Jemioła pospolita – właściwości i zastosowanie
Jemioła pospolita – charakterystyka
Jemioła pospolita jest wiecznie zielonym krzewem pokroju kulistego. Młoda jemioła za pomocą ssawki wczepia się w gałęzie drzew i pobiera z nich wodę oraz składniki odżywcze. Osiąga do 50 centymetrów wielkości. Krzew jemioły ma charakterystyczny kulisty kształt, a jego gałązki są widlasto rozgałęzione. Łodygi jemioły mają oliwkowozielony kolor. Przez co zimą wyróżniają się na tle drzew pozbawionych liści.
Wiek rośliny można określić za pomocą jej pędów, ponieważ z każdym rokiem przybywa jej po jednym rozgałęzieniu. Jej liście są grube i jajowate, przybierają barwę żółtozieloną.
Niepozorne kwiaty o zielonkawym kolorze tworzą pączki w kątach liści. Jej owoce to lepkie kulki, które przypominają jagody. Mają białą lub delikatnie żółtawą barwę, a w swoim wnętrzu skrywają maksymalnie 3 nasiona o twardej okrywie. Owoce jemioły pospolitej są chętnie zjadane przez ptaki i przy okazji przenoszone z drzewa na drzewo wraz z odchodami wspomnianych ptaków.
Jemioła w Polsce – gdzie rośnie?
Ten pasożytniczy krzew, jakim jest jemioła, rośnie na gałęziach drzew w strefie klimatu umiarkowanego w Azji i Europie. W naszym kraju jemiołę można głównie spotkać na topolach, lipach, brzozach, dębach, a nawet na drzewach owocowych. Roślina kwitnie w lutym i marcu. W wielu kulturach uważało się, że jemioła ma wyjątkową wręcz magiczną moc. Może dlatego na święta Bożego Narodzenia ozdabia się nią dom? Co w zamyśle ma przynieść szczęście i chronić przed urokami. W każdym razie zwyczaj ten jest popularny nie tylko w Polsce. W dalszej części artykułu skupimy się na udokumentowanych właściwościach leczniczych jemioły.
Jemioła pospolita ziele – kiedy zbierać?
Surowcem pozyskiwanym z jemioły jest jej ziele, z łaciny Visci herba. Zbiera się je od grudnia do marca ze ściętych drzew, ponieważ jemioła zwykle rośnie wysoko w koronie drzew. Ze ściętych krzewów jemioły pospolitej usuwa się grube łodygi, zdrewniałe części oraz owoce. Ziele schnie bardzo powoli, dlatego zaleca się umieszczenie go w zacienionych i przewiewnych pomieszczeniach. Inną możliwością jest skorzystanie z suszarni lub uchylonego piekarnika ustawionego na maksymalnie 25 stopni Celsjusza. Gotowy susz ma barwę zieloną lub żółtozieloną. Zaleca się, aby przysypać go do szczelnych pojemników – najlepiej szklanych lub ceramicznych. Suszone ziele najlepiej schować do zacienionej szafki. Ziele jemioły może okazać się dla nas trujące, dlatego jego stosowanie wewnętrzne powinno odbywać się jedynie za zgodą lekarza i pod jego ścisłą kontrolą!
Jemioła – co zawiera?
Zawartość poszczególnych składników aktywnych w jemiole pospolitej prawdopodobnie jest uzależniona od gatunku drzewa, na którym pasożytuje. Nie bez znaczenia może również być pogoda podczas wegetacji krzewu. Ziele jemioły zawiera lektyny i wiskotoksyny, które między innymi wzmacniają mechanizmy obronne układu odpornościowego oraz wykazują potencjał antynowotworowy. Flawonoidy i kwasy fenolowe są odpowiedzialne za poprawę krążenia i dotlenienie mięśni, dlatego roślina jest składnikiem maści niedźwiedziej. Jemioła jest zasobna w polisacharydy, alkohole cukrowe, fenylopropanoidy, a także kwas ferulowy i kawowy. Należy również wspomnieć o syrengininie, związkach triterpenowych, fitosterolach, aminokwasach i peptydach.
Jemioła pospolita – właściwości lecznicze
Ziele jemioły może pozytywnie oddziaływać na nasz układ odpornościowy, co jest pomocne podczas infekcji wirusowych i bakteryjnych. Liście Viscum album znajdują swoje zastosowanie w terapiach przeciwnowotworowych, przeciwcukrzycowych oraz obniżających ciśnienie krwi. Jemioła jest też wykorzystywana do naturalnych sposobów na obniżenie ciśnienia. Do tego może przyczynić się do obniżenia ciśnienia krwi i zwolnienia rytmu serca. Wykazuje też delikatne działania moczopędne, uspokajające i przeciwzapalne. Jemioła pośrednio może mieć wpływ na przemianę materii, choć nie jest to jej główne działanie.
Jemioła pospolita – zastosowanie
Ta niesamowita roślina jest wykorzystywana zarówno do produkcji leków, preparatów leczniczych, jak i kosmetyków. Poniżej wyjaśniamy, jak można ją stosować i na co pomaga.
Jemioła w medycynie
Wyciągi i sok z jemioły można stosować wewnętrznie tylko pod nadzorem lekarza. Podaje się je przy nadciśnieniu I i II stopnia oraz podczas leczenia nowotworów. A także przy niewydolności krążenia, przyspieszonym biciu serca i miażdżycy. Jemioła swoje zastosowanie znajduje również podczas zaburzeń związanych z menopauzą oraz nadmiernym krwawieniem podczas miesiączki.
Zewnętrznie stosuje się jemiołę jako dodatek do kąpieli lub nasiadówek w chorobach kobiecych. w celu rozluźnienia. Na obolałe mięśnie po wysiłku fizycznym można użyć maści końskiej chłodzącej, która dzięki jemiole wzmacnia naczynia krwionośne.
Jemioła w kosmetyce
Niektóre szampony do włosów o działaniu przeciwłupieżowym są wzbogacane o jemiołę. Omawiana roślina sprzyja zamykaniu się nadmiernie rozszerzonych porów, reguluje wydzielanie sebum i wygładza skórę. Dlatego jest składnikiem kremów i emulsji do ciała.
Podsumowanie
Jemioła wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych. Była chętnie wykorzystywana w medycynie ludowej. Wewnętrznie należy ją stosować z umiarem i po uprzedniej konsultacji z lekarzem, ponieważ jemioła może się okazać dla nas trująca. Współcześnie jest wykorzystywana do produkcji maści na obolałe mięśnie oraz do kosmetyków. Jest również stosowana podczas terapii nowotworowych.
Źródła:
1. D. Kabzińska, „Jemioła – znany, nieznany sprzymierzeniec w leczeniu onkologicznym”, MTZ Clinical Research, https://mtz-clinical.pl/wp-content/uploads/2017/07/MTZ_Jemio%C5%82a.pdf, Dostęp dn. 06-11-2024 r.
2. J. A. Kozłowski, T. Wielgosz, J. Cis, „Zioła z apteki natury”, Wydaw. Publicat, Poznań 2008, str. 72
3. „Jemioła i jej moc”, Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, https://www.ogrod.uw.edu.pl/jemiola-i-jej-moc/, Dostęp dn. 06-11-2024 r.
4. M. Emanuel Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, wydaw. Mateusz E. Senderki, Podkowa Leśna 2017, str. 314-315
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
