Fizjoterapia uroginekologiczna. Kto, kiedy i z jakimi problemami zdrowotnymi powinien udać się do specjalisty?

Fizjoterapia to zbiór technik mających na celu poprawę lub przywrócenie czynności ruchowych w różnych obszarach ciała. Od kilku lat popularność zyskuje fizjoterapia uroginekologiczna. I słusznie, ponieważ problemy zdrowotne w obszarze urologicznym i ginekologicznym były do niedawna zaniedbywane. Tymczasem do fizjoterapeuty zgłaszać się można z całym spektrum dolegliwości i problemów zdrowotnych. Na czym polega terapia uroginekologiczna, kiedy udać się na konsultację i czy jest to dziedzina zarezerwowana wyłącznie dla pacjentek-kobiet?

Rehabilitacja uroginekologiczna w nietrzymaniu moczu

W normalnych warunkach oddawanie moczu odbywa się w sposób kontrolowany. Cewka moczowa otwiera się i zamyka dzięki sygnałowi wysyłanemu z pęcherza do mózgu, po którym możemy rozluźnić mięśnie dna miednicy. W wyniku urazów, porodu lub zmian hormonalnych związanych z wiekiem ten proces jest zaburzony, a mięśnie same ulegają rozkurczeniu. Proces nietrzymania moczu może być ograniczony do kilku kropel lub dopuszczać całkowite opróżnienie pęcherza.

Jeśli nietrzymanie moczu spowodowane jest wypadnięciem narządów rodnych (np. w wyniku porodu lub genetycznych problemów z synteza kolagenu), konieczna jest interwencja chirurgiczna, której celem jest przywrócenie w jak największym stopniu prawidłowych funkcji układu moczowego i rozrodczego. Natomiast, jeżeli nietrzymanie moczu wynika z rozluźnienia mięśni dna miednicy, jednak nie wynika z przemieszczenia narządów wewnętrznych, warto skonsultować się z fizjoterapeutą. Specjalista fizykalnie zbada napięcie mięśni przez skórę oraz wskaże, jakie ćwiczenia należy wykonywać, aby z powrotem „nauczyć” mięśnie prawidłowej pracy.

Proces przywracania funkcji układu moczowego nie trwa krótko i niekiedy potrzebne są dodatkowe konsultacje. Czas stosowania terapii oraz liczba dodatkowych spotkań jest indywidualna i zależy od możliwości osoby ćwiczącej, czasu poświęconego na ćwiczenia oraz fizycznej mobilności pacjenta.

Fizjoterapia ginekologiczna w ciąży

Każdej ubezpieczonej w NFZ kobiecie w Polsce przysługuje indywidualna edukacja przedporodowa u położnej środowiskowej. W czasie spotkań można dowiedzieć się o technikach przygotowań do porodu, ćwiczeniach mogących wspomóc sprawny i aktywny poród oraz tego, jak potencjalne uniknąć pęknięć czy nacięć krocza. Jednak tę samą wiedzę można wynieść ze spotkań z doświadczonym fizjoterapeutą uroginekologicznym. Dowiemy się z nich, jakie pozycje można przyjmować podczas porodu, jak ćwiczyć mięśnie dna miednicy przed porodem i w jaki sposób uelastycznić krocze. Ponadto, w ostatnich tygodniach przed porodem wielu kobietom doskwierają bóle kręgosłupa, spojenia łonowego, stawów czy zbyt intensywne parcie na stolec. Wiele z nich wyeliminuje fizjoterapia uroginekologiczna w ciąży.

Fizjoterapia uroginekologiczna po porodzie naturalnym i cesarskim

Jedną z konsekwencji porodu naturalnego, o której do niedawna jeszcze niewiele się mówiło, jest rozejście spojenia łonowego. Występuje, gdy doszło do nadmiernego obciążenia dziecka na spojenie lub w wyniku zmian hormonalnych. Charakteryzuje się bólem, nawet po połogu oraz problemami z poruszaniem. Do rozejścia spojenia może zacząć dochodzić jeszcze w ciąży, jeśli obciążenie wód płodowych czy samego płodu jest zbyt duże.

