Cykoria podróżnik – właściwości i zastosowanie
Cykoria podróżnik należy do ziół leczniczych z rodziny astrowatych. W literaturze fachowej występuje pod łacińską nazwą cichorium intybus. Potocznie jest określana podróżnikiem błękitnym lub lekarskim, a także cykorią polną oraz cykorią dziką. W dalszej części artykułu wyjaśniamy, jak rozpoznać to ziele i gdzie można je znaleźć.
Jak wygląda cykoria podróżnik?
Cykoria podróżnik to wieloletnia roślina, która w zależności od warunków osiąga do około 120 cm wysokości. Jej łodyga jest cienka i sztywna oraz słabo ulistniona. Górne liście są lancetowate i drobne, natomiast dolne są większe i tworzą rozetę. Kwiaty najczęściej mają niebieski kolor, rzadziej biały lub różowy. Zebrane są w koszyki o średnicy 3-4 cm i wyrastają z wierzchołków łodygi i w kątach liści. Owocem jest jasnobrązowa lub ciemna niełupka. Cykoria podróżnik ma długi i mięsisty korzeń palowy. W całej roślinie, a zwłaszcza w korzeniu występuje mleczny sok, tzw. lateks.
Gdzie rośnie cykoria podróżnik?
W Polsce cykoria podróżnik rośnie na terenie całego kraju. Najczęściej można ją dostrzec na poboczach, miedzach, pastwiskach i nieużytkach. Preferuje zarówno kamieniste, piaszczyste, jak i gliniaste podłoże. Dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych, ewentualnie półcienistych. Poza Europą cykoria podróżnik występuje również w południowej Afryce i Azji. Rozprzestrzeniła się też w obu Amerykach oraz Nowej Zelandii.
Cykoria podróżnik – jak zbierać i suszyć?
Z cykorii podróżnik można pozyskiwać zarówno kwiaty, liście, jak i korzenie. W zależności od wybranego surowca zbioru dokonuje się w różnych terminach. Po wysuszeniu cykorię najlepiej przesypać do szczelnych pojemników – szklanych lub ceramicznych. Gotowy susz przechowujmy w ciemnej szafce, aby promienie słoneczne nie osłabiły jego właściwości.
Cykoria podróżnik – kwiaty i ziele
Roślina kwitnie od lipca do września. Kwiaty cykorii podróżnik zbieramy w rozkwicie, a ziele na początku kwitnienia. Surowiec suszmy w 40°C za pomocą suszarki lub uchylonego piekarnika.
Cykoria podróżnik – korzeń
Korzenie cykorii podróżnik zbieramy na początku wiosny lub jesienią. Oczyszczamy je z nadmiaru ziemi i zbutwiałych elementów. Następnie usuwamy nadziemne części. Całość myjemy, kroimy na mniejsze kawałki i suszymy w 40°C.
Jakie substancje czynne ma cykoria podróżnik?
Do podstawowych substancji aktywnych w cykorii podróżnik należą laktucyna, inulina, żywice i pektyny. Dodatkowo cholina, fenolokwasy, fitosterole, witaminy (A, B1, B2 i C) i sole mineralne (potas, żelazo i wapń). Co istotne, w kwiatach znajdują się również antocyjany i flawonoidy.
Cykoria podróżnik – właściwości lecznicze
Cykoria podróżnik wykazuje szereg właściwości zdrowotnych, np. żółciopędne, przeciwzapalne i moczopędne. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz reguluje przemianę materii. Wspiera pracę wątroby i układu pokarmowego. Dodatkowo wykazuje właściwości przeciwzapalne.
Korzeń cykorii podróżnika – właściwości
Korzeń cykorii podobnie, jak jej ziele, pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Dzięki temu wspiera trawienie. Jest źródłem inuliny, naturalnego prebiotyku, który wspomaga prawidłową pracę jelit. Wykazuje też lekkie działanie przeczyszczające. Dzięki obecności związków goryczkowych pobudza apetyt i poprawia metabolizm.
Cykoria podróżnik – zastosowanie
Ze względu na liczne właściwości prozdrowotne cykoria podróżnik znajduje zastosowanie nie tylko w medycynie, lecz także w kuchni i ogrodnictwie.
Cykoria podróżnik w medycynie
Składniki aktywne cykorii podróżnik sprawiają, że jest ona wykorzystywana w ziołolecznictwie oraz przemyśle farmaceutycznym. Z uwagi na sposób aplikacji preparatów wyróżniamy 2 sposoby zastosowania cykorii:
- Zewnętrzny – podczas problemów skórnych.
- Wewnętrzny – wyciągi wodne z cykorii bywają stosowane podczas ogólnego osłabienia, zapalenia dróg moczowych, uszkodzenia wątroby, stanach zapalnych pęcherzyka i dróg żółciowych oraz podczas zaburzenia trawienia. W ziołolecznictwie cykoria podróżnik jest też używana podczas braku apetytu u dorosłych.
