Korzeń pełen zdrowia: chrzan.

Chrzan znany jest w polskiej kuchni od kilkuset lat, jednak na stole ląduje stosunkowo nieczęsto. Z pewnością zjadamy go najwięcej podczas świąt wielkanocnych, jednak czy wiadomo, dlaczego? Jakie właściwości zdrowotne ma chrzan, jak go obrabiać, by zachował ich jak najwięcej oraz czy można w jakiś sposób urozmaicić jego formę, by spożywać go częściej?

Czym właściwie jest chrzan?

Korzeń ten należy do rodziny Brassicaceae. Najwcześniejsze doniesienia na jego temat przywołują Europę Południową i Azję Zachodnią jako jego ojczyznę i od wielu lat stosowany jest zarówno w kuchni, jak i w medycynie tradycyjnej. Jego charakterystyczny, ostry smak wynika ze sposobu, w jaki uwalniane są enzymy rozbijające sinigrynę znajdującą się w roślinie. Zapach ten w najczystszej postaci atakuje najpierw oczy i błony śluzowe nosa, co nie każdemu może odpowiadać. Chrzan tarty bez dodatków jest dla wielu osób nie do przełknięcia.

Zdrowy chrzan

Korzeń chrzanu jest niezwykle bogaty w składniki mineralne i odżywcze, między innymi błonnik pokarmowy, witaminę C, foliany, potas, wapń, magnez, cynk i mangan. Zawiera również bardzo silne enzymy jak sinigryna i glukozynolan. Z tego powodu jest to jeden z najpotężniejszych warzyw zwiększających odporność. Izotiocyjanian i sinigryna to substancje chemiczne, które mają silne właściwości antyoksydacyjne, co sprawia, że wpływają pozytywnie na układ immunologiczny, stymulując produkcję białych krwinek. Witamina C działa korzystnie na układ naczyniowy, a także zwalcza już istniejące wolne rodniki w organiźmie. Z tego też powodu chrzan jest przez niektórych lekarzy polecany jako element diety podczas stosowania terapii przeciwnowotworowej.

Niektóre badania wykazały, że zawarte w chrzanie substancje chemiczne mogą stanowić doskonałą ochronę przed drobnoustrojami oraz infekcjami bakteryjnymi, powodowanymi między innymi przez Listerię, E.coli i Staphylococcus. Na szczególną uwagę w tym aspekcie zasługuje izotiocyjanian allilu (1).

Dla odchudzających się

Chociaż chrzanu nikt nie podaje jako głównego elementu posiłku, jest to bardzo dobra alternatywa dla tłustych i często niezdrowych dodatków w kuchni. Chrzan zawiera jedynie 6 kcal na porcję i nie ma w ogóle tłuszczu. Ilość kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 jest natomiast imponująca, dlatego osoby walczące na co dzień z wysokim cholesterolem zdecydowanie powinny go jeść. Chrzan zawiera białko, co może pomagać w osiągnięciu uczucia sytości — bardzo przydatnego osobom, które uskarżają się na niepohamowany głód. Stąd właśnie teoria, że chrzan a odchudzanie się nie wykluczają.

Dla nadciśnieniowców

Chrzan właściwości zdrowotne wykazuje również u osób z wysokim ciśnieniem krwi. Zawiera on bardzo dużo potasu, który jest uznanym środkiem walki z hipertensją. Pierwiastki i minerały najlepiej wchłaniane są przez organizm z pożywienia, dlatego dodatek chrzanu do posiłków jest polecany osobom z nadciśnieniem. Można więc z tego wysnuć wniosek, że chrzan pośrednio obniża ciśnienie, poprawiając tym samym pracę serca i regulując gospodarkę elektrolitową, i odżywczą między komórkami.

Dla lepszego trawienia

Na każdym wielkanocnym stole w Polsce musi znaleźć się chrzan. Nasze babcie miały doskonały pomysł na to, jak pomóc naszym żołądkom przetrawić połacie pysznego, chociaż niezdrowego, jedzenia. Kiełbasy, mięsa, sałatki jarzynowe i ogromne ilości jajek — to wszystko sprawia, że już po śniadaniu nie jesteśmy w stanie wstać z fotela. Jedną z najbardziej docenianych właściwości chrzanu jest bowiem pobudzanie układu pokarmowego do pracy, a wątroby – do produkcji żółci. Substancje fitochemiczne obecne w chrzanie stymulują gruczoły w organiźmie, w tym te odpowiedzialne za produkcję śliny, soków żołądkowych i jelitowych. W połączeniu z błonnikiem obecnym w tej samej roślinie, chrzan stymuluje mięśnie gładkie do ruchu perystaltycznego, tym samym łagodząc problemy trawienne i zmniejszając występowanie zaparć.

Dla odporności w ciąży

Chrzan zawiera dużo kwasu foliowego, tak potrzebnego przy planowaniu ciąży oraz w jej pierwszych trzech miesiącach. To sprawia, że polecany jest zarówno w zdrowej diecie kobiety ciężarnej, jak również jako środek naturalnie wspomagający w przeziębieniach i chorobach zatok. Spożycie go jednak nie powinno być zbyt duże, dlatego najlepiej poradzić się lekarza przed zastosowaniem go w ramach suplementacji lub samoleczenia.

Chrzan w kuchni

W Polsce niezwykle popularne jest podawanie chrzanu jako ćwikły — startych buraków z dodatkiem chrzanu, cukru, soli i soku z cytryny. Poza tym starty chrzan w niewielkiej ilości dodawany jest do sałatek jarzynowych lub mieszany z majonezem czy jogurtem naturalnym. W tej formie najłatwiej go dostać w sklepach. Warto przy tym zauważyć, że słoiczek sosu chrzanowego powinien zawierać przynajmniej 60% tego korzenia.

Z reguły jesteśmy zaznajomieni z korzeniem, jednak część zielona rośliny, czyli liście, również mają bogate zastosowanie w kuchni. Wielbiciele kuchni azjatyckiej mogą użyć ich jako zamiennika glonów i cienko pokroić, aby stworzyć dalekowschodnią sałatkę. Liście chrzanu są bardzo często dodawane do domowych kiszonek i konserw, szczególnie ogórków. Co więcej, jeśli nie w głowie nam spożywanie zielonych liści chrzanu, można je wykorzystać do przedłużania trwałości produktów spożywczych, np. w lodówce albo podczas podróży.

• angocin anti infekt n tabletki • weleda belebendes • zioła lecznicze • zioła na odchudzanie • zioła na krążenie