Inną sytuacją, w której potrzebna jest konsultacja fizjoterapeuty uroginekologicznego, jest rozejście mięśnia prostego brzucha. Może wystąpić ono zarówno po porodzie naturalnym, jak i poprzez cesarskie cięcie. Proces ten jest fizjologiczny i następuje naturalnie w końcówce ciąży, jednak u zdrowej osoby, mięsień wróci do dawnej formy po jakimś czasie od porodu. W terapii rozejścia mięśnia prostego, terapeuta wskaże, jak masować i jak ćwiczyć ten obszar ciała, a także, co bardzo ważne, jakich ćwiczeń należy z początku unikać.

W przypadku cięcia cesarskiego, fizjoterapia jest bardzo ważna z punktu widzenia mobilizacji blizny. Chociaż ta zewnętrzna może się pięknie goić, nie wolno zapominać o bliznach na macicy oraz wewnętrznych tkankach skórnych czy mięśniach, które zostały przecięte w czasie operacji. Fizjoterapia w tym przypadku pozwoli uniknąć zrostów, które gdy stają się nieelastyczne, mogą powodować w przyszłości dyskomfort, ból i problemy zdrowotne.

Nawet jeśli młoda mama nie odczuwa na razie dolegliwości w kwestii rozejścia mięśnia brzucha ani w spojeniu łonowym, dobrze, aby zgłosiła się do fizjoterapeuty, który oceni kondycję tkanek wewnętrznych. Kolejne ciąże będą pogłębiały niewyleczony pierwotnie stan, co utrudni terapię w późniejszych latach.

Fizjoterapia a problemy ze współżyciem

Wiele kobiet wstydzi się przyznać, że nie odczuwa przyjemności lub wręcz doświadcza bólu podczas współżycia. Wynika to z tabu, które przez lata narastało wokół tematu intymności kobiet, a które powoli jest zrzucane w ramach edukacji seksualnej. Wiele z pań, które się z tym zmagają często wini siebie, twierdząc, że to z nimi „coś jest nie tak”, chociaż nie potrafią trafnie wskazać potencjalnej przyczyny.

Tymczasem, to nie kobieta jest winna tego, a fizjologia, którą można naprawić. Brak orgazmu czy ból w czasie współżycia – dyspareunia, spowodowana może być obniżeniem narządów rodnych, blizną po nacięciu czy pęknięciu krocza, obniżonym lub wzmożonym napięciem mięśni miednicy czy w obrębie ujścia pochwy, zrostami po zabiegach ginekologicznych. W przypadku endometriozy ból towarzyszyć może jej tak w czasie współżycia, jak i w wykonywaniu codziennych czynności. W takim wypadku fizjoterapeuta również może wskazać potencjalną przyczynę i zalecić odpowiednie ćwiczenia. Wytypuje także rodzaje aktywności fizycznej, które nie są wskazane dla kobiet z tego typu dolegliwościami, np. ćwiczenia na trampolinie. W dłuższej perspektywie, fizjoterapia uroginekologiczna ma za zadanie przywrócić odczuwanie przyjemności ze współżycia lub przynajmniej wyeliminowanie bólu. Natomiast, jeśli fizjoterapeuta nie będzie w stanie pomóc, zaleci konsultację z chirurgiem.

Uroginekologiczna fizjoterapia w otyłości brzusznej

Otyłość brzuszna może mieć wiele przyczyn, jednak jedną z częściej występujących jest nieprawidłowy metabolizm glukozy i tłuszczy (insulinooporność, cukrzyca, etc.). Polega ona na tym, że nawet przy odchudzaniu i sukcesach w innych partiach ciała, brzuch nadal wygląda na wzdęty lub charakteryzuje się go jako bardzo wystający względem reszty ciała. Jeżeli dieta i ćwiczenia nie działają odpowiednio do poniesionych wysiłków w obrębie jamy brzusznej, może to również być spowodowane rozejściem mięśni brzucha. W tym przypadku prawidłowo dopasowaną dietę jak najbardziej należy kontynuować, jednak może być niezbędne wprowadzenie zmian w treningu. Fizjoterapeuta nauczy, jak wspomagać mięśnie, ile serii i jak często wykonywać, aby zmobilizować mięśnie brzucha do lepszej pracy.

