Grypa – czym się charakteryzuje i jak się przed nią bronić?

Grypa to niezwykle zjadliwa i bardzo zaraźliwa choroba, która zazwyczaj zaczyna krążyć w społeczeństwie w sezonie jesienno-zimowym. Choć bardzo często jest lekceważona, zdecydowanie nie należy tego robić, bo zachorowanie wpływa bezpośrednio na życie rodzinne, społeczne i zawodowe. Z czym tak naprawdę się mierzymy, gdy mamy do czynienia z grypą?

Grypa – rodzaje

Wyróżnia się trzy rodzaje grypy. Typ A jest uważany za bardziej uciążliwy i znacznie szybciej mutuje w środowisku. Ma też zdolność do przenoszenia się na zwierzęta lub ze zwierząt na człowieka, a także bardzo dobrze adaptuje się do trudnych warunków środowiskowych. Najbardziej znana chyba obecnie, ptasia grypa, należy właśnie do typu A. Z kolei grypa typu B odpowiada za łagodne i sezonowe zachorowania u ludzi, choć może też prowadzić do nasilenia objawów klinicznych. Czasem można spotkać się jeszcze z typem C, który jednak jest najłagodniejszy i nie wywołuje epidemii.

Zachorowalność na grypę

Grypa to ostra choroba zakaźna, jedna z najczęściej występujących na świecie. Szacuje się, że co roku zapada na nią 5-10% dorosłych i aż 20-30% dzieci. Nieleczona lub przechodzona może doprowadzać do poważnych powikłań, takich jak zapalenie mięśnia sercowego po grypie, a nawet do śmierci. Znane są przypadki tak zwanego „przeziębienia grypy” czyli infekcji wirusowej organizmu, który jeszcze nie wyzdrowiał lub nie zregenerował się po chorobie. Dane WHO mówią, że co roku nawet 1 milion osób na całym globie umiera właśnie na tę chorobę. Zachorowalność jest bardzo duża – wystarczy kontakt z osobą zarażoną.

Okres wylęgania choroby

Okres wylęgania wynosi od 1 do 7 dni, choć zazwyczaj jest to 5-7 dni. Czasem jednak pierwsze objawy grypy mogą pojawić się nawet po 2 tygodniach, co sprawia, że opanowanie epidemii jest tak kłopotliwe. Ma to też wpływ na to, jak długo może trwać grypa w obrębie jednego gospodarstwa domowego.

Pierwsze objawy grypy u dorosłych

Pierwsze objawy grypy u dorosłego to nagłe pojawienie się wysokiej temperatury sięgającej 38,5-39 stopni Celsjusza, dreszcze i bóle mięśniowo-stawowe. Czasem może pojawić się suchy kaszel. Warto jednak wiedzieć, że jedynie połowa pacjentów skarży się na typowe objawy, przez co może ona w początkowym stadium być trudna do rozpoznania lub kojarzyć się ze zwykłym przeziębieniem.

Najczęstsze objawy grypy

Do najczęstszych objawów grypy u dorosłych należą, poza wspomnianymi wyżej pierwszymi dolegliwościami,:

• ból głowy,
• ból w klatce piersiowej,
• złe samopoczucie i ogólne rozbicie,
• kaszel i chrypka,
• duszność,
• kichanie i wodnisty katar,
• zatkany nos,
• ból gardła.

Bardzo często choroba jest mylona z innymi dolegliwościami wirusowymi układu oddechowego, dlatego warto wiedzieć, czym różni się grypa od przeziębienia.

Objawy grypy u dzieci

Objawy grypy u dzieci mogą obejmować typowe symptomy, takie jak gorączka, kaszel i bóle mięśniowe, ale także mogą występować objawy mniej typowe, jak: apatia, senność, brak apetytu oraz zaburzenia oddychania.

Nietypowe objawy grypy

Nietypowe objawy grypy mogą obejmować ogólną apatię i senność, niechęć do jedzenia, bóle brzucha, nudności, biegunkę i wymioty. Szczególnie te ostatnie mogą błędnie kierować podejrzenia w kierunku grypy żołądkowej. U osób starszych grypa może objawiać się tylko ogólnym zmęczeniem, złym samopoczuciem lub zaburzeniami świadomości. U seniorów często nie występuje podwyższona temperatura, co utrudnia rozpoznanie. Szacuje się, że nawet 50% zakażeń może przebiegać bezobjawowo, co niestety ułatwia rozprzestrzenianie się choroby w społeczności lokalnej i dalej.

Grypa – diagnostyka

Diagnozę infekcji należy postawić na podstawie objawów klinicznych. Szybkie testy diagnostyczne mają czułość na poziomie 62%, co oznacza, że wynik ujemny nie wyklucza bycia chorym na grypę. W przeprowadzonej morfologii krwi często wykrywa się także obniżoną liczbę leukocytów przy wysokim poziomie limfocytów, które są odpowiedzialne za rozpoznawanie antygenów wirusów.

