Leki recepturowe – refundacja na nowych zasadach

Leki recepturowe to preparaty przygotowywane w aptekach według indywidualnego przepisu wydanego przez lekarza. Od 1 stycznia 2024 roku zmienił się sposób refundacji tych leków w Polsce. Będzie ona teraz zależała od limitów finansowania poszczególnych surowców farmaceutycznych ustalonych przez NFZ.

Leki recepturowe – co to jest?

Leki recepturowe to indywidualnie przygotowane preparaty, tworzone przez farmaceutę na zamówienie pacjenta, według przepisu na recepcie od lekarza. Są one wystawiane w przypadku konieczności spełnienia specyficznych potrzeb, zwłaszcza jeśli dostępne leki komercyjnie nie spełniają wymagań lub potrzebna jest specjalna dawka substancji czynnej w preparacie.

Limity na surowce farmaceutyczne

Do 1 stycznia 2024 roku rynek leków recepturowych nie był regulowany. W praktyce oznaczało to, że apteka kupowała poszczególne substancje i surowce w cenie narzuconej przez producenta lub aptekę. Następnie NFZ otrzymywało fakturę za wszystkie wykorzystane składniki, co w efekcie mogło przyczyniać się do nadużyć i zawyżania cen. Narodowy Fundusz Zdrowia wskazuje, że jedna maść z ketoprofenem kosztowała podatników ponad 180 złotych, podczas gdy gotowy żel przeciwbólowy w aptece można zakupić za ok. 30 złotych. Z tego powodu NFZ nałożył limity na składniki recepturowe.

Limity na leki recepturowe a ceny

Niepokojącym zjawiskiem był fakt, że ta sama substancja czynna była tym droższa, im była kupowana w mniejszej ilości. Różnica w cenie jednego grama składnika mogła wynosić nawet powyżej 1 tysiąca złotych: cena jednostkowa hydrokortyzonu kupowanego w ilości 0,5 grama wynosiła nawet 500 złotych, kiedy kupując go w ilości 100 g trzeba było wydać około 20 złotych. Z tego powodu NFZ wprowadziło cenowe limity na surowce farmaceutyczne. Naturalnym wynikiem będzie wzrost cen detalicznych leków recepturowych. Odpłatność będzie zależała od marży narzuconej przez aptekę i producenta, co jednocześnie ma przyczynić się do zmniejszenia popularności tych rozwiązań i ustabilizowania cen.

Leki recepturowe – nowa refundacja

Od 1 stycznia 2024 roku refundacja leków recepturowych będzie stanowiła sumę refundacji wszystkich składników zgodnie z wykazem NFZ. Do wyjątków należą:

• opakowania na leki recepturowe,
• gotowe leki traktowane jako surowce farmaceutyczne,
• surowce nieuwzględnione w wykazie.

W tych trzech przypadkach przy lekach recepturowych, refundacja będzie dalej całkowita. Warto jednak zwrócić uwagę, że wykaz limitów na surowce farmaceutyczne będzie się dynamicznie zmieniał i aktualizował.

Odpłatność za leki recepturowe – ile zapłaci pacjent?

Pacjenci będą płacić stałą opłatę ryczałtową plus ewentualną różnicę w cenie surowców, jeśli ta przekroczy ustalony limit. W przypadku maści opłata ryczałtowa za 100 g wynosi 21,20 złotych, a także należy doliczyć cenę surowców ponad limit. Celem tych zmian jest lepsza kontrola kosztów i zwiększenie transparentności w finansowaniu leków recepturowych. Ceny przestaną być też windowane przez producentów i apteki, gdyż żaden pacjent nie zapłaci takiej kwoty za zwykłą maść.

Dlaczego wprowadzono limity na składniki recepturowe?

Często zadaje się pytania, jakie leki może wypisać lekarz rodzinny, by były one jak najbardziej naturalne i bezpieczne. Przygotowanie preparatów recepturowych umożliwia przygotowanie produktu bez zbędnych substancji pomocniczych, które mogą wywoływać niepożądane działania uboczne. Niejednokrotnie jednak nie różnią się w żaden sposób od leków gotowych oferowanych w aptekach. NFZ wskazuje, że powinny być one jednostkowe i wyjątkowe, opracowywane wyłącznie indywidualnie dla danego pacjenta na podstawie jego stanu zdrowia.

Zmiana odpłatności za leki recepturowe może budzić wiele kontrowersji, gdyż przyczynia się do zwiększenia kwoty, którą musi za nie zapłacić pacjent. Z drugiej strony jednak jest to działanie mające zapobiegać nadużyciom, do których dochodziło w jednostkowych aptekach.