Arnika górska zastosowanie i właściwości lecznicze
Jak wygląda arnika górska?
- bylina ma grube walcowate kłącze, z którego odchodzą liczne korzenie
- liście odziomkowe są grube i mięsiste, mają kształt eliptyczny i ułożone są w kształt rozety. Na ich powierzchni można dostrzec krótkie owłosienie. Natomiast liście łodygowate ułożone są naprzeciwlegle i maleją ku górze
- łodyga jest wzniesiona prosto do góry i sporadycznie rozwidla się u szczytu. Osiąga do 30 centymetrów wysokości
- pomarańczowy kwiatostan tworzy koszyczek o średnicy do 8 cm. Nabrzeżne kwiaty są żeńskie, mają języczkowate płatki. Z kolei środkowe kwiaty są obupłciowe i rurkowane. Kwiatostan charakteryzuje się silnym korzennym aromatem z nutą goryczy i kamfory
- pędy i okrywy kwiatostanowe pokryte są gruczołkami
- owocem jest niełupka z puchem.
Gdzie rośnie arnika górska?
Arnica Montana L. rośnie dziko w Europie Środkowej i Zachodniej, a także w Północnej Ameryce – preferuje teren górzysty ze zwięzłą i gliniastą glebą. W Polsce można ją sporadycznie spotkać w Sudetach i Bieszczadach. Najczęściej rośnie na skrajach lasów, porębach i polankach. Arnika górska jest chroniona w wielu krajach, w tym w naszym, ze względu na jej coraz rzadsze występowanie w stanie dzikim.
Co zawiera arnika górska?
Surowiec zawiera olejki eteryczne, w tym triakontan, tymol oraz tridekadien. Dodatkowo roślina ma swoim składzie chemicznym flawonoidy, między innymi: luteolinę, astragalinę, kempferol, kwercetycynę oraz izokwercytrynę. Zawiera również cholinę, kwas: kawowy, chlorogenowy i galusowy. Do tego związki poliacetylenowe, helenalina, garbniki i gorycze. W kwiatach znajduje się więcej substancji o właściwościach leczniczych niż w kłączu. Oba surowce są stosowane w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym, a także w ziołolecznictwie.
Arnika górska właściwości lecznicze
Ziele arniki może działać pobudzająco, a także pozytywnie wpływać na pracę mięśnia sercowego, pod warunkiem stosowania go pod ścisłą kontrolą lekarską. Kwiaty hamują rozwój bakterii, wzmacniają ścianki naczyń włosowatych, a także zapobiegają powstawaniu przekrwień i zakrzepów żylnych. Zmniejszają również obrzęki, wysięki oraz widoczność siniaków. Arnika stosowana do wewnątrz może zwiększać ciśnienie krwi, a także dodatnio wpłynąć na krążenie w kończynach oraz w mózgu. Surowiec wykazuje delikatne właściwości żółciopędne i moczopędne, a także przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Wchodzi w skład maści arnikowej i bywa też wykorzystywany w homeopatii, a także do produkcji kosmetyków.
Arnica montana zastosowanie
W warunkach domowych arnikę można stosować zewnętrznie w postaci naparu lub nalewki. Z suszonej rośliny przygotowuje się okłady lub kompresy pomocne podczas: stłuczeń, siniaków, krwiaków, reumatyzmu, oparzeń, egzemy i łuszczycy, a także do łagodzenia objawów skórnych po ukąszeniu przez owady. Arnika jest również wskazana podczas zapalenia pochewki ścięgna i stawów. Zawarta w roślinie helenalina wykazuje silne właściwości przeciwzapalne, a do tego pozwala redukować ból i zmniejszać obrzęk podczas schorzeń skórnych. Dodatkowo ogranicza namnażanie się bakterii, przez co może być wykorzystywana podczas zmian atopowych czy trądziku. Dzięki swoim właściwościom roślina jest stosowana do produkcji żelu arnikowego, który sprzyja regeneracji cery. Surowiec stymuluje również przepływ krwi i minimalizuje tworzenie się skrzepów, dlatego jest składnikiem Venal żelu, który łagodzi objawy zmęczonych nóg. Z kolei maść arnikowa może być pomocniczo stosowana podczas leczenia drobnych urazów jak na przykład stłuczeń i zwichnięć.
Odwar z kwiatów arniki – przepis
Odwar z arniki można stosować jako dodatek do kąpieli i okładów. W medycynie ludowej był ceniony jako środek odkażający i wspomagający gojenie się ran. Nie zaleca się jego picia z uwagi na możliwe działania niepożądane i ewentualne interakcje z przyjmowanymi lekami. Przed rozpoczęciem zewnętrznej terapii odwarem z arniki wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem bądź farmaceutą.
