Hirsutyzm – co to jest i jak go leczyć u kobiet?
Co to jest hirsutyzm?
Termin hirsutyzm odnosi się do nadmiernego owłosienia u kobiet. Mówimy o nim wtedy, gdy na ich ciele pojawia się zarost typu męskiego – na przykład ciemne i sztywne włosy na twarzy, brzuchu czy plecach.
Za hirsutyzm najczęściej odpowiada nadmierna produkcja testosteronu. Problem ten może dotyczyć nawet 5–15% kobiet w wieku rozrodczym. Występuje częściej u osób z nadwagą lub otyłością.
Hirsutyzm – objawy
Lekarz medycyny estetycznej Piotr Turkowski zauważa, że kobiety zmagające się z hirsutyzmem posiadają owłosienie typu męskiego na:
- twarzy, na przykład na brodzie czy pod nosem;
- klatce piersiowej, wokół sutków i na brzuchu;
- plecach i wewnętrznej części ud
Inne objawy hirsutyzmu
Dodatkowo nadmiar męskich hormonów płciowych u kobiet może prowadzić do łysienia na skroniach i na szczycie głowy. Na twarzy i plecach może pojawić się trądzik i łojotok. Odnotowuje się obniżony tembr głosu i wzrost masy mięśniowej. Pacjentki mogą mieć zaburzony cykl miesiączkowy oraz problemy z zajściem w ciąże. Niektóre kobiety zmagają się z dodatkowymi kilogramami i złym samopoczuciem. W przypadku zauważenia objawów warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże znaleźć ich źródło i dobrać odpowiednie leczenie.
Hirsutyzm – przyczyny
Przyczyną hirsutyzmu mogą być między innymi:
- zespół policystycznych jajników (PCOS);
- choroby nadnerczy;
- podwyższony poziom prolaktyny (hiperprolaktynemia);
- stosowanie leków o działaniu androgennym;
- predyspozycje genetyczne.
Zbędne owłosienie jest najczęściej związane z zaburzeniami hormonalnymi. Może występować u dziewcząt w okresie dojrzewania, u kobiet w ciąży lub w okresie menopauzy.
Hirsutyzm – do jakiego lekarza się wybrać?
Hirsutyzm – jaki lekarz? W przypadku, gdy kobieta uzna, że ma zbyt obfite owłosienie na ciele, może udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej Specjalista oceni nasilenie owłosienia za pomocą skali Ferrimana-Gallweya. Podczas wywiadu lekarz zapyta o czas trwania objawów oraz, czy nie uległy one zaostrzeniu. Zostanie też podjęty temat hirsutyzmu w rodzinie oraz historii chorób, w tym zaburzeń hormonalnych, na przykład zespołu policystycznych jajników (PCOS). Dodatkowo zostaną przeanalizowane leki, które przyjmuje kobieta. Na tej podstawie lekarz zleci dalszą diagnostykę lub skieruje pacjentkę do endokrynologa, lub ginekologa.
Hirsutyzm – jakie badania wykonać?
W celu rozpoznania hirsutyzmu lekarz może zlecić odpowiednie badania laboratoryjne i obrazowe, które ułatwiają identyfikację przyczyn i dobór odpowiedniej terapii.
Badania hormonalne
Pomagają ocenić, czy przyczyną nadmiernego owłosienia są zaburzenia hormonalne. Najczęściej oznacza się poziom takich hormonów jak:
- testosteron,
- DHEA-S (siarczan dehydroepiandrosteronu),
- prolaktyna.
Czasem sprawdza się też:
- 17-OH progesteron,
- DHEA,
- DHT (dihydrotestosteron),
- hormony tarczycy.
Badania metaboliczne
Warto również skontrolować poziom glukozy i insuliny we krwi, ponieważ insulinooporność często idzie w parze z zespołem policystycznych jajników (PCOS).
Badania obrazowe
W niektórych przypadkach lekarz może zlecić USG (ultrasonografię), by dokładniej przyjrzeć się jajnikom lub nadnerczom.
