjmujemy. Podczas przewlekłej choroby może nam się zdarzyć pobyt w szpitalu. Pierwszego dnia należy poinformować pielęgniarkę zbierającą wywiad o wszystkich dolegliwościach i przyjmowanych farmaceutykach. Pomoże to zredukować ryzyko wystąpienia interakcji leków. Na przykład, jeżeli planowane jest jakiekolwiek badanie lub zabieg z użyciem środka kontrastowego, dwa dni wcześniej należy przerwać przyjmowanie metforminy.

• środki przeciwbólowe • leki na przeziębienie • leki na kaszel • leki na gorączkę • leki na katar