Składniki
- 1 łyżeczka rozdrobnionych koszyczków kwiatowych
- 1 szklanka wody
Przygotowanie
Susz należy wsypać do garnuszka, zalać wodą, a następnie gotować przez kilka minut. Następnie całość odstawić na kwadrans, a po tym czasie odwar odcedzić i zastosować do kuracji zewnętrznej. W przypadku braku poprawy zdrowia lub pogorszenia się jego stanu zalecany jest pilny kontakt z lekarzem.
Jak działa arnika na siniaki?
Siniaki powstają na skutek uderzenia, upadku lub ucisku, a te z kolei powodują pęknięcie drobnych naczyń krwionośnych pod skórą. Taki uraz ma cztery etapy gojenia – w pierwszym siniak jest czerwony lub purpurowy, w drugim niebiesko-fioletowy, następnie zielony, a na końcu żółty lub brązowy, by ostatecznie zniknąć. Taka paleta barw na ciele nie wygląda estetycznie, do tego sam siniak boli podczas dotykania. Arnika dzięki zawartym w niej substancjom czynnym zmniejsza stany zapalne, przez co pomaga zminimalizować obrzęk tego typu urazu. Do tego skraca czas gojenia i łagodzi ból. W związku z tym nie dziwi fakt, że żel z arniką może być używany do regeneracji skóry, na której pojawiły się siniaki.
Czy arnika na naczynka to dobre rozwiązanie?
Pękające naczynka na twarzy lub nogach tworzą tak zwane pajączki. Z medycznego punktu widzenia to rozszerzone naczynia krwionośne, które są ulokowane tuż pod powierzchnią skóry. Mogą powstawać poprzez odziedziczoną skłonność, zaburzenia hormonalne, wiek, a nawet nieodpowiednią dietę. Mimo że arnika może łagodzić stany zapalne i poprawiać krążenie, to na ten moment brakuje badań naukowych, które w jednoznaczny sposób potwierdziłyby jej skuteczność w zakresie leczenia popękanych naczynek. Aktualnie specjaliści zalecają do likwidacji pajączków terapie laserowe oraz odpowiednio dobrane preparaty dermatologiczne.
Kiedy nie stosować arniki górskiej?
Z uwagi na toksyczność niektórych składników aktywnych, arnika nie jest przeznaczona do spożywania doustnego. Wyjątkiem są preparaty homeopatyczne, które mają w składzie maksymalnie rozcieńczoną arnikę. Kobiety w ciąży lub karmiące powinny skonsultować ze swoim lekarzem chęć stosowania produktów, które w swoim składzie zawierają to zioło. Warto zauważyć, że na preparaty z arniką w składzie powinny też uważać osoby uczulone na rośliny astrowate. Zaleca się, aby przed rozpoczęciem kuracji arniką skonsultować się ze swoim lekarzem, ponieważ może ona wpływać na działanie innych leków. Zewnętrznie nie powinno się nakładać produktów z arniką na otwarte rany, rozległe obtarcia naskórka, a także oparzenia III stopnia i ostre stany zapalne skóry.
Źródła:
1. „Arnica”, National Library of Medicine, https://medlineplus.gov/druginfo/natural/721.html, Dostęp dn. 03-07-2024 r.
2. „Arnica Montana”, Science Direct, https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/arnica-montana, Dostęp dn. 03-07-2024 r.
3. D. Tuszyńska-Kownacka, T. Starek, „Zioła w polskim domu”, Wydawnictwo Warta, Warszawa 1987, Wydanie I, str. 48-50
4. J. Mowszowicz, „Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich”, wydaw. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Wydanie II, Warszawa 1985 r., 392-393
5. J. Volák, J. Stodola, „Rośliny Lecznicze”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne”, Warszawa 1987, str. 81
6. M. Babicz, K. Kropiwiec-Domańska, U. Szymanowska, „Wybrane zagadnienia z zakresu produkcji surowców, żywności i kosmetyków”, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Tom 3, str. 133 https://up.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/10/Wybrane-zagadnienia-z-zakresu-produkcji-surowcow-zywnosci-i-kosmetykow-t.-3.pdf, Dostęp dn. 03-07-2024 r.
7. W. Olechnowicz-Stępień, E. Lamer-Zarawska, „Rośliny lecznicze stosowane u dzieci”, wydaw. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1986 r., str. 202-2024
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