Hirsutyzm – leczenie
Jak leczyć hirsutyzm? Terapia jest uzależniona od jego przyczyny i może obejmować:
- wdrożenie leków, które pomogą uregulować poziom hormonów;
- odstawienie medykamentów, które wywołują nadmierne owłosienie;
- depilację laserową lub woskiem;
- zmianę diety i regularną aktywność fizyczną;
- chirurgiczne usunięcie guzów jajnika lub nadnerczy;
- pomoc psychologiczną.
Objawy hirsutyzmu mogą zaniżyć samoocenę pacjentek, dlatego tak ważne jest wsparcie emocjonalne. Zabiegi kosmetyczne mają ograniczoną skuteczność, ale stanowią uzupełnienie terapii. W doborze leczenia nadmiernego owłosienia u kobiet kluczowe jest prawidłowe rozpoznanie i indywidualne podejście do pacjentki.
Dieta na hirsutyzm
Dieta kobiet zmagających się z nadmiernym owłosieniem powinna wspierać równowagę hormonalną oraz ograniczać stany zapalne. Prawidłowe nawyki żywieniowe mogą wspomagać terapię i łagodzić objawy hirsutyzmu.
Produkty przeciwutleniające
W jadłospisie nie powinno zabraknąć produktów o działaniu antyoksydacyjnym, takich jak jagody, wiśnie, pomidory, kabaczki czy papryki. Zaleca się spożywanie co najmniej pół kilograma warzyw i owoców dziennie – najlepiej w kilku porcjach rozłożonych w ciągu dnia.
Zdrowe tłuszcze zamiast trans
Specjaliści rekomendują eliminację tłuszczów trans, obecnych m.in. w margarynach twardych i przetworzonej żywności. W ich miejsce warto wprowadzić zdrowe tłuszcze roślinne: oliwę, oleje tłoczone na zimno, awokado, pestki dyni, nasiona oraz orzechy.
Wybór produktów pełnoziarnistych
Zamiast białej mąki i przetworzonych wypieków warto wybierać pełnoziarniste pieczywo, kasze, makarony i ryż. Produkty te dostarczają błonnika i pomagają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi, co ma wpływ na gospodarkę hormonalną.
Źródła białka
W diecie powinny znaleźć się pełnowartościowe źródła białka, takie jak chude mięso, ryby, jajka, rośliny strączkowe oraz fermentowane produkty mleczne. Białko wspiera budowę tkanek i może działać stabilizująco na poziom hormonów.
Nawodnienie
Każdego dnia warto wypijać około 8 szklanek wody. Odpowiednie nawodnienie wspomaga metabolizm i prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego.
Czego unikać?
Dietetyk Marcelina Paszkowska poleca ograniczenie kupnych słodyczy, gotowych wyrobów cukierniczych oraz wysoko przetworzonej żywności, takiej jak fast foody, chipsy czy dania instant. Tego typu produkty mogą nasilać stany zapalne i destabilizować poziom hormonów.
Kontrola masy ciała
Utrzymanie prawidłowej masy ciała jest kluczowe. Nadwaga, otyłość i nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększają ryzyko zaburzeń hormonalnych, które mogą nasilać objawy hirsutyzmu.
Jakie zioła na hirsutyzm?
Zioła z uwagi na swoje właściwości mogą stanowić wsparcie podczas terapii hirsutyzmu. Jednak przed ich samodzielnym zastosowaniem zaleca się konsultację z lekarzem, aby uniknąć ewentualnych interakcji z przyjmowanymi lekami i suplementami.
Palma Sabałowa
Farmaceuta Ewelina Drelich podkreśla, że palma sabałowa (Serenoa repens) może obniżać poziom męskich hormonów w organizmie. Z drugiej strony może też kolidować z lekami hormonalnymi czy rozrzedzającymi krew.
Niepokalanek pospolity
Standaryzowany ekstrakt z niepokalanka pospolitego (Vitex agnus castus) również wykazuje działanie antyandrogenne, ale nie należy go łączyć z niektórymi lekami na chorobę Parkinsona oraz preparatami przeciwpsychotycznymi.
