Wpływ snu na organizm: zdrowie, urodę, odchudzanie

Każdemu może czasem zdarzyć się nieprzespana noc. Regularne niedosypianie bywa jednak poważnym problemem, który niesie ze sobą wiele negatywnych skutków dla zdrowia i urody. Jaki jest wpływ snu na organizm? Co ma wspólnego sen z funkcjonowaniem układu nerwowego i układu krążenia, prawidłową wagą oraz odpornością na sezonowe infekcje?

Ile powinniśmy spać?

Potrzeby dotyczące snu zmieniają się w zależności od wieku. Niemowlęta w pierwszych trzech miesiącach życia powinny przesypiać nawet 17 godzin na dobę. Najmniejsza potrzeba snu występuje u seniorów, jednak nawet w przypadku osób powyżej 65 roku życia czas nocnej regeneracji nie powinien trwać krócej niż 7 godzin. Rekomendacje dla osób dorosłych różnią się nieco w zależności od źródła, jednak najczęściej mieszczą się w zakresie od 7 do 9 godzin na dobę. Należy przy tym mieć na uwadze, że każdy człowiek jest nieco inny. Jednym z wyznaczników, które mówią czy długość snu była odpowiednia, jest nasze samopoczucie na następny dzień. Wpływ snu na organizm człowieka jest bardzo znaczący. Już po jednej nieprzespanej nocy mogą wystąpić doraźne dolegliwości takie jak senność, bóle głowy. Pojawiają się wahania nastroju oraz rozdrażnienie. Niewyspanie można też zaobserwować gołym okiem. Skóra staje się blada, a prześwitujące przez nią naczynia krwionośne bardziej widoczne w postaci cieni pod oczami. W perspektywie długoterminowej brak snu może przełożyć się zarówno na stan zdrowia, jak i jakość funkcjonowania na co dzień.

Jak brak snu wpływa na organizm?

Sen wpływa przede wszystkim na gospodarkę hormonalną, reguluje procesy metaboliczne, apetyt, proces wzrostu. Oddziałuje na pracę mózgu, funkcjonowanie układu nerwowego i immunologicznego. Może ułatwić lub utrudnić osiąganie sukcesów w pracy zawodowej i szkole, budowanie relacji interpersonalnych, uzyskiwanie satysfakcjonujących wyników sportowych.

Podczas snu regeneruje się zarówno umysł, jak i ciało. To właśnie w nocy mózg przetwarza wspomnienia i zapamiętuje informacje zgromadzone w trakcie dnia. Sen wpływa także na funkcje poznawcze oraz reguluje poziom emocji. Umożliwia utrzymanie koncentracji i skupienia na najwyższym poziomie w trakcie pracy lub nauki. Mała ilość snu może przekładać się na zmniejszoną czujność i spowolnione reakcje, co nasila ryzyko popełnienia różnego rodzaju błędów lub powodowania wypadków. Rozdrażnienie z kolei prowadzi często do kłótni z domownikami czy współpracownikami. W nocy następuje odbudowa uszkodzonych mięśni, co wpływa na siłę i sprawność fizyczną, a u sportowców jest ważnym elementem budowania masy mięśniowej. Regeneruje się także skóra, dzięki czemu dłużej zachowuje jędrność, naturalne nawilżenie oraz promienny wygląd.

Wpływ braku snu na organizm można rozpatrywać również pod kątem wzrostu ryzyka występowania różnego rodzaju chorób. Należą do nich:

Nadciśnienie tętnicze

Podczas snu regulowane jest ciśnienie krwi. Kiedy regularnie go brakuje wzrasta poziom hormonu stresu i mogą pojawić się problemy z nadciśnieniem. Nieleczone nadciśnienie może uszkadzać naczynia krwionośne, ale także niekorzystnie wpływać na pracę serca i nerek. Prowadzi do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego takich jak miażdżyca, udar mózgu, zawał serca.

Cukrzyca typu 2

Ciągłe niedosypianie może wpływać na odpowiedź organizmu na działanie insuliny – hormonu odpowiedzialnego za regulowanie poziomu cukru w organizmie. Wzrost stężenia glukozy we krwi zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia się cukrzycy typu 2.