Cykoria podróżnik w kuchni
Surowe liście cykorii podróżnik można dodawać do sałatek, można je również gotować i podawać jako jarzynę do obiadu. Wysuszone i zmielone korzenie stanowią dodatek do kawy zbożowej.
Cykoria podróżnik w ogrodzie
Ciekawostką może być fakt, że kwiaty cykorii podróżnik otwierają się, gdy oświetlają je promienie słoneczne, a zamykają się na wieczór. Z tego względu mogą stanowić ciekawą ozdobę zegarów słonecznych w ogrodzie.
Cykoria podróżnik kwiaty – zastosowanie
Choć największą popularnością cieszy się korzeń cykorii podróżnik, warto zwrócić uwagę także na jej kwiaty. Tradycyjnie stosuje się je jako środek pobudzający apetyt oraz wspierający pracę układu pokarmowego. Mogą być pomocne przy dolegliwościach takich jak kamica żółciowa, zapalenie żołądka czy jelit. Znajdują również zastosowanie wspomagające przy problemach z zatokami, a zewnętrznie – w przypadku drobnych skaleczeń i siniaków.
Napar z korzenia cykorii – przepis
Cykoria to bezkofeinowy zamiennik kawy, który smakiem przypomina jej klasyczną wersję – świetnie smakuje również z mlekiem. Na jej bazie można przygotować napar, pomocny przy braku apetytu i dolegliwościach trawiennych. Poniżej umieściliśmy przepis.
Składniki:
- 2 łyżki sproszkowanego korzenia cykorii
- 2 szklanki wrzątku
Przygotowanie:
Do szklanki wsypujemy sproszkowany korzeń cykorii i zalewamy wrzątkiem. Całość przykrywamy spodkiem i odstawiamy na kwadrans do zaparzenia. Przecedzony napój można pić 3-4 razy dziennie przed posiłkiem.
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia stanu zdrowia, zalecana jest pilna wizyta u lekarza. Jeśli nie mamy dostępu do cykorii podróżnik, to możemy skorzystać z aptecznych produktów na trawienie, np. Liv 52.
Cykoria podróżnik – przeciwwskazania i środki ostrożności
Cykorii nie powinny stosować osoby uczulone na jej składniki aktywne lub inne rośliny z rodziny astrowatych. W przypadku kamicy żółciowej przed rozpoczęciem stosowania preparatów z cykorią warto skonsultować się z lekarzem. Nie zaleca się również stosowania cykorii podróżnik u dzieci poniżej 12. roku życia.
Cykoria podróżnik w ciąży
Ze względu na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa, cykorii podróżnik nie powinny stosować kobiety w ciąży oraz matki karmiące.
Cykoria podróżnik – możliwe działania niepożądane
Cykoria podróżnik, choć dobrze tolerowana przez większość osób, u niektórych może działać drażniąco na przewód pokarmowy. Dotyczy to głównie surowców stosowanych w większych ilościach.
Podsumowanie
Cykoria podróżnik to popularne w Polsce ziele, choć często bywa uznawana za chwast. Może wspomagać apetyt, trawienie oraz pracę wątroby. Roślina znajduje zastosowanie w lecznictwie, kuchni i ogrodnictwie. Przed jej zastosowaniem zaleca się konsultację lekarską, zwłaszcza w przypadku równoczesnego stosowania leków lub suplementów – pozwoli to uniknąć ewentualnych interakcji.
Źródła:
A. Jakimiuk, „Roślina niczym znak drogowy”, Lasy Państwowe, https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/roslina-niczym-znak-drogowy, dostęp dn. 31.10.2025 r.
„Cykoria podróżnik — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie”, Kto ma lek, https://ktomalek.pl/ziolopedia/cykoria-podroznik-wlasciwosci-lecznicze-dzialanie-zastosowanie/w-628#cykoria-podroznik-jako-alternatywa-kawy, dostęp dn. 31.10.2025 r.
J. Kozłowski, T. Wielgosz, J. Cis, „Zioła z apteki natury. Polskie zioła dla zdrowia i urody”, Wydaw. Publicat S.A., 2013 r., str. 53
M. E. Senderski, „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, Wydaw. Mateusz E. Senderski, Wydanie III, Podkowa Leśna 2017 r., str. 242-244
M. Koziarska, „Cykoria podróżnik (Cichorium intybus L.) – jakie ma właściwości i zastosowanie?”, RadioKlinika, https://radioklinika.pl/cykoria-podroznik-wlasciwosci-zastosowanie/, dostęp dn. 31.10.2025 r.
Ten tekst został napisany w celu informacyjnym i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