Fizjoterapia uroginekologiczna przed i po operacji

Każda operacja w obrębie brzucha czy na narządach rodnych oznacza konieczność rozcinania powłok skórnych i mięśni. Jeżeli zabieg jest planowany, można wcześniej skonsultować się z fizjoterapeutą w celu przygotowania mięśni w jamie brzusznej do leczenia. Pomoże to uelastycznić tkankę mięśniową, co okaże się przydatne i ułatwi późniejszą rehabilitację. Pod tym względem z usług fizjoterapeuty uroginekologicznego mogą skorzystać również mężczyźni. Podobnie jest w przypadku operacji ortopedycznych, po których lekarze wręcz zalecają konsultację z fizjoterapeutą w celu przywrócenia mobilności.

Jeśli przed operacją nie doszło do takiej konsultacji, nic straconego. Po upływie niezbędnego do regeneracji pozabiegowej czasu również można przystąpić do ćwiczeń. Należy jednak wybrać specjalistę, a nie bazować na filmach w internecie, ponieważ to fizjoterapeuta jest w stanie ocenić stan powłok brzusznych, a niekiedy może wykonać USG.

Rehabilitacja uroginekologiczna w starszym wieku

Przyjęło się uważać, że fizjoterapia ginekologiczna jest przeznaczona dla młodych kobiet w ciąży lub po porodzie. Nic bardziej mylnego! Także u starszych pań i panów może przynieść bardzo dobre efekty. Osoby starsze, niezależnie od wieku, mogą zgłaszać się do gabinetu z problemami takimi jak nietrzymanie moczu, uszkodzenie mięśni dna miednicy, przed i po operacjach urologicznych, rozstępy mięśni, zaburzenia erekcji, jeśli wynikają one z przebytych zabiegów chirurgicznych czy brak satysfakcji z aktywności seksualnej.

Fizjoterapia ginekologiczna – jak przebiega wizyta?

Spotkanie z fizjoterapeutą uroginekologicznym można odbyć w gabinecie specjalisty lub we własnym domu. Druga opcja ma tę przewagę, że terapeuta będzie mógł wskazać najlepsze miejsce do ćwiczeń oraz same ćwiczenia dostosowane do warunków swojego pacjenta. Oceni również miejsce, w którym pacjent/pacjentka śpi i przebywa przez większość czasu, postawę podczas wykonywania codziennych czynności i zasugeruje niezbędne zmiany. Wizyta domowa jest również wskazana dla osób z ograniczoną mobilnością oraz matek karmiących piersią na żądanie, u których laktacja nie jest jeszcze ustabilizowana.

Ćwiczenia najczęściej odbywają się na podłodze, najlepiej na macie lub na specjalnym stole do fizjoterapii. Kręgosłup powinien być właściwie podparty podczas ćwiczeń, dlatego zbyt miękkie podłoże nie będzie stanowiło dla niego wsparcia. Podczas wizyty, poza ćwiczeniami, pacjent nauczy się również prawidłowo oddychać, ponieważ świadome oddychanie wspomaga proces regeneracji i gojenia mięśni. Najczęściej konsultacja trwa od 45 minut do godziny.

Na pierwszą wizytę na pewno warto przygotować wszelkie wykonane wcześniej badania obrazowe związane z obszarem ciała, który ma być rehabilitowany. Wyniki badań laboratoryjnych oraz dokumentacja medyczna również się przydadzą, szczególnie jeśli do fizjoterapii przystępujemy po operacji. Warto zawczasu prowadzić dzienniczek, w którym zapisuje się objawy związane z problemem zdrowotnym, np. oddawanie moczu (jak często, jakie problemy mu towarzyszą, nietrzymanie moczu), ból w spojeniu łonowym (w jakich okolicznościach, jaki ciężar się przenosiło, jaki dystans się przebyło), bóle mięśni i kręgosłupa.

• feminost • tena lady discreet • tena lady super • tena lady maxi • leki na układ moczowy