Objawy udaru cieplnego. Jak udzielić pierwszej pomocy?

Udar słoneczny jest jednym z rodzajów udaru cieplnego, jednak nie jest tym samym. Wystąpienie udaru cieplnego jest stanem bezpośredniego zagrożenia zdrowia i może prowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych, śpiączki, a nawet śmierci. To dlatego należy reagować szybko, a przede wszystkim zapobiegać przegrzaniu organizmu podczas upałów. Co to jest udar słoneczny i cieplny? Jakie objawy udaru cieplnego powinny wzbudzić nasz niepokój i co zrobić, aby właściwie udzielić pierwszej pomocy?

Co to jest udar słoneczny i jakie są jego objawy?

Udarem słonecznym nazywamy stan, gdy w wyniku nadmiernej ekspozycji organizmu, szczególnie głowy, na promieniowanie UV dochodzi do przegrzania organizmu. Bywa on nazywany również zatruciem lub porażeniem słonecznym. Temperatura ciała zdecydowanie się podwyższa, opony mózgowe się przekrwawiają.

Objawy udaru słonecznego obejmują przede wszystkim bóle i zawroty głowy, zaczerwienienie skóry w miejscu ekspozycji słonecznej, niekiedy jej poparzenie, oraz niepokój i dezorientację. Przy tych objawach występujących razem z przebywaniem na słońcu należy samodzielnie podjąć podjąć kroki ratownicze, a także wezwać pomoc medyczną. Nigdy nie możemy być pewni, jak organizm (młody, starszy lub osłabiony) tak naprawdę zareaguje na udar słoneczny, dlatego profesjonalna pomoc jest niezbędna.

Objawy udaru cieplnego. Kiedy do niego dochodzi?

Naturalne procesy zachodzące w organizmie pomagają w utrzymaniu prawidłowej temperatury ciała. Jednym z nich jest pocenie się, gdy wraz z wodą i związkami chemicznymi wydalane na zewnątrz jest także ciepło. Dla zdrowia szczególnie niebezpieczna jest wysoka temperatura połączona z dużą wilgotnością powietrza, ponieważ w takich warunkach organizmowi znacznie trudniej się ochłodzić. Co istotne, do udaru cieplnego może dojść również w przegrzanych pomieszczeniach o każdej porze roku oraz gdy nie nawadniamy się odpowiednio. Jednym z rodzajów udaru cieplnego jest udar wysiłkowy, na który narażone są szczególnie osoby trenujące w warunkach wysokiej temperatury powietrza i wilgotności, a także które pracują zawodowo w słońcu.

Objawy udaru cieplnego są trudne do przeoczenia, jeśli organizm był wystawiony na niekorzystne (tj. zbyt gorące i wilgotne) warunki atmosferyczne oraz zabrakło mu płynów ustrojowych. Należą do nich: temperatura ciała powyżej 39 stopni, często dochodząca nawet do 40 i wyżej, nudności i wymioty, wilgotna lub sucha, gorąca w dotyku skóra (jeśli udar nastąpił w warunkach niesłonecznych nie będziemy mieć do czynienia z jej poparzeniem). Tętno zdecydowanie wzrasta, możliwa jest utrata przytomności. Osoba w udarze cieplnym przestaje się pocić, bo po prostu nie ma czym.

Udar słoneczny – pierwsza pomoc

Co robić, kiedy podejrzewamy udar słoneczny? Pierwsza pomoc powinna zmierzać do obniżenia temperatury ciała osoby, która doznała udaru. Należy jednak robić to stopniowo, aby nie wywołać szoku powodowanego gwałtownymi zmianami. Zanim jednak ratownicy pojawią się na miejscu, należy jak najszybciej podjąć następujące działania:

• W pierwszej kolejności należy ochronić chorego przed promieniowaniem słonecznym. Zabrać go w chłodniejsze i zacienione miejsce, a jeśli to możliwe umieścić wewnątrz klimatyzowanego pomieszczenia, nie nastawiając jednak zbyt chłodnego nawiewu.
• Pachy, szyja, plecy, pachwiny to miejsca, na które najlepiej nakładać zimne okłady. Aby różnica temperatur nie była zbyt duża należy zrezygnować z okładania pacjenta lodem, wykorzystując do tego jedynie chłodne kompresy.
• W chłodzeniu organizmu pomaga zdjęcie z chorego dodatkowego ubrania wierzchniego.
• Chory niewielkimi łykami powinien popijać chłodne płyny pozbawione alkoholu i kofeiny.
• Chorego należy ułożyć w pozycji
  – półleżącej z głową poniżej tułowia – jeśli obserwujemy bladość twarzy lub
  – w pozycji bocznej ustalonej – jeśli pacjent jest nieprzytomny, ale oddycha
• W przypadku utraty oddechu należy natychmiast rozpocząć resuscytację.

