Tasznik pospolity właściwości lecznicze i zastosowanie w domowych terapiach
Tasznik pospolity – opis botaniczny
- roczna lub dwuletnia roślina, która w zależności od stanowiska osiąga od 5 do około 50 centymetrów wysokości
- łodyga jest cienka i rozgałęziona, wyrasta z rozety liści, które w przyziemnej części są pierzastosieczne, wyżej łodygowate siedzące, a następnie strzałkowate
- kwiatostanem jest grono początkowo gęste, które z czasem staje się wydłużone i luźne
- drobne kwiaty mają skośnie odstające działki kielicha i białą, rzadko różową koronę. Ich płatki mają długość od 4 do 6 milimetrów. Sporadycznie kwiecie nie ma korony. Roślina kwitnie od marca do późnej jesieni i szybko przekwita
- owocem jest łuszczynka o sercowatym kształcie — z boku spłaszczona, a na górze płytko wycięta
- zazwyczaj w jednym owocu znajduje się od 10 do 20 nasion o barwie żółtobrunatnej po czerwonobrunatną. Jedno nasionko ma długość około 1 milimetra
- korzeń jest wrzecionowaty
- ziele tasznika ma delikatny słonawo-gorzkawy smak, który z czasem przechodzi w ostry.
Tasznik pospolity występowanie
Capsella bursa pastoris ma zasięg okołobiegunowy, należy do pospolitych i trudnych do wytępienia gatunków. Jego łacińska nazwa nawiązuje do kształtu owocu, który przypomina pasterskie torby. Przypuszcza się, że roślina pochodzi z rejonu basenu Morza Śródziemnego. Tasznik można spotkać na polach, głównie ze zbożem. Zachwaszcza również niepielęgnowane ogrody, ogródki warzywne i szkółki leśne. Preferuje również nieużytki, miedze, pobocza dróg, płoty i tereny kolejowe, a nawet śmietniki. Rośnie zarówno na glebach lekkich, jak i ciężkich, często bogatych w azot.
Co zawiera Tasznik pospolity?
Ziele tasznika zawiera 1% choliny i tyraminy, a także glikozyd, który rozkłada się z wydzielaniem olejku eterycznego zawierającego siarkę. Roślina jest zasobna we flawonoidy, w tym kwercetyny i luteoliny. Zawiera też saponiny trójterpenowe, a także aminy biogenne, na przykład: tyraminę, cholinę, acetylocholinę i histaminę. Do tego kwasy organiczne – sinapinowy, jabłkowy, cytrynowy i ferulowy, a także kwas fumarowy. W roślinie znajdują się też garbniki, peptydy oraz olejki eteryczne. Z witamin należy wymienić A, C i K. Ziele jest zasobne w związki mineralne, zwłaszcza w sole potasu i wapnia.
Tasznik pospolity właściwości
Badania tasznika in vitro i in vivo potwierdziły jego działanie przeciwzapalne oraz wpływ na mięśnie gładkie macicy i na pracę mięśnia sercowego. Do tego roślina wykazuje właściwości moczopędne, przez co może być pomocniczo używana podczas zapalenia dróg moczowych i pęcherza moczowego, czy kamienicy nerkowej. Stosowanie tasznika w regularnych odstępach może wesprzeć organizm w oczyszczaniu z toksyn. Do tego roślina działa przeciwkrwotocznie, dlatego jest składnikiem Hemorigen Femina na obfite miesiączki. A dzięki kwasowi fumarowemu wykazuje właściwości antyseptyczne.
Tasznik pospolity zastosowanie
W medycynie tradycyjnej ziele tasznika jest wykorzystywane jako środek do tamowania różnego typu krwawień, na przykład podczas:
- zbyt długich, częstych czy obfitych miesiączek
- niewielkich krwawień w przerwach między normalnymi menstruacjami
- krwawienia z nosa
- powierzchniowych skaleczeń.
