Skręcenie pierwsza pomoc i objawy, na które należy zwrócić uwagę
Skręcenie co to?
Jest to uraz, do którego dochodzi poprzez niewłaściwe przeniesienie siły działającej na staw. Może być ona na tyle duża, że doprowadzi do rozciągnięcia lub częściowego przerwania torebki i więzadeł stawowych. Z tym zastrzeżeniem, że powierzchnie stawowe nie zostają całkowicie przemieszczone względem siebie. Skręcenie jest zatem urazem, który dotyczy tkanek miękkich więzadła i torebki stawowej. Najczęściej skręceniu ulega staw skokowy, wówczas potocznie mówimy o skręceniu kostki, ponieważ rozciągniecie więzadeł następuje właśnie w okolicy kostki bocznej. Dochodzi do niego podczas nagłego zagięcia stopy do wewnątrz, na przykład w wyniku upadku ze schodów, poślizgnięcia się na oblodzonym chodniku lub podczas nagłego wpadnięcia stopy w dziurę czy inne nie zauważone w porę zagłębienie.
Objawy skręcenia
Do typowych objawów skręcenia zaliczamy umiarkowany ból w miejscu urazu oraz w jego okolicy. A także pojawienie się obrzęku i zasinienia. W obrębie stawu jest wyczuwalny ruch. Nie należy bagatelizować skręcenia, ponieważ może ono doprowadzić do rozerwania torebki stawowej, naderwania wiązadeł, a także spowodować stan zapalny. Do zmniejszenia dyskomfortu można zastosować żele przeciwbólowe.
Stopnie skręcenia
Dolegliwości towarzyszące skręceniu stawu skokowego są w głównej mierze uzależnione od rozmiaru obrażeń. Z tego względu skręcenia dzielimy na kilka stopni.
Skręcenie 1 stopnia
Podczas skręcenia 1 stopnia nie zauważamy wyraźnych objawów uszkodzenia aparatu więzadłowego oraz wyraźnej niestabilności stawu skokowego. A ból i obrzęk zazwyczaj mają niskie lub umiarkowane nasilenie.
Skręcenie 2 stopnia
Pacjenci, którzy doświadczyli skręcenia 2 stopnia mają zwykle częściowo uszkodzony aparat więzadłowy oraz widoczną niestabilność o umiarkowanym lub niskim nasileniu. Ból i obrzęk określają jako umiarkowany lub znaczny. Krwiak podskórny zazwyczaj jest zlokalizowany w obszarze kostki bocznej i rozlewa się w kierunku śródstopia i ścięgna Achillesa.
Skręcenie 3 stopnia
Ten rodzaj skręcenia przebiega z widoczną i istotną utratą integralności więzadeł oraz stabilności stawu. Ból i obrzęk charakteryzują się znacznym nasileniem dolegliwości. A pod skórą można zaobserwować wyraźny krwiak. Leczenie stawu skokowego jest uzależnione od wielu czynników, w tym od wieku pacjenta, jego sprawności przed urazem i rozmiaru kontuzji.
Pierwsza pomoc w przypadku skręcenia
Leczenie skręcenia w domowych warunkach polega na unieruchomieniu uszkodzonej tkanki, tak aby mogła się zregenerować i zagoić. Dobrym rozwiązaniem jest sięgnięcie po opaski i bandaże uciskowe. Pierwsza pomoc w takiej sytuacji powinna zostać przeprowadzona zgodnie z zasadą RICE:
- Rest – odpoczynek i odciążenie kończyny, na przykład poprzez korzystanie z kul łokciowych.
- Ice – lód, czyli chłodzenie uszkodzonej tkanki. W sytuacji, gdy nie mamy dostępu do lodu praktycznym rozwiązaniem jest okład żelowy.
- Compression – ucisk i unieruchomienie, czyli zastosowanie ortezy, opaski elastycznej lub stabilizatora.
