Nietolerancja laktozy – co trzeba o niej wiedzieć?

Organizm potrzebuje laktazy, aby strawić produkty mleczne, a konkretnie obecną w nich laktozę. Nietolerancja laktozy powodowana jest zaburzeniami w produkcji tego enzymu, a w efekcie jego zaniżonym poziomem. Jak rozpoznać objawy nietolerancji laktozy i postawić odpowiednią diagnozę? Co zrobić, żeby zminimalizować nieprzyjemne dolegliwości?

Nietolerancja laktozy – czym jest?

Laktoza to inaczej cukier mlekowy, który w warunkach prawidłowego funkcjonowania organizmu jest wchłaniany przez ściany jelita cienkiego do naczyń krwionośnych. Zanim to jednak nastąpi jest poddany działaniu enzymu trawiennego – laktazy, odpowiedzialnego za jego trawienie i rozkład do poziomu cukrów prostych glukozy i galaktozy. Nietolerancja laktozy wiąże się z niewystarczającą ilością laktazy, w wyniku czego laktoza nie może zostać strawiona. Dla wielu osób alergia na mleko i nietolerancja to to samo. Warto jednak pamiętać, że alergia na mleko oznaczałaby reakcję nadrważliwości organizmu powodowaną przez aktywność ze strony systemu immunologicznego. Co więcej, alergia na mleko powodowana jest zawartymi w nim białkami. W przypadku nietolerancji przyczyną zaburzeń jest brak aktywności ze strony jednego z enzymów trawiennnych i związany z nim problem z trawieniem cukru mlekowego.

Uczulenie na laktozę – przyczyny nietolerancji

• Pierwotna nietolerancja laktozy

U osób cierpiacych na ten rodzaj zaburzeń w pracy układu trawiennego mamy do czynienia z sytuacją, kiedy organizm początkowo wytwarzał odpowiednią ilość laktazy. Wraz z wiekiem i zmniejszeniem ilości spożywanych produktów mlecznych doszło jednak do gwałtownego obniżenia ilości wytwarzanej laktazy. Efektem są problemy z trawieniem produktów mlecznych.

• Wtórna nietolerancja laktozy

Niedobór enzymu trawiennego – laktazy może wystąpić również na skutek różnego rodzaju czynników takich jak urazy czy choroby (np. celiakia). Problemy z trawieniem produktów mlecznych mogą wówczas mieć charakter przejściowy i ustąpić wraz z wyleczeniem choroby czy regeneracją błon śluzowych jelita cienkiego.

• Wrodzona nietolerancja laktozy

Problemy z wchłanianiem laktozy wynikają także z uwarunkowań genetycznych. Wtedy brak laktazy uwidacznia się już przy pierwszym kontakcie niemowlęcia z mlekiem. Jest to jeden z najrzadziej występujących rodzajów nietolerancji.

Objawy nietolerancji laktozy

Co się dzieje z laktozą, kiedy nie może zostać strawiona w jelicie cienkim? Przechodzi do jelita grubego i tam ulega procesom fermentacji, a bakterie jelitowe rozkładają ją do poziomu kwasu mlekowego. Objawy uczulenia na laktozę, które odczuwamy, mają bardzo nieprzyjemny charakter.

Należą do nich:

• biegunka
• skurcze żołądka
• nudności i wymioty
• wzdęcia
• dolegliwości bólowe.

Objawy nietolerancji laktozy mogą mieć różne nasilenie i pojawiać się od pół godziny do nawet dwóch godzin po spożyciu laktozy.

Badanie na nietolerancję laktozy

Nietolerancja laktozy jest powszechnym problemem, który najczęściej dotyka osoby dorosłe. W łatwy sposób zaburzenia trawienne można zidentyfikować na podstawie obeserwacji swojego organizmu. Wystarczy na kilka tygodni zrezygnować ze spożywania produktów z laktozą, a następnie z powrotem do nich powrócić. Nietolerancja laktozy u osób dorosłych, a konkretnie jej objawy powinny początkowo ustąpić, a następnie z powrotem nasilić się w związku z ponownym włączeniem nabiału do diety.

Popularnym badaniem na nietolerancję laktozy jest także test mierzący poziom wodoru w wydychanym powietrzu. Jego wysokie stężenie wskazuje na problemy z trawieniem laktozy, ponieważ wodór wydzielany jest w trakci jej rozkładu przez bakterie w jelicie grubym.

U niemowląt badanie na nietolerancję laktozy wykonywane jest także na podstawie probki kału.

Nietolerancja laktozy u osób dorosłych – jak sobie radzić?

W przypadku nietolerancji laktozy wniosek nasuwa się sam – wyeliminować z diety produkty bogate w laktozę. Jednak w praktyce nie jest to już takie proste. Po pierwsze, nie wszyscy wiedzą, że laktoza pojawia się nie tylko w mleku i jego przetworach, ale można znaleźć ją także np. w chlebie czy płatkach śniadaniowych. Po drugie, lubimy produkty z laktozą takie jak kawa z mlekiem, sery, jogurty czy lody. Warto pamiętać, że nie zawsze trzeba całkowicie rezygnować z produktów zawierających laktozę, w wielu przypadkach ich spożywanie jest możliwe jednak wyłącznie w niewielkich ilościach. W sprzedaży dostępne są też specjalne grupy produktów takich jak mleko czy jogurty bez laktozy. Trawienie laktozy umożliwia także przyjmowanie preparatów z laktazą dostępnych w aptece. Nietolerancja laktozy u osób dorosłych zmusza do szczegółowego czytania nie tylko etykiet produktów, ale także ulotek leków, które również mogą zawierać w składzie laktozę (np. niektóre tabletki antykoncepcyjne).

Nietolerancja laktozy wymusza uważność oraz stosowanie odpowiedniej diety, która zminimalizuje nieprzyjemne objawy uczulenia na laktozę. Jej stosowanie warto jednak skonsultować z lekarzem, aby unikając produktów mlecznych nie doprowadzić do niedoboru wapnia w organizmie. Pierwsze symptomy świadczące o braku wapnia są niegroźne – to zwykle bóle w stawach czy niekontrolowane skurcze mięśni. Jednak w perspektywie długotrwałej jego zmniejszone stężenie może doprowadzić m.in. do ubytków w uzębieniu, próchnicy, osłabienia i łamliwosci kości czy problemów z nadciśnieniem tętnicznym.

• lactase 14000 fcc tabletki • koktajl odchudzający w proszku bez laktozy • preparaty na trawienie • lactopstop tabletki • doppelherz lactase