Tasznik pospolity może być też stosowany pomocniczo podczas leczenia oparzeń, odleżyn i żylaków, a także w nienasilonych krwawieniach z przewodu pokarmowego. Dodatkowo roślinę można używać w celu obniżenia ciśnienia krwi, w podrażnieniu dróg moczowych, a także w stanach zapalnych pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Roślina może być stosowana w leczeniu stanów zapalnych skóry, takich jak: trądzik, egzema czy łuszczyca. Okłady z naparu tasznika mogą przyspieszyć gojenie się ran i zmniejszyć opuchliznę. W lecznictwie ludowym ziele to było również stosowane do leczenia nieżytów jelitowo-żołądkowych. Co ciekawe, pierwsza znana wzmianka o taszniku pojawiła się w chińskim zielniku cesarza Shen Nunga, datowanym na rok około 2700 przed naszą erą. W medycynie chińskiej i tybetańskiej ziele tasznika jest używane przeciw biegunkom, a także, jako środek wzmacniający i do leczenia oczu.
Tasznik pospolity — kiedy zbierać i jak suszyć?
Ziele tasznika zbiera się na początku okresu kwitnienia i ścina się je wraz z różyczką liści odziomkowych. Wybiera się tylko zdrowe egzemplarze bez białych nalotów. Następnie oczyszczamy roślinę i rozkładamy ją cienką warstwą na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Całość suszymy w uchylonym piekarniku nastawionym na 40 stopni Celsjusza. Podczas tego procesu należy często odwracać ziele. Gotowy susz należy przełożyć do szczelnego pojemnika, najlepiej szklanego, ponieważ szkło nie wchodzi w interakcje z żywnością. Ususzony tasznik najlepiej przechowywać w ciemnej szafce kuchennej.
Tasznik pospolity – odwar
Napój z ziela tasznika można pomocniczo stosować podczas intensywnego krwawienia menstruacyjnego lub jako środek łagodzący objawy menopauzy. Zewnętrznie odwar można używać do przemywania ran i wyprysków na skórze.
Składniki
- 6 łyżek suszonego ziela tasznika
- 2 szklanki wrzątku
Przygotowanie
Suszony tasznik zalewamy wrzątkiem, a następnie przykrywamy spodkiem. Całość odstawiamy na około 20 minut, a następnie przecedzamy i pijemy co drugi dzień. Radzimy skonsultować z lekarzem stosowanie takiej kuracji, ponieważ tasznik spożywany w zbyty dużej ilości może okazać się trujący dla naszego organizmu. Dodatkowo literatura naukowa nie podaje, jak długo można stosować tasznik, dlatego zalecamy w tym zakresie szeroko pojętą ostrożność.
Ziele tasznika – przeciwwskazania
Tobołki pastusze zawierają wiele substancji czynnych o walorach leczniczych, dlatego z powodzeniem są wykorzystywane w ziołolecznictwie. Z drugiej strony badania dotyczące ich składu chemicznego są nieliczne. W tej sytuacji zalecamy, aby produkty z tasznikiem używać krótko i w małych dawkach, a najlepiej po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą. Rekomendujemy również, aby kobiety w ciąży lub karmiące przed rozpoczęciem kuracji tasznikiem zasięgnęły opinii swojego lekarza.
Źródła:
A. Kozub, D. Wagner, E.Studzińska-Sroka, „Tasznik – pospolity chwast i mało znana roślina lecznicza”, Postępy Fitoterapii, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2012_250-253.pdf, Nr 4/2012, Dostęp dn. 08-07-2024 r.
F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, „Pospolite rośliny środkowej Europy, wydaw. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1990, str. 108
J. Moszowicz, „Przewodnik do oznaczenia krajowych roślin zielarskich”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne”, Warszawa 1985, Wydanie II, str. 231-232
J. Volák, J. Stodola, „Rośliny Lecznicze”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne”, Warszawa 1987, str. 103
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
