Światowy dzień walki z cukrzycą okazją do zadbania o zdrowie

Niewykryta i nieleczona cukrzyca jest cichym, acz potężnym zagrożeniem dla zdrowia. Prowadzić będzie do kaskady powikłań wpływających na różne narządy i całe układy, powodując poważne konsekwencje dla zdrowia i życia. Wczesne wykrycie, właściwe zarządzanie chorobą oraz zmiana stylu życia na zdrowy mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu lub łagodzeniu szkodliwego wpływu cukrzycy zarówno na organizm jak i na samopoczucie psychiczne. 14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Walki z Cukrzycą, który stanowi doskonałą wręcz okazję do zbadania wszystkich parametrów mogących świadczyć o rozwijającym się schorzeniu.

Frederick Banting

Sir Frederick Banting był kanadyjskim lekarzem, naukowcem, jednym ze współodkrywców insuliny – hormonu o kluczowym dla regulacji poziomu cukru we krwi znaczeniu. Jego praca zrewolucjonizowała leczenie cukrzycy, a przez to miała bezpośredni wpływ na życie milionów, jeśli nie miliardów, ludzi na świecie.

Po swoim wielkim odkryciu został pasowany na rycerza przez króla Jerzego V, który jako monarcha Imperium Brytyjskiego był również głową stanu Kanady. Jego zainteresowania naukowe znacznie jednak wykraczały poza świat leczenia cukrzycy. Był zaangażowany m.in. w badania nad zdrowiem pilotów i uczestniczył w stworzeniu kombinezonu lotniczego, który uniemożliwiał utratę przytomności podczas manewrów skręcania i nurkowania.

Odkrycie insuliny

Jego odkrycie miało miejsce na początku lat dwudziestych XX wieku w laboratorium Johna Macleoda w Toronto, gdzie razem z asystentem Charlesem Bestem wyizolował i wyekstrahował insulinę z trzustki psów. Za to odkrycie, razem z MacLeodem, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w 1923 roku, a swoją częścią nagrody podzielił się młodym naukowcem i studentem. Uważał, że wkład utalentowanego asystenta był niezwykle istotny i nie może zostać pominięty w historii.

Dziś insulina jest podstawowym lekiem stosowanym w cukrzycy, ratuje życie chorym na każdym etapie zaawansowania choroby. Bywa łączona z innymi środkami, np. metforminą, jednak nadal pozostaje podstawowym remedium u osób z cukrzycą typu 1 i 2.

14 listopada dobrą okazją do wykonania badań

Podstawowe badania na cukrzycę polegają na pobraniu krwi i ocenie wyników. Oceny tej może dokonać lekarz na podstawie różnych parametrów:

– glukozy na czczo – podstawowe badanie przy podejrzeniu cukrzycy. Chociaż wyniki mogą być zaburzone np. przez przyjmowanie niektórych leków albo dietę poprzedniego dnia, powtórzenie ich daje rzeczywisty obraz występowania lub zaawansowania choroby,

– insuliny na czczo – razem z wynikiem glukozy może wskazać na występowanie insulinooporności na podstawie współczynnika HOMA obliczanego poprzez te dwa parametry,

– krzywą glukozowo-insulinową – zlecaną w podejrzeniu hiperinslunemii, oporności na insulinę oraz stanu przedcukrzycowego,

– HbA1c – hemoglobina glikowana badana jest zarówno na etapie stwierdzenia występowania cukrzycy, jak i monitorowania samej choroby. Parametr ten sprawdza, jak organizm radził sobie z trawieniem glukozy w ciągu ostatnich 3 miesięcy,

– morfologia i badanie ogólne moczu – dwa najbardziej powszechne, a jednocześnie niezbędne badania, które pozwalają na ogólną ocenę organizmu.

Światowy dzień cukrzycy – dlaczego warto się badać?

Niewykryta i nieleczona cukrzyca ma niszczący wpływ na zdrowie i ogólne samopoczucie chorego. To podstępna choroba, która wpływa na układy narządów i może prowadzić do wielu poważnych powikłań. Jednym z nich jest uszkodzenie naczyń krwionośnych, które upośledza krążenie w całym organizmie. Z czasem może ono prowadzić do choroby naczyń obwodowych, zwiększając ryzyko zawału serca, udaru mózgu, a nawet amputacji części kończyny dolnej z powodu słabego gojenia ran (np. w stopie cukrzycowej). Co więcej, nadmierna glukoza we krwi przyczynia się do odkładania się złogów miażdżycowych w tętnicach, czym dodatkowo zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.

Cukrzyca a narząd wzroku

Oczy są szczególnie narażone na skutki nieleczonej cukrzycy. Wysoki poziom cukru we krwi może uszkodzić delikatne naczynia krwionośne w siatkówce, co prowadzi do retinopatii cukrzycowej. Nieleczona cukrzyca powoduje też zaburzenia widzenia, co może skończyć się nawet ślepotą.

Cukrzyca a odporność

Nie kojarzymy z reguły cukrzycy w naszym układem odpornościowym, a jednak diabetycy są bardziej podatni na infekcje. Wysoki poziom cukru upośledza zdolność układu odpornościowego do zwalczania patogenów chorobotwórczych oraz utrudnia powrót do zdrowia po chorobie. Ma to również niebagatelne znaczenie dla zdrowia jamy ustnej, w której cukrzyca prowadzić będzie do utraty zębów i chorób przyzębia. Nieleczone zęby i nawracające infekcje jamy ustnej prowadzą z kolei do wielu powikłań w obrębie całego organizmu.

Cukrzyca przyczyną otyłości

Mamy obecnie do czynienia z pandemią otyłości, której przyczyny są bardzo zróżnicowane. Nie ulega jednak wątpliwości, że niewykryta i nieleczona cukrzyca jest jedną z nich u coraz większej liczby osób. Cukrzyca typu 2 jest bowiem często związana z wieloletnią insulinoopornością, w której komórki organizmu nie reagują skutecznie na insulinę. Kiedy tak się dzieje, organizm produkuje jej więcej, aby ten brak pożądanego efektu zrekompensować. Nadmiar insuliny prowadzi do magazynowania większej ilości tłuszczu pochodzącego z glukozy we krwi, przyczyniając się do wzrostu masy ciała i otyłości.