Pierwsza pomoc w udarze cieplnym

Przy udarze cieplnym, w pierwszej kolejności bezwzględnie wzywamy pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer 112 lub 999. Również w tym przypadku, jeśli jest to możliwe, przenosmy chorego do cienia, w miarę możliwości chłodne miejsce. Stosujemy okłady, kąpiel lub prysznic o chłodnej, lecz nie lodowatej, temperaturze. Nie powinniśmy podawać choremu żadnych leków, nawet tych, które przyjmuje on na co dzień, ponieważ udar cieplny jest stanem skrajnego wyczerpania i organizm może niewłaściwie na nie zareagować. Nie dajemy również mu leków przeciwbólowych, aby zminimalizować ból głowy, czy elektrolitów, które sami przyjmujemy. Zawsze postępujemy zgodnie z instrukcjami dyspozytora medycznego lub ratownika. Wytyczne odnoszące się do niepodawania leków podczas udaru cieplnego mają również zastosowanie w przypadku udaru słonecznego.

Udar cieplny – czy jesteś w grupie ryzyka?

Na udar słoneczny i cieplny najbardziej narażone są osoby starsze powyżej 65. roku życia, a także niemowlęta i małe dzieci. Również osoby zmagające się z chorobami przewlekłymi trudniej znoszą wysokie temperatury, należą do nich m.in. choroby serca i układu krążenia, choroby płuc i nerek, cukrzyca. Na wzrost niebezpieczeństwa wystąpienia udaru mogą wpływać także przyjmowane leki w tym środki przeciwdepresyjne i neuroleptyki, stąd w grupie ryzyka znajdują się także pacjenci zmagający się z chorobami psychicznymi. Niektóre leki przeciw nadciśnieniu wykazują działanie diuretyczne, dlatego jeśli nadciśnieniowiec wybiera się na plażę lub pracuje w słońcu, powinien szczególnie pilnować ilości wypijanej wody. Przed udarem słonecznym i cieplnym w szczególny sposób powinny chronić się także osoby otyłe, a także cierpiące na niedowagę. Do wystąpienia udaru przyczynia się nadużywanie alkoholu oraz narkotyków. Należy pamiętać, że podczas upału udar cieplny może wystąpić nie tylko na zewnątrz, ale także w mieszkaniu, w którym pod wpływem ciepła robi się gorąco i duszno, a także wewnątrz stojącego na parkingu samochodu.

Objawy udaru cieplnego – co zrobić, aby się nie pojawiły?

Udar cieplny lub słoneczny niesie poważne konsekwencje dla zdrowia, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby się przed nim chronić. Jak to robić?

• W upalne dni noś nakrycie głowy, a także staraj się zakładać jasne, luźne ubrania. Stosuj filtry przeciwsłoneczne.
• Unikaj przebywania w pełnym słońcu bez dostępu do cienia. W gorące dni chroń także wnętrze mieszkania przed przegrzaniem.
• Nie zostawiaj dzieci i zwierząt w zamkniętym samochodzie na parkingu.
• Pamiętaj o nawadnianiu organizmu nawet wtedy, gdy nie odczuwasz pragnienia. Aby zapobiec odwodnieniu, nie zawsze wystarczy sama woda, warto dostarczać organizmowi także elektrolity. Więcej o prawidłowym nawadnianiu podczas upałów przeczytasz tutaj.
• Ogranicz intensywny wysiłek na zewnątrz. W upalne dni postaraj się planować uprawianie ćwiczeń czy prace ogrodowe na godziny wczesnoporanne lub wieczorne.
• Podczas upałów ogranicz spożywanie kofeiny i napojów alkoholowych.
• Jeśli mimo wszystko pojawi się udar słoneczny czy cieplny, pierwsza pomoc powinna zostać udzielona choremu jak najszybciej.

• elektrolity • odwodnienie organizmu • ochrona przed słońcem • bezpieczne opalanie • rodzaje filtrów uv