- Elevation – uniesienie kończyny zmniejszające obrzęk.
Zaleca się również podanie leków niesteroidowych przeciwzapalnych, które również uśnieżą ból. Inną możliwością jest skorzystanie z pomocy doświadczonego fizjoterapeuty. Skręcenie jest często marginalizowanym urazem, co może doprowadzić do powikłań lub znacząco wydłużyć czas rekonwalescencji. Dlatego zachęcamy do skorzystania z pomocy lekarza lub fizjoterapeuty, którzy dzięki szczegółowemu wywiadowi oraz diagnostyce radiologicznej będą mogli postawić właściwą diagnozę i prawidłowo określić cel terapii.
Czym się różni skręcenie od zwichnięcia?
Pojęcie skręcenia i zwichnięcia w mowie potocznej są często stosowane zamiennie, ale pod kątem medycznym to dwa różne urazy.
Zwichnięcie – objawy
Podczas zwichnięcia dochodzi do przemieszczenia się kości w stawie poza ich standardowe położenie. W wyniku czego następuje chwilowa lub trwała utrata kontaktu powierzchni stawowych i rozerwanie torebki oraz wiązadeł stawowych. Przy zwichnięciu ból jest bardziej intensywny niż w przypadku skręcenia. Dochodzi też do zniekształcenia obrysu stawu i niefizjologicznego ustawienia kończyny. Co istotne, podczas zwichnięcia w stawie nie odnotowuje się ruchu.
Skręcenie – objawy
Natomiast podczas skręcenia dochodzi do przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. W tym przypadku także następuje uszkodzenie torebki stawowej, ale bez przerwania łączności powierzchni stawowych. Podczas skręcenia ból można określić jako umiarkowany, a obrzęk lekki. W obrębie stawu jest wyczuwalny ruch. Pacjent ze skręconym stawem będzie miał kłopot z poruszaniem się i wykonywaniem codziennych czynności. Okolica uszkodzonego stawu jest wrażliwa na dotyk i w jego obszarze mogą pojawić się zaczerwienienia i zasinienia. Na złagodzenie bólu można stosować Traumon żel. W przypadku, gdy nie wiemy, jak odróżnić zwichnięcie od skręcenia warto sięgnąć po poradę lekarza.
Źródła:
1. E. Bednarczyk, „Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego”, Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/rehabilitacja-po-skreceniu-stawu-skokowego, Dostęp dn. 01-08-2024 r.
2. J. Sułko, „Skręcenie stawu skokowego (pot. skręcenie kostki)”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego-skrecenie-kostki, Dostęp dn. 02-08-2024 r.
3. P. Brzezińska, J. Mieszkowski, „Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne w skręceniu stawu skokowego”, Akademicka Platforma Czasopism, https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/2989/pdf_319, Dostęp dn. 02-08-2024 r.
4. „Skręcenie kostki – pierwsza pomoc – jak odróżnić skręcenie od zwichnięcia?”, Podkarpackie Centrum Ratownictwa Medycznego, https://pcrm.com.pl/skrecenia-kostki/, Dostęp dn. 02-08-2024 r.
5. „Skręcenie stawu skokowego: pierwsza pomoc”, Fizykologia, https://www.fizjologika.pl/skrecenie-stawu-skokowego/, Dostęp dn. 02-08-2024 r.
Jestem miłośniczką świadomego odżywiania, ziół leczniczych i domowych sposobów na dbanie o zdrowie i urodę. Pasjonują mnie również tematy związane z prawidłową postawą ciała oraz zdrowiem i rozwojem dzieci. W tekstach, które przygotowuję dla Czytelników, zawieram merytoryczną wiedzę, popartą badaniami i materiałami źródłowymi. Dzielę się również swoim doświadczeniem, przepisami kulinarnymi i praktycznymi poradami. Zależy mi na tym, aby teoretyczna wiedza została „podana” w przystępny sposób i odnosiła się do naszego codziennego życia.
