Mgła mózgowa – objawy, przyczyny i leczenie

O mgle mózgowej zrobiło się głośno w ostatnich latach jako o powikłaniu zakażenia COVID-19, który, jak udowodniono, bardzo negatywnie może wpłynąć na funkcjonowanie układu nerwowego. Czym jest, jak ją rozpoznać i odróżnić od zwykłego rozkojarzenia oraz jakie mogą być jej przyczyny. Czy mgłę mózgową można leczyć?

Mgła mózgowa – co to właściwie jest?

Mgłą mózgową nazywamy przejściowy stan, w którym występuje dezorientacja, zapominanie oraz zaburzenia jasności umysłu. Towarzyszą mu problemy z koncentracją oraz objawy somatyczne. Nie jest to choroba i epizody mogą być jednorazowe lub powtarzalne. Mogą występować u całkowicie zdrowych ludzi w wyniku czynników środowiskowych czy nieprawidłowości w stylu życia.

Mgła mózgowa po chemioterapii

Chemioterapia, radioterapia czy kuracja hormonalna to często stosowane metody leczenia nowotworów. Mają wysoki profil skuteczności, ale niosą za sobą różne działania niepożądane i skutki uboczne. Jednym z nich jest właśnie mgła mózgowa. Wykazano, że tak zwane „chemobrain” jest związane ze stanem zapalnym neuronów, w wyniku którego występują odczuwalne problemy z pamięcią, koncentracją i funkcjami poznawczymi. Jednym z mechanizmów, przez które ten stan występuje podczas leczenia nowotworu, jest zaburzenie działania białek niezbędnych do prawidłowej pracy układu odpornościowego – cytokin. Ich wzrost stoi w bezpośrednim zaprzeczeniu prawidłowej pracy układu nerwowego, szczególnie mózgu.

Mgła mózgowa po koronawirusie

Po trzech latach wiadomo, że jednym z częstszych powikłań po zakażeniu COVID-19 jest właśnie mgła mózgowa. Według dotychczasowych, nadal wciąż ograniczonych, statystyk, uskarża się na nią nawet 30% osób, które choć raz były chore z powodu koronawirusa. Choroba wywoływana przez niego często atakuje układ nerwowy, powodując m.in. zwiększone ryzyko wystąpienia udarów czy zakrzepicy oraz właśnie mgłę mózgową.

Naukowcy określili, że mechanizm wpływu koronawirusa na zwiększenie ryzyka wystąpienia mgły mózgowej jest podobny do tego, z którym mamy do czynienia przy „chemobrain”. Ponownie stan zapalny neuronów wywołany przez aktywację i wzrost liczby cytokin w układzie odpornościowym sprawił, że nawet lekki przebieg COVID-19 u wielu osób kończy się dolegliwościami neurologicznymi o tym charakterze. Co więcej, mikroglej, a więc komórki odpornościowe znajdujące się w mózgu, nie wycisza się po usunięciu wirusa i ogólnego stanu zapalnego po chorobie, a pozostaje aktywny nawet wiele tygodni po zakażeniu.

Mgła mózgowa – Hashimoto

Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, w której tarczyca atakowana jest przez własny układ odpornościowy. W organizmie trwa ciągły stan zapalny, w wyniku którego następuje cały szereg dalszych konsekwencji zdrowotnych. Okazuje się, że mgła mózgowa może być powiązana z chorobą Hashimoto.

Jedną z przyczyn jest często zaburzenie w produkcji hormonów tarczycowych, które wpływają na funkcje poznawcze, koncentrację i pamięć, a także na ogólną pracę mózgu. Chodzi przede wszystkim o trójjodotyroninę i tyroksynę (fT3 i fT4), których zaniżony poziom może powodować problemy neurologiczne. Podanie syntetycznego hormonu w większości przypadków nie pomoże trwale wyeliminować tego problemu, ale może nieco złagodzić objawy.

Inne możliwe przyczyny występowania mgły mózgowej

Do możliwych przyczyn wystąpienia mgły mózgowej należą m.in. nieodpowiednia dieta, przewlekły stres i przemęczenie układu nerwowego, brak snu. U osób doświadczających jej określono również zaburzenia na tle hormonalnym i współistnienie niektórych chorób, które wpływają na degenerację układu nerwowego, np. choroby Alzheimera, cukrzycy, anemii czy niedoczynności tarczycy.

Objawy mgły mózgowej

W odróżnieniu od zwykłego zapomnienia się czy momentów ospałości, mgła mózgowa wpływa na nasze funkcje motoryczne i poznawcze. Wyłączamy się niejako z rzeczywistości i przerywamy swoją aktywność lub wykonujemy ją bezwiednie. Na przykład osoba pracująca przy komputerze może w pewnym momencie przestać wykonywać swoje obowiązki i tępo wpatrywać się w ekran, a przy tym nie będą temu stanowi towarzyszyły żadne rozmyślenia.

Osoby zmagające się z nawracającymi epizodami mgły mózgowej borykają się również z:

• dużymi problemami z koncentracją – mają trudność w rozwiązywaniu problemów, z którymi na co dzień doskonale sobie radzą
• silnymi bólami i zawrotami głowy
• bezsennością nocną, która w efekcie prowadzi do zaniżonego poziomu energii życiowej następnego dnia
• zapominalstwem
• słabą motywacją do działania
• wahaniami nastrojów, w tym z przejawami zachowań o charakterze depresyjnym.