Pluskwica groniasta
Pluskwica groniasta (Actaea racemosa) to roślina o naturalnym działaniu antyandrogennym, dlatego bywa stosowana jako wsparcie przy objawach związanych z nadmiarem androgenów, takich jak hirsutyzm. Warto jednak pamiętać, że nie każdy może ją bezpiecznie stosować. Przeciwwskazaniem są choroby wątroby, a także zwiększone ryzyko zakrzepicy.
Hirsutyzm domowe sposoby – depilacja
Hirsutyzm jak sobie radzić? W domowym zaciszu można skorzystać z różnych metod depilacji. Pojedyncze włoski można wyrwać pesetą. Natomiast golenie sprawdzi się przy większych partiach ciała, ale w zamian należy je często powtarzać. Depilacja przy pomocy wosku daje trwalszy efekt, ale też sprawia więcej bólu. Na rynku dostępne są także depilatory chemiczne i eklektyczne, które pozwalają sprawnie pozbyć się niechcianych włosków. Alternatywą dla usuwania włosków jest ich rozjaśnianie, co wizualnie zmniejsza ich widoczność.
Hirsutyzm na twarzy i brzuchu – jak sobie radzić?
Hirsutyzm na brzuchu czy twarzy może być źródłem dużego dyskomfortu i negatywnie wpływać na samopoczucie. Podczas pielęgnacji tych obszarów warto sięgnąć po sprawdzone i bezpieczne metody:
- pasta cukrowa – naturalna, delikatna forma depilacji, odpowiednia dla wrażliwej skóry;
- laser diodowy lub IPL – nowoczesne zabiegi, które dają długotrwały efekt redukcji owłosienia;
- kremy opóźniające wzrost włosków – mogą wspierać efekty depilacji i wydłużać czas między zabiegami.
Należy jednak pamiętać, że większość metod działa jedynie na objawy, a nie usuwa przyczyny problemu. Dlatego kluczowe znaczenie ma równoległe leczenie hormonalne lub metaboliczne – bez niego nadmierne owłosienie może szybko powracać.
Hirsutyzm – czy da się wyleczyć?
Jak podaje portal Medycyna Praktyczna, szansa na całkowite wyleczenie hirsutyzmu zależy przede wszystkim od jego przyczyny. Jeśli owłosienie typu męskiego wynika z obecności guza jajnika lub nadnercza, chirurgiczne usunięcie zmiany może skutecznie rozwiązać problem. W przypadku tzw. hirsutyzmu polekowego objawy mogą ustąpić po odstawieniu leków, które go wywołały.
Jeśli przyczyną jest wrodzony przerost nadnerczy, leczenie ma charakter przewlekły i opiera się na długotrwałym stosowaniu terapii hormonalnej zastępczej.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem.
Źródła:
A. Kołtyś, „Nadmierne owłosienie u kobiet: jak wykryć hirsutyzm?”, Alab Laboratoria, https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/hirsutyzm-nadmierne-owlosienie-u-kobiet/?srsltid=AfmBOopypYCEgz9pvWMeVHhWPaXvkD7BRkfgYQbnk1bMoReFLBeEG0X5, dostęp dn. 17.06.2025 r.
M. Góralska, U. Ambroziak, T. Bednarczuk, „Hirsutyzm, zespół hiperandrogenizacji”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/168996,hirsutyzm-zespol-hiperandrogenizacji, dostęp dn. 17.06.2025 r.
P. Turkowski, „Hirsutyzm czyli nadmierne owłosienie u kobiet – przyczyny”, PT Clinic Hair by Piotr Turkowski, https://piotrturkowski.pl/blog/hirsutyzm-czyli-nadmierne-owlosienie-u-kobiet-przyczyny/, dostęp dn. 17.06.2025 r.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę również treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Jestem autorką poradnika „Bez marnowania. Kuchnia zero waste”, w którym promuję świadome podejście do odżywiania i codziennych wyborów. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