Otyłość

Wpływ snu na pracę układu hormonalnego dotyczy również regulowania procesu wydzielania hormonu głodu i hormonu sytości. Zaburzenia w tym zakresie oraz wzrost apetytu sprzyjają rozwojowi otyłości będącej jednym z czynników ryzyka występowania wielu chorób przewlekłych.

Infekcje wirusowe

Obok zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej sen jest jednym z podstawowych elementów budowania naturalnej odporności człowieka. Jego brak obniża skuteczność z jaką układ immunologiczny jest w stanie bronić się przed infekcjami sezonowymi. Duża ilość odpoczynku jest ważna również przy pierwszych objawach przeziębienia, aby zatrzymać rozwój choroby i wspomóc organizm w walce ze szkodliwymi patogenami. Mała ilość snu przez długi okres czasu może prowadzić do utrzymywania się stanu zapalnego w organizmie.

Warto wspomnieć, że brak snu jest szczególnie niebezpieczny dla osób, które chorują na zaburzenia lękowe lub depresję. Może nasilać objawy choroby i utrudniać leczenie.

Jak brak snu wpływa na organizm:

• Spadek koncentracji, trudności ze skupieniem się
• Nerwowość
• Większa podatność na stres
• Obniżenie odporności
• Zaburzenia w pracy układu hormonalnego
• Wzrost ryzyka występowania chorób, m.in. cukrzycy, nadciśnienia, udaru mózgu, depresji
• Nasilenie objawów niektórych chorób psychicznych
• Przyrost wagi i wzrost apetytu
• Przedwczesne starzenie się skóry
• Spadek libido.

Sen a odchudzanie

Godzina snu pozwala spalić około 70 kalorii. Jego wpływ na odchudzanie jest jednak zupełnie inny. Skutkiem braku odpowiedniej ilości snu są zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu układu hormonalnego. W rezultacie wzrasta apetyt w trakcie dnia. Dzieje się tak, ponieważ w organizmie maleje m.in. poziom leptyny – hormonu sytości produkowanego przez komórki tłuszczowe. Jego działanie pomaga kontrolować prawidłową masę ciała, z kolei brak może powodować jej przyrost. Regularny brak snu sprzyja więc sytuacji, w której codzienne zapotrzebowanie energetyczne jest przekraczane. Dodatni bilans kaloryczny powoduje z kolei przyrost wagi.

Zaburzenia snu mogą wpływać nie tylko na ilość spożywanych posiłków, ale też to, co jemy. Po nieprzespanej nocy zwiększa się ochota na słodycze i wysokokaloryczne przekąski. Kiedy jesteśmy zmęczeni lub rozdrażnieni szukamy produktów, które szybko dodadzą energii lub w przypadku obniżonego samopoczucia dodatkowo poprawią nastrój. Późne chodzenie spać może również utrudniać spożywanie regularnych posiłków. Wstając późno wiele osób rezygnuje np. ze śniadania, co następnie może prowadzić do objadania się wieczorem.

Kiedy organizm nie ma możliwości na pełną regenerację w nocy, w dzień pojawia się zmęczenie. Ćwiczenia są wykonywane z mniejszą intensywnością lub następuje całkowita rezygnacja z aktywności fizycznej.

Wpływ snu na organizm jest znaczący na różnych płaszczyznach jego funkcjonowania. Podobnie jak długość snu, ważna jest również jego jakość. Niestety wiele osób, cierpi na problemy z zasypianiem. W wyciszeniu organizmu mogą pomóc preparaty na sen oparte na ziołowych składnikach (m.in. kozłek lekarski, melisa, lawenda, dziurawiec, szyszki chmielu), które pozwalają opanować nadmierne pobudzenie. Sprawdzą się szczególnie w przypadku kiedy np. nadmierny stres w miejscu pracy lub kłopoty w życiu prywatnym utrudniają odprężenie się wieczorem. Jeśli trudności nie mijają warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ bezsenność sama w sobie również może być objawem choroby.

Przeczytaj także: Sposoby na problemy z zasypianiem.