Czynnikami wpływającymi na pogłębienie czy częstsze występowanie mgły mózgowej mogą być m.in. zła dieta, brak aktywności fizycznej, dłuższe przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych bez dostępu do świeżego powietrza (np. biura czy pokoje hotelowe bez możliwości otwarcia okien czy balkonów), promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez urządzenia elektroniczne, a więc wydłużone przebywanie przed komputerem.

Kiedy udać się do lekarza?

Mgła mózgowa może pojawiać się w zasadzie o każdej porze dnia, niezależnie od miejsca, w którym się znajdujemy i uprawianej właśnie aktywności. O ile zamyślenie czy chwilowa niedyspozycja mogą zdarzyć się raz na jakiś czas każdemu, o tyle powinniśmy umówić wizytę lekarską, gdy problemy pojawiać się będą coraz częściej i powodować duże utrudnienia w trybie życia. Szczególnie należy zainteresować się mgłą mózgową, jeśli jej objawy będą utrzymywały się przez kilka tygodni.

Diagnoza mgły mózgowej

Z objawami mgły mózgowej możemy wstępnie udać się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi wywiad zdrowotny i zapyta o ewentualne niedawno przebyte urazy, wypadki, a także historię infekcyjną. Z pewnością zapyta również o to, czy byliśmy w ciągu ostatnich kilku lat choć raz zakażeni koronawirusem. Lekarz rodzinny powinien nam wypisać skierowanie na podstawowe badania laboratoryjne, jednak nie ma on uprawnień do skierowania nas na badania obrazowe mózgu.

W celu dalszej lub pogłębionej diagnostyki możemy udać się do lekarza neurologa. Do tego specjalisty jest nam potrzebne skierowanie od lekarza POZ, jeśli chcemy wizytę odbyć w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jednak możemy również umówić się prywatnie.

Mgła mózgowa – leczenie

O sposobie leczenia mgły mózgowej, jeśli nie występuje z innymi problemami zdrowotnymi, decyduje lekarz. U wielu osób mgła mózgowa przemija samoistnie, u innych wystarczy kilka zmian w codziennym rozkładzie dnia, aby zniwelować jej skutki. Mogą to być:

• częstsze odchodzenie od komputera na kilka minut, najlepiej by zaczerpnąć świeżego powietrza
• wietrzenie pomieszczeń, w których się znajdujemy
• zmiany w diecie polegające na włączeniu większej ilości produktów bogatych w przeciwutleniacze i substancje wspierające pracę układu nerwowego
• spacerowanie, włączenie łagodnej lub umiarkowanej aktywności fizycznej
• wysypianie się
• stosowanie technik niwelowania stresu: głębokie oddychanie, joga, medytacje
• odłożenie telefonu i innych ekranów, kiedy ich stosowanie nie jest niezbędne
• uprawianie hobby, które pomaga zaangażować się mózgowi w aktywności w mniejszym stopniu nasilające stres
• dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu.

Farmakologiczne leczenie mgły mózgowej

W niektórych przypadkach i w zależności od objawów, lekarz może zalecić prowadzenie dzienniczka bólu głowy oraz przepisać leki przeciwbólowe (najczęściej o charakterze niesteroidowym, niekiedy na receptę). Ponadto może zlecić badania laboratoryjne na wskazanie niedoborów niektórych składników wpływających na pracę układu nerwowego (kwas foliowy, kobalamina, magnez, witamina D) oraz zalecić ich suplementację.

We własnym zakresie możemy zadbać, aby te składniki pojawiły się w naszym jadłospisie. Z diety składniki odżywcze bardzo trudno byłoby przedawkować, dlatego posiłki w nie bogate nie powinny nam zaszkodzić, o ile nie cierpimy na specyficzne uczulenia.

Magnez uzyskamy z kaszy, ciemnego pieczywa i makaronu, orzechów i pestek oraz bananów.

Witaminę D możemy uzyskać dzięki ekspozycji na promienie ultrafioletowe, a więc spędzając niewielką ilość czasu na słońcu. To jednak może być kłopotliwe szczególnie dla osób o jasnej karnacji, które muszą na co dzień stosować kremy z filtrem. Jej spożywczym źródłem mogą być tłuszcze rybie, takie jak tran i ryby morskie (makrela, śledź).

Witaminę b6, czyli pirydoksynę, która jest potrzebna do właściwej gospodarki magnezem w organizmie, znajdziemy w kurczaku, indyku, a także w otrębach pszennych i kaszy gryczanej. Jest również obecna w bananach i pomarańczach.

Kobalaminę – witaminę B12 otrzymamy przede wszystkim z produktów zwierzęcych, w tym z czerwonego mięsa, ale też nabiału, jajek i niektórych ryb.

Kasy omega-3, w tym DHA i EPA znajdziemy głównie w rybach morskich i tłustych słodkowodnych oraz pestkach, orzechach, oleju rzepakowym czy w awokado. Kwas ALA jest obecny w oleju lnianym, rzepakowym.

Produkty wspierające pracę mózgu

[show_products product=”263159, 263539, 230430, 176345 „]

Suplementy wspierające pracę mózgu i układu nerwowego

W przypadku braku dostępu do wysokiej jakości nieprzetworzonych produktów spożywczych lub u osób z nietolerancjami pokarmowymi (np. na gluten) zastosować można pod okiem lekarza suplementację powyższymi składnikami. Możemy swoją domową apteczkę wyposażyć w tabletki lub roztwory doustne z magnezem, witaminami z grupy B, kwasem foliowym czy kwasami omega-3, których przyjmowanie ma działanie wzmacniające i ochronne na mózg.