Pierwsza pomoc przy zawale – czy aspiryna na zawał to dobry pomysł?
Czym jest zawał serca?
Istotą zawału serca jest przerwanie dopływu krwi do części mięśnia sercowego, w wyniku którego dochodzi do martwicy. Najczęstszą przyczyną zawału jest zakrzep tętnicy wieńcowej, który ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Zwykle zawał nie obejmuje prawej komory serca z uwagi na jej bogate ukrwienie. Potocznie zawał nazywa się również atakiem serca.
Objawy zawału serca – na co zwrócić uwagę?
Jak rozpoznać zawał serca? Klasycznym objawem jest intensywny ból za mostkiem, który promieniuje zwykle do lewej ręki, pleców lub szczęki. Ból pojawia się nagle i unieruchamia człowieka, może trwać ponad 20 lub 30 minut. Choremu towarzyszy wówczas uczucie lęku, a sam ból odbiera jako ściskanie, pieczenie, duszenie lub jako ciężar za mostkiem. Podczas zawału ból nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny, co oznacza, że jest wymagana pilna interwencja lekarska. Dodatkowo chory może odczuwać osłabienie, kołatanie serca i zawroty głowy.
Wyjątkowo rzadko spotyka się bezbólowe postaci zawału lub takie, gdzie pierwszym objawem może być obrzęk płuc, utrata przytomności lub bóle w nadbrzuszu z towarzyszącymi nudnościami bądź wymiotami.
Jakie są zapowiedzi zawału serca?
W większości wypadków na kilka dni przed zawałem serca pojawiają się uporczywe bóle dławicowe (czyli w klatce piersiowej). Towarzyszą one choremu podczas nieznacznego wysiłku fizycznego. Sporadycznie pojawiają się także bóle dławicowe spoczynkowe. W takiej sytuacji osoba nimi dotknięta budzi się w nocy i przez kilkadziesiąt minut zmaga się z bólem w klatce piersiowej.
Nagłe wystąpienie objawów choroby wieńcowej u osób, które do tej pory nie miały problemu z układem krążenia, może być zwiastunem zawału. W takiej sytuacji należy pilnie udać się na wizytę lekarską.
Co robić przy zawale?
Mamy podejrzenie zawału – co robić? Po pierwsze niezwykle istotna jest szybka reakcja. Co oznacza, że pomoc powinna zostać udzielona natychmiast, aby jak najmniejsza część mięśnia sercowego została uszkodzona. Pacjenci, którzy otrzymali pomoc w czasie godziny od pojawienia się pierwszych objawów zawału serca, mają największe szanse na pełen powrót do zdrowia. Statystyki mówią, że 50% chorych z zawałem umiera z powodu zbyt późnego pojawienia się w szpitalu. Podsumowując, co robić w przypadku zawału? Odpowiedź brzmi – natychmiast wezwać karetkę, czyli zadzwonić pod numer 999 lub 112.
Postępowanie przy zawale
Kolejną istotną kwestią podczas ataku serca jest wsparcie psychiczne. Chory może odczuwać strach przed śmiercią, co tylko zwiększy ciśnienie i kołatanie serca. Cały czas czuwajmy przy pacjencie i starajmy się wyciszyć jego emocje. Zadbajmy też, aby przyjął wygodną pozycję do czasu przyjazdu karetki. Dodatkowo bądźmy precyzyjni podczas rozmowy z dyspozytorem karetki i ściśle stosujmy się do jego poleceń.
Ile aspiryny przy zawale?
Możemy otrzymać polecenie od dyspozytora karetki, aby podać choremu 300 mg aspiryny lub innego rodzaju kwasu acetylosalicylowego. Taka forma pomocy przy zawale jest możliwa tylko wtedy, gdy pacjent nie ma uczulenia na aspirynę i jest przytomny oraz komunikatywny. Ważne jest także, aby pacjent rozgryzł i rozpuścił tabletkę aspiryny w ustach, co przyspieszy jej działanie.
Reanimacja przy zawale
W sytuacji, gdy pacjent straci przytomność, sprawdźmy, czy oddycha. Podczas zatrzymania krążenia serca konieczne będzie przeprowadzenie resuscytacji. Międzynarodowe wytyczne resuscytacji z 2005 roku zalecają zastosowanie samego masażu serca (bez sztucznego oddychania) dla osób, które nie są przeszkolone w tym zakresie. Gdy przyjedzie karetka, ratownicy medyczni przejmą akcję ratunkową i jeśli będzie to konieczne, użyją defibrylatora.
Zawał postępowanie – podsumowanie
Podczas zawału niezwykle istotne jest szybkie udzielenie pomocy. Pierwsze objawy ataku serca mogą przypominać dusznicę piersiową. Jeśli pacjent ma wśród preparatów na serce nitroglicerynę wcześniej przepisaną przez lekarza, to należy mu ją natychmiast podać pod język. W sytuacji, gdy ból nie minie w ciągu 5 minut od zażycia leku, należy bez zwłoki wezwać pogotowie. Warto dodać, że nitrogliceryna jest przeciwwskazana w przypadku obniżonego ciśnienia krwi oraz może być niebezpieczna, jeśli pacjent przyjął leki na potencję w ostatnich 24 godzinach. Jeśli mamy wątpliwości, również zadzwońmy pod numer 112 i opiszmy objawy. Pamiętajmy, że dla zdrowia i życia pacjenta niezwykle ważne jest, aby zjawił się w szpitalu w ciągu godziny od pojawienia się ataku serca. Zachęcamy również do lektury naszego artykułu – Jak dbać o serce.
Źródła:
1. A. Pacławska-Jaśkiewicz, „Jakie leki stosuje się w zawale serca?”, Leki.pl, https://leki.pl/poradnik/jak-wyglada-pierwsza-pomoc-w-zawale-serca/#co-to-jest-zawal-serca, Dostęp dn. 05-02-2025 r.
2. A. Tyrka, G. Kopeć, „Nitrogliceryna”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/leczenie/62466,nitrogliceryna, Dostęp dn. 06-02-2025 r.
3. Brühl W., Brzozowski R. red., „Vademecum lekarza ogólnego”, Wydanie II zmienione i uzupełnione, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1974 r., str. 216
4. Brzozowski R., red., „Vademecum Lekarza Praktyka”, wydaw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001., str. 316-317
5. D. Boboryk, „Objawy zawału serca”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/informacje/objawy/62063,objawy-zawalu-serca, Dostęp dn. 06-02-2025 r.
6. „Resuscytacja krążeniowo-oddechowa dorosłych”, Zintegrowana Platforma Edukacyjna, https://zpe.gov.pl/a/resuscytacja-krazeniowo-oddechowa-doroslych/DBwHXN1l6, Dostęp dn. 06-02-2025 r.
7. „Resuscytacja krążeniowo-oddechowa prowadzona tylko za pomocą masażu serca lub metodą klasyczną – wyniki dwóch badań”, Po dyplomie, Medycyna po Dyplomie, Vol 19 Nr 10, Październik 2010, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/101/original/17-18.pdf?1467982446, Dostęp dn. 06-02-2025 r.
Jako copywriter specjalizuję się w popularyzacji wiedzy o profilaktyce zdrowia, chorobach, metodach leczenia i fitoterapii. Od lat zgłębiam właściwości ziół i ich praktyczne zastosowanie. Tworzę także treści o pielęgnacji dzieci i dorosłych, opierając się na publikacjach naukowych oraz sprawdzonych źródłach. Moim celem jest przekazywanie rzetelnych informacji w przystępny sposób, by wspierać Czytelników w świadomym dbaniu o zdrowie.