Jak leczyć grypę?

W przypadku niepowikłanej grypy wystarczający jest odpoczynek, przyjmowanie płynów oraz stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. W czasie grypy nie należy opuszczać mieszkania, iść do pracy czy do szkoły, bo naraża się tym samym innych na zachorowanie, a siebie – na powikłania.

Czym leczyć grypę w przypadku ciężkiego przebiegu choroby? Zalecana jest terapia antywirusowa, którą trzeba rozpocząć do 48 godzin od wystąpienia objawów. Należy stosować leki przeciwwirusowe, takie jak inhibitory neuraminidazy, które skracają czas trwania choroby i ograniczają jej nasilenie. Trzeba jednak pamiętać, że są to silne preparaty, których stosowanie powinno zostać każdorazowo zalecone przez lekarza.

Jak leczyć grypę u dzieci?

Grypę u dzieci leczy się podobnie jak u dorosłych, stosując leki objawowe, a w razie potrzeby także przeciwwirusowe. U najmłodszych do 2. roku życia podaje się Oseltamiwir doustnie 2 razy na dobę, z dawką zależną od masy ciała. Aby leczenie było najbardziej skuteczne, powinno się je rozpocząć w ciągu 48-96 godzin od wystąpienia pierwszych objawów grypy. O konieczności podania leku antywirusowego decyduje wyłącznie lekarz i tylko on może zalecić jego stosowanie. Nie należy tego robić na własną rękę.

Domowe sposoby na grypę

Najlepszym domowym sposobem na grypę jest odpoczynek w łóżku i odpowiednie nawadnianie organizmu za pomocą wody i herbaty. W przypadku uciążliwych dolegliwości ze strony układu oddechowego można stosować sól fizjologiczną w postaci kropel lub aerozolu do nosa. Jak leczyć grypę naturalnymi substancjami? Warto poszukać leków i suplementów roślinnych czy ziołowych o działaniu przeciwwirusowym właśnie na wirusy grypy. Należą do nich:

• bez czarny,
• bylica,
• czarnuszka,
• czosnek,
• lukrecja,
• opuncja,
• pelargonia afrykańska,
• tymianek,
• zielona herbata.

Należy pamiętać, by przed przyjęciem nawet naturalnych leków ziołowych zasięgnąć opinii lekarza.

Dieta przy grypie

W czasie choroby pacjent zazwyczaj ma ograniczony apetyt. Należy podawać lekkostrawne posiłki w małych porcjach, które są bogate w witaminy i minerały, szczególnie w witaminę C i cynk. Warto przemycić także zioła wymienione wyżej.

Jak długo trwa grypa?

Grypa niepowikłana trwa około 3 do 5 dni, przez które chory wydala wirus z organizmu. U dzieci okres ten może trwać 10 dni, a u chorych z zaburzeniami odporności nawet kilka tygodni lub miesięcy. Leczenie przeciwwirusowe, poprzez podawanie oseltamiwiru, skraca czas trwania objawów o 30% i zmniejsza ich nasilenie już w pierwszej dobie przyjmowania leku, a zalecany czas leczenia to 5 dni.

Jak długo zaraża się grypą?

Zakaźność grypy trwa około 6 dni, począwszy od 1 dnia przed pojawieniem się objawów i kontynuując przez kolejne 5 dni po ich wystąpieniu. O tym, jak długo zarażamy grypą decyduje wdrożone leczenie oraz naturalne mechanizmy obronne organizmu.

Jak zapobiegać grypie?

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są coroczne szczepienia. Wyróżnia się kilka rodzajów szczepionek:

• inaktywowaną – zawierającą nieaktywne cząstki wirusa lub białka wirusa, która jest stosowana u niemowląt, kobiet w ciąży i chorych przewlekle,
• żywą z atenuowanymi wirusami – zawierającą wirusy, które aktywują się jedynie w błonie śluzowej nosa i nie przechodzą do płuc,
• rekombinowaną – zawierającą białka HA i NA,
• walentną – zawierającą antygeny odpowiednich podtypów grypy A i B.

Są też inne sposoby na to, jak uniknąć grypy. Ryzyko zachorowania jest zmniejszone dzięki: przestrzeganiu higieny mycia i dezynfekcji rąk, zakrywaniu ust i nosa podczas kaszlu i kichania, unikaniu dużych zgromadzeń ludzi, szczególnie w okresie wzrostu zachorowań. Podczas wizyt w przychodniach, izbach przyjęć czy w aptekach warto nosić maseczkę ochronną, ponieważ często to właśnie tam łapiemy różne infekcje, nawet jeśli wchodzimy tam ich pozbawieni.

Ryzyko powikłań odpowiednio leczonej grypy jest znacznie mniejsze, a szansa całkowitego powrotu do zdrowia w ciągu 2 tygodni jest bardzo duża. Dlatego w czasie grypy należy zawsze przestrzegać wszystkich zaleceń lekarskich i przebywać w domu, najlepiej